منظور از پول نزول چیست؟

ربای قرضی

رِبایِ قَرضی یا قَرضِ رَبَوی شرط کردن هر نوع زیاده و منفعت‌ مادی یا غیرمادی در ضمن عقد قرض، به نفع قرض‌دهنده یا شخص ثالث است. ربای قرضی در مقابل ربای مُعاملی است که در معاوضه و معامله محقق می‌شود. قرض ربوی، سه شرط (قرارداد قرض، شرط به زیاده، هر نوع زیاده به نفع قرض‌دهنده یا شخص ثالث) دارد و اگر یک یا چند شرط وجود نداشته باشد، ربا نیست.

تمدید مهلت بدهی و دَیْن با شرط پرداخت مبلغی بیشتر از قرض (ربای اِمهالی و جاهلی) در بعضی از مصادیق با قرض ربوی مشترک است. از نظر شرعی، شرط به زیاده در قرض یا تمدید مهلت پرداخت آن، ربا و حرام است.

فهرست

مفهوم‌شناسی

ربای قرضی (قرض ربوی)، هر نوع زیاده‌ای است که در ضمن عقد قرض، به نفع قرض‌دهنده شرط شود؛ یعنی کسی «جنسی» یا «پولی» را قرض دهد و «منفعتی» بیش از آنچه که قرض داده است بگیرد. منفعت، لازم نیست از جنس همان چیزی باشد که قرض داده شده است، بلکه شامل هر چه که منفعت تلقی می‌شود است. [۱] بنابراین زیاده و منفعت در قرض ربوی، شامل زیاده عینی (چیزی که وجود خارجی دارد، مانند پول، ماشین و ساختمان، یا لحاظ ویژگی و صفت خاصی برای شیء قرض داده شده) و حُکمی (هر نوع کار یا خدمت؛ مانند کارچاق‌کنی، انجام امر واجب، سپرده و ودیعه قبل از گرفتن وام) است. [۲]

یکی دیگر از مصادیق ربا، ربا در تمدید مهلت بدهی است که در بعضی از مصادیق با قرض ربوی مشترک است. ربا در تمدید مهلت بدهی و دِیْن (ربای اِمهالی)، هر نوع زیاده و منفعت‌ مادی یا غیر مادی است که برای تمدید مهلت پرداخت آن بدهی شرط ‌شود؛ چه این بدهی از قرض باشد یا عقد و قرارداد دیگری؛ مانند آن که کسی جنسی را نسیه بخرد و با رسیدن موعد پرداخت بهای آن، از فروشنده بخواهد در ازای افزایش بهای کالا، زمان پرداخت آن را به تأخیر بیندازد. [۳]

تفاوت ربای قرضی و ربای مُعاملی

در منابع فقهی ربا به دو نوع ربای معاملی و ربای قرضی تقسیم شده است. [۴]

اشتراک ربای معاملی و قرضی، در وجود منفعتی افزون بر اصل مال است و تفاوت اصلی این دو در این است که ربای معاملی، در معاوضه و معامله محقق می‌شود، اما ربای قرضی تنها در عقد قرض یا تمدید مهلت پرداخت بدهی وجود دارد. همچنین شرایط تحقق این دو متفاوت است. ربای معاملی در معاوضه دو شیء و کالای هم‌جنس است که معیار سنجش آنها «وزن‌کردن» (کالای موزون) یا «پیمانه‌کردن» باشد؛ [۵] اما در ربای قرضی، هم‌جنس بودن یا نوع خاصی از کالا شرط تحقق ربا نیست. [۶]

شرایط تحقق قرض ربوی

در قرض ربوی، برای تحقق ربا، سه شرط وجود دارد: ۱. قرض، ۲. شرط زیاده، ۳. هر نوع زیاده به نفع قرض‌دهنده یا شخص ثالت (نه قرض‌دهنده و نه قرض‌گیرنده).

بنابراین اگر یک یا چند شرط وجود نداشته باشد، ربا نیست. مانند اینکه:

۱. عقد، قرض نباشد. مثلاً سپرده سرمایه‌گذاری امتیازی باشد و بانک به وکالت از سپرده‌گذار فعالیت‌های اقتصادی شرعی و قانونی انجام دهد و سپرده‌گذار به‌جای سهم سودش، از تسهیلات بانکی بهره‌مند شود؛ [۷]

۲. در عقد قرض، شرط هیچ گونه زیاده‌ای نباشد؛ [۸]

۳. قرض‌گیرنده بدون شرط، اضافه‌ای به قرض‌دهنده دهد؛ [۹]

۴. قرض‌دهنده به امید زیاده نه شرط زیاده، قرض دهد، چه زیاده‌ای به او داده شود یا نشود؛ [۱۰]

۵. شرط زیاده، عینی یا حکمی نباشد؛ شرط‌هایی مثل گرفتن وثیقه یا چک یا معرفی ضامن یا تسویه در مدت معین؛ [۱۱]

۶. زیاده، به نفع قرض‌گیرنده شرط شود؛ [۱۲]

۷. قرض‌دهنده بپذیرد که مبلغ یا کالای کمتری از مقدار قرض داده را پس بگیرد. مانند نیت خیر او در انجام فعالیت اقتصادی فردی یا عدم امکان نگهداری کالای فاسدشدنی. [۱۳]

همچنین قرض ربوی میان پدر (نه مادر) و فرزند (دختر یا پسر)، زن و شوهر (تا وقتی زن و شوهر هستند) و قرض ربوی دادن مسلمان به کافر حربی (نه برعکس) حلال است. [۱۴]

ذکر دو مثال

• مثال ۱ ـ قرض پول: اگر شخصی مبلغی را به بانک یا شرکت یا فردی قرض دهد تا به او (قرض‌دهنده) به صورت ماهانه سود دهد، این سودها، ربا و گرفتن آن حرام است. در این مثال، اگر آن شخص پول را با هدف سرمایه‌گذاری و طبق قراردادی غیر از قرض و با رعایت ضوابط شرعی، به بانک یا شرکت یا فردی بسپارد، در این حالت، عقد قرض وجود ندارد و سود حاصل ربا نیست.

• مثال ۲ ـ قرض جنس: اگر شخصی ابزار یا وسیله‌ای را به دیگری قرض دهد و شرط کند که علاوه بر برگرداندن آن، مبلغی را نیز به او پرداخت کند، این قرض، ربوی است. اما اگر این کار به صورت عقد اجاره برقرار شود و مبلغ پرداختی «اجاره‌بها» باشد، این معامله از حالت ربای قرضی خارج است. همچنین اگر این معامله به صورت قرض باشد اما شرط زیاده نباشد، ربا پدید نمی‌آید.

جوایز بانک‌ها

جوایز بانک‌ها به حساب‌های پس‌انداز و جاری (مانند: جوایز غیر ثابت نقدی یا جنسی، تخفیف در اجرت خدمات، حق تقدم و امتیاز در گرفتن تسهیلات)، یکی از مسائل مطرح در قرض ربوی است. در بانکداری بدون ربا، مبالغی که در این حساب‌هاست، قرض‌ بدون بهره است. بنابراین اگر این موارد (جوایز و تخفیفات و امتیازات) از سوی سپرده‌گذاران در ضمن عقد یا مانند آن مشروط به قرعه‌کشی نشود، بی‌اشکال است اما با شرط جایز نیست. [۱۵] برای مثال، جوایز نقدی و کالایی بانک‌ها به حساب‌های پس‌انداز، با قرعه‌کشی و برنده شدن در آن باشد نه شرط این زیاده، یا این که مردم به امید جایزه، سپرده‌های قرض‌ الحسنه باز کنند نه شرط گرفتن جایزه. [۱۶]

کارمزد قرض (وام)

کارمزد یعنی اجرت واقعی کسی که دارد کار می‌کند و ربا یعنی بهره پول که غیر از کارمزد است. [۱۷] برای دریافت کارمزد، سه نظر فقهی وجود دارد:

1. جواز؛
2. حلیت با رضایت طرفین؛
3. حرمت. [۱۸]

قرض ربوی در رهن و اجاره

یکی از مواردی که ممکن است ربا محقق شود، مسئله رهن و اجاره است. روش صحیح، اجاره به شرط وام و رهن است؛ یعنی مالک و موجر بگوید: منزلم را ماهیانه به فلان مبلغ اجاره می‌دهم، به شرطی که شما فلان مبلغ را به صورت قرض الحسنه به من بپردازی و منزل من در مقابل این قرض الحسنه، در رهن شما باشد.

روش نادرست، ربای قرضی است؛ یعنی مشتری بگوید: فلان مبلغ را به شما (مالک خانه) وام (قرض) ‌می‌دهم به شرط این که فلان مقدار از اجارۀ خانه‌ات کم کنی. در این روش، در برابر وام، شرطی گذاشته شده که کم کردن مال الاجاره است. [۱۹]

قرض ربوی و مضاربه

در مضاربه، سود به دو طرف (مالک و عامل) تعلق می‌گیرد و حاصل یک فعالیت اقتصادی است اما در قرض ربوی، سود، بدون فعالیت اقتصادی به قرض‌دهنده پرداخت می‌شود که ربا و حرام است.

برای رهایی از ربا در عقد مضاربه، لازم است شرایط شرعی رعایت شود؛ به این صورت که شخص سپرده‌گذار وکالت مطلقه‌ای به بانک می‌دهد که سپردۀ او را در هر کاری که بانک صلاح می‌داند به کار بگیرد، سپس به بانک وکالت دیگری می‌دهد، که هر مقدار سودی که بانک می‌خواهد برای او در نظر بگیرد، به مقدار معینی مصالحه کند، و به او بپردازد و آنچه قبل از ظهور سود بپردازد علی الحساب خواهد بود. [۲۰]

نظریات جدید فقهی و اقتصادی

قرض در عرصه روابط اقتصادی امروز و نیز بانکداری پیشرفته نقش فراوان و گسترده‌ای یافته است. این موضوع و نیز ظهور پول‌های جدید (الکترونیکی، اعتباری و. )، باعث شده است درباره ماهیت پول از نظر شرعی، تفاوت ربا و بهره، و مشروع بودن برخی از مواردی که به ظاهر قرض ربوی هستند دیدگاه‌های جدید فقهی و اقتصادی مطرح شود؛ مانند: خالی بودن «قرضِ با فایده» از علت تحریم ربا، [۲۱] اختصاص ربا به زیاده فاحش یا ربای جاهلی، حرمت قرض‌های مصرفی (ربای مصرفی) و حلیت ربای تولیدی [۲۲] و وام‌های سرمایه‌گذاری، [۲۳] جبران کاهش ارزش پول، [۲۴] امتیازدهی مشتریان بر اساس پرداخت سود غیرمشروط از سوی قرض‌گیرنده (مشتریان جذاب) برای استفاده از مزایای عقد قرض در بانکداری اسلامی در جایگاه قرارداد سودآور. [۲۵] برخی فقها بر همین اساس گفته اند که:«اگر پذیرفتیم تحریم ربا به علت ظلمی است که در آن وجود دارد بی‌شک در آن مصادیقی از ربا، تحریم خواهد یافت که علتِ تحریم موجود باشد، مانند ربای استهلاکی؛ و در آن مواردی که عرف ظلمی نمی‌بیند، مانند ربای تولیدی، حکم حرمت نیز جاری نخواهد بود.» [۲۶]

حیل شرعی

برخی از فقها (یوسف صانعی) برای جبران کاهش ارزش پول در قرض، راه‌هایی را مجاز می‌دانند:

• قرض مالیت پول: قرض‌دهنده در زمان قرض دادن پول، مالیت آن را با طلا یا چیز دیگر معلوم کند و آن مالیت را قرض دهد؛ مثلاً مالیت مبلغ مشخصی را که در زمان قرض برابر با نیم‌مثقال طلاست قرض داده شود تا هنگام بازپرداخت نیز همین مقدار مالیت در ضمن پول و نقد رایج بازگردانده شود. [۲۷]
• فروش اقساطی پول: فروختن مبلغ نقد به بهای زیادتر و به صورت نسیه و اقساط معین و مشخص. البته این کار به صورت مقطعی و موردی جایز است نه همیشگی و به صورت شغل و کسب درآمد. [۲۸]

ربا در تمدید مهلت پرداخت بدهی

ربا در تمدید مهلت بدهی (ربای امهالی)، هر نوع زیاده‌ای است که برای تمدید مهلت پرداخت دِین و بدهی شرط ‌شود، چه این بدهی از قرض باشد یا عقد دیگری مانند اجاره به شرط تملیک. در ربای تمدید دین، وقتی بدهکار در سررسید، قدرت پرداخت بدهی را ندارد، در قبال تمدید مهلت، بر مبلغ بدهی افزوده می‌شود. [۲۹]

مثال: از بانک، تسهیلات فروش اقساطی گرفته شود یا از شرکتی، کالایی در اقساط و مبالغ مشخصی خریداری شود. سپس اگر بدهکار بخواهد مدت پرداخت (تعداد اقساط) را افزایش دهد و بانک یا آن شرکت برای این افزایش مدت، مبلغی بیشتر اخذ کند، این اضافه دریافت، ربا و حرام است. به همین دلیل در بانکداری بدون ربا، فروش اقساطی تمدید نمی‌گردد.

به ربا در تمدید مهلت بدهی «ربای جاهلی» نیز می‌گویند؛ زیرا در دوران جاهلیت و صدر اسلام مرسوم بوده است. برخی معتقدند که قرآن فقط ربای جاهلی را تحریم کرده است اما بررسی متون تاریخی، حدیثی و تفسیری نشان می‌دهد ربای مرسوم در جزیرة العرب، اختلافی با ربای رایج در جوامع دیگر نداشته است و شامل هر دو مورد ربا برای قرض و ربا برای تمدید مدت دین بوده است. [۳۰]

جریمه تأخیر وام (بدهی)

جریمه تأخیر در اقساط وام (بدهی) اگر به معنای این باشد که بدهکار می‌تواند با پرداخت جریمه، اقساط را با تأخیر پرداخت کند و این جریمه وسیله‌ای برای سود بردن باشد، این همان ربای جاهلی و حرام است. اما اگر برای «التزام مشتری» به پرداخت به‌موقع بدهی یا اقساط (وجه التزام) و به معنای تنبیه بدهکار و عبرت گرفتن سایرین باشد و «وام‌گیرنده نیز این شرط را آگاهانه و در ضمن عقد قبول کرده باشد»، گرفتن این جریمه طبق نظر فقهای شورای نگهبان [۳۱] و نیز برخی از مراجع تقلید جایز است. [۳۲]

نزديكاني دارم كه به احكام شرعي از نظر مالي پايبند نيستند و پول نزول هم با زندگي آنان مخلوط شده اگر صله رحم با آنان واجب باشد چه كار انجام دهيم تا تأثير معنوي (منفي) اموال از بين برود آيامي شود شخصاً پول غذاي مصرفي را بدهيم؟

نزديكاني دارم كه به احكام شرعي از نظر مالي پايبند نيستند و پول نزول هم با زندگي آنان مخلوط شده اگر صله رحم با آنان واجب باشد چه كار انجام دهيم تا تأثير معنوي (منفي) اموال از بين برود آيامي شود شخصاً پول غذاي مصرفي را بدهيم؟

در جواب اين سئوال لازم است به نكات زير توجه فرمائيد:

1. برفرض كه يقين داشته باشيد كه اموالِ بعضي از نزديكانتان مخلوط به رباست، لازمه اش تعيين به حرام بودن غذايي كه در برابر شما مي گذارند نيست[1] زيرا چه بسا مالي كه از راه ربا بدست آمده را در امور ديگر زندگيشان مصرف كرده اند و اين غذا را از مالِ حلال تهيه ديده اند. و تحقيق كردن از اينكه آيا اين غذا از مالِ حلال تهيه شده و يا از مالِ حرام، بر شما واجب نيست.

2. تا يقين به حرام بودن چيزي از اموال آنها (مثل غذايي كه در برابر شما مي گذارند) پيدا نكرده ايد استفاده از براي شما اشكال ندارد[2] و بالطبع تأثير منفي نيز نخواهد گذاشت.

3. اگر يقين داريد خُمسِ غذا پرداخت نشده، مي توانيد با اجازة حاكم شرع از آن غذا استفاده كرده و بعداً خُمسِ آن را بپردازيد. امّا اگر بدانيد كه آن غذا از پولِ ربا تهيه شده، استفاده از آن جايز نيست و در صورت استفاده، بايد به اشخاصي كه از آنها ربا گرفته شده مراجعه كنيد و پول غذاي مصرفي را به آنها بدهيد و اگر اين اشخاص را نمي شناسيد از طرف آنان صدقه بدهيد.

4. مي توان با اين نوع نزديكان، به گونه اي صله رحم را انجام دهيد كه لازمه اش وقوع در گناه نباشد مثلاً زمان زيادي را در خانه آنها ننشينيد تا اينكه آنها نيز از شما پذيرايي كنند و يا اينكه با تماس تلفني احوال آنها را جويا شويد و يا در روزهايي كه روزه هستيد از آنها ديدن كنيد.

5. با اينكه صله ارحام در اسلام اهميت ويژه اي دارد ولي جاي گفتگو نيست كه انجام هر فريضه اي مشروط به اين است كه مسائل مهمتر از آن از بين نرود، موضوع صله رحم نيز از اين قانون مستثنا نيست هرگاه ارتباط و رفت و آمد با كساني كه در مسير زندگي خود مقررات مذهبي را رعايت نمي كنند، سبب شود كه آنان در وضع زندگي خود تجديدنظر كنند و كم كم به اصول و موازين مذهبي پايبند شوند و يا لااقل اين رفت و آمد اثر سوئي در روحية خود انسان و وضع خانوادة او نگذارد، در اين صورت رعايت پيوند خويشاوندي لازم است و بايد اين فريضة الهي را انجام داد. ولي اگر برعكس به جاي اين كه انسان در روحية آنها اثر بگذارد، معاشرت با آنان سبب شود كه انسان تحت تأثير افكار و روحيات فاسد و زندگي آلودة آنان قرار گيرد، در اين صورت چون سعادت او در خطر است ناچار بايد اين فريضه را به خاطر يك امر مهم به طور موقّت ترك گويد.[3]

[1] . رساله اجوبة الاستفتائات، سيد علي خامنه اي، تهران: انتشارات بين المللي الهدي، ج 1، ص 281.

[3] . پاسخ به پرسشهاي مذهبي، مكارم شيرازي و جعفر سبحاني، قم: مدرسة الامام علي بن ابيطالب، ص 466.

نزول نرخ سود در اکثر بازارهای مالی هفته دوم مرداد

روند نرخ سود در دومین هفته مرداد ماه مسیری نزولی را در تمام بازارها به ثبت رسانده است. آمارها نشان می دهند مهم ترین کاهش ها در بازار بین بانکی و بازار اولیه اوراق بدهی دولتی به ثبت رسیده است.

به گزارش تجارت‌نیوز، نرخ سود در غالب بازارهای مالی هفته دوم مرداد نزولی بود. بانک مرکزی به منظور اهداف پولی خود نرخ بهره را کنترلی تر کرده و این شاخص را ۰٫۵ واحد درصد تنزل داد. در ادامه نرخ سود بازار باز نیز ۱٫۵ واحد درصد افت را در این هفته تجربه کرد.

به نقل از اقتصادنیوز، روند نرخ سود در دومین هفته مرداد ماه مسیری نزولی را در تمام بازارها به ثبت رسانده است. آمارها نشان می دهند مهم ترین کاهش‌ها در بازار بین بانکی و بازار اولیه اوراق بدهی دولتی به ثبت رسیده است.

کاهش نرخ سود اوراق بدهی دولتی در هفته دوم مرداد

نرخ سود اوراق بدهی دولتی در هفته دوم مرداد ماه کاهش پیدا کرد. در این بازار بانک‌ها و بورسی‌ها از دولت اوراق خریداری کرده و از این جهت می توانند در درآمدزایی غیر تورمی دولت سهیم باشند.

بررسی آمار خرید و فروش اوراق در این هفته نشان می دهد غالب اوراق خریداری شده در این هفته توسط بانکی‌ها بوده که به اراد ۱۰۶ تعلق داشته است. این اراد نرخ سود ۲۱٫۵ درصدی داشته و همین موضوع موجب افت نرخ سود موزون در این بازار شده است.

نرخ سود موزون اوراق بدهی دولتی در این هفته برابر با ۲۱٫۵۴ درصد شده و از هفته قبل در حدود ۰٫۴ واحد درصد کمتر شده است.

کاهش نرخ سود اوراق در بازار ثانویه سررسید یک ساله

با هدف نقدشوندگی، اوراق بدهی منظور از پول نزول چیست؟ خریداری شده در بازار اولیه در بازار ثانویه مورد معامله قرار می گیرند. از نظر برخی اقتصاددانان نرخ سود در این بازار از اهمیت بالایی برخوردار است.

در همین خصوص، نرخ سود اوراق با سررسید یک ساله در هفته‌های اخیر روندی نزولی داشته ودر مقابل در سایر سررسید‌ها وضعیت نرخ سود صعودی بوده است.

در همین رابطه نرخ سود با تاریخ سررسید یک ساله به نزدیکی مرز ۲۱ درصد رسیده و این شاخص در سررسید دوساله در یک روندی صعودی فراتر از مرز ۲۳ درصد قرار گرفت. در اوراق با تاریخ سررسید سه ساله نیز این روند صعودی بوده و به مرز ۲۴ درصد رسید.

کاهش نرخ سود در بازار باز در هفته دوم مرداد

یکی دیگر از بازارهایی که اوراق بدهی در آن خرید و فروش می شود بازار باز است. در این بازار بانک مرکزی اوراق از بانک‌ها خریداری کرده و به نوعی با سررسید یک هفته ای به این نهادهای مالی قرض دهی می کند. نرخ سود در این بازار از اهمیت بالایی برخوردار بوده که در هفته اخیر با کاهشی ۱٫۵ واحد درصدی مواجه شده است.

این رقم از ۲۱٫۵ درصد در هفته دوم مرداد ماه به کف ۲۰ درصد تنزل پیدا کرد. کاهشی که به نوعی در راستای کنترل نرخ بهره در کشور بوده است.

افت قابل توجه نرخ سود بین بانکی در هفته دوم مرداد ماه

نرخ بهره در بازار شبانه یا بازار بین بانکی کشف می شود. این نرخ به صورت موزون از استقراض بانک‌های داری کسری از بانک‌های دارای مازاد محاسبه می شود که همواره در دامنه ۱۴ تا ۲۲ درصد قرار دارند.

در هفته اخیر با تغییر سیاست بانک مرکزی مبنی بر کنترل نرخ بهره این شاخص به گفته برخی کارشناسان به صورت دستوری از سوی بانک مرکزی، به کانال ۲۰ درصد برگشته و با ۰٫۵ واحد درصد افت نسبت به هفته قبل به ۲۰٫۶۴ درصد رسیده است.

فرق ربا با نزول

Jul 23, 2020 . فرق ربا و نزول را باید در نوع کارکرد و حتی حکم آنها جستجو کنیم. . این نوع نزول در نظر همه ی فقها حرام بوده و تفاوتی با ربا ندارد و آنچه در عرف جامعه .

Nov 16, 2019 . با پایگاه سایبری الاحد در یک مطلب تازه از احکام اسلامی همراه باشید : فرق ربا و نزول را باید در نوع کارکرد و حتی حکم آنها جستجو کنیم. فراموش .

Jul 10, 2017 . بحث نزول یا ربا که در بازار مطرح می شود با یکدیگر تفاوت دارند اما در برخی موارد نیز شباهت های زیادی بین این دو است. در فقه قرار دادی به نام خرید و .

May 17, 2020 . عصراسلام: فرق ربا و نزول چیست؟ ربا با نزول در بسیاری از اوقات اشتباه گرفته میشوند اما در عین وجود شباهت، تفاوتهای مختلفی را نیز دارا هستند.

Sep 27, 2019 . این نوشته به دنبال آن است تا با تعریف این دو اصطلاح، به فرق ربا و نزول و احکام آنها بپردازد. نزول چیست؟ نزول پول یا نزول کالا در اصطلاح به معنای .

این منظور از پول نزول چیست؟ نوع نزول در نظر همهی فقها حرام بوده و تفاوتی با ربا ندارد و آنچه در عرف جامعه به نزول و ربا معروف است و حکم ربا را دارد همین دسته از معاملات است. در واقع فرق ربا و نزول .

Jun 23, 2020 . پول نزول یا همان ربا یعنی شما مالی را قرض می گیرید و با طرف مقابل قرار می گذارید که مبلغی اضافه بر آن پول به او بپردازید. ربا یا نزول در اسلام منع شده است و دادن آن حرام و از گناهان بزرگ تلقی می شود. . فرق نزول و سود بانکی چیست؟

دو قسم ربا وجود دارد: ۱) رباى معامله اى، و آن ربایى است که یکى از دو چیز مثل هم با زیاده ى همان چیز . سؤال: فرق بین ربای استنتاجی و ربای استهلاکی چیست؟ . چون گرفتار نزول می باشم و طبق نص قرآن کریم اعلام جنگ با خدا نموده ام آیا نماز و روزه اینجانب .

پاسخ: ربا است و می توانید با او عقد مضاربه جاری کنید که سود گرفتن حلال شود. . اقساط بخرد آیا سودی که فروشنده در هر ماه از خریدار می گیرد حالت نزول دارد یا خیر؟

از نظر فقهی و حقوقی این دو تا چه منظور از پول نزول چیست؟ فرقی با هم دارن / خوب ما برای پول نزول باید مقداری سود بپردازیم . رباخواری حرام است و سود بانکی اگر مصداق ربا باشد، حرام است.

نرخ بهره چیست؟

نرخ بهره یا نرخ سود مبلغی است که وام دهنده از وام گیرنده درخواست می کند و به صورت درصدی از اصل وام محاسبه می شود. نرخ بهره وام معمولاً به صورت سالانه مشخص می شود که به عنوان نرخ درصد سالانه (APR) شناخته می شود. نرخ سود همچنین می تواند برای مبلغی که در یک بانک یا موسسه اعتباری از حساب پس انداز یا گواهی سپرده (CD) به دست می آید، اعمال شود. بازده درصدی سالانه (APY) به سود کسب شده در این حساب های سپرده اشاره دارد.

درک نرخ های بهره

بهره اساساً هزینه ای است که وام گیرنده برای استفاده از یک دارایی دریافت می کند. دارایی های قرض گرفته شده می تواند شامل پول نقد، کالاهای مصرفی، وسایل نقلیه و سایر دارایی ها باشد. نرخ بهره برای اکثر معاملات وام یا استقراض اعمال می شود. افراد برای خرید خانه، تامین مالی پروژه‌ها، راه‌اندازی یا تامین مالی مشاغل و یا پرداخت شهریه دانشگاه، پول قرض می‌کنند. کسب و کارها برای تامین مالی پروژه های سرمایه ای وام می گیرند و با خرید دارایی های ثابت و بلندمدت مانند زمین، ساختمان و ماشین آلات، عملیات خود را گسترش می دهند. پول قرض گرفته شده یا به صورت یکجا در تاریخ از پیش تعیین شده یا به صورت اقساط دوره ای بازپرداخت می شود.

برای وام ها، نرخ سود به اصل پول اعمال می شود که مبلغ وام است. نرخ بهره هزینه بدهی برای وام گیرنده و نرخ بازده برای وام دهنده است. چرا که پولی که باید بازپرداخت شود، معمولاً بیشتر از مبلغ قرض شده است زیرا وام دهندگان برای از دست دادن مالکیت پول در طول دوره وام به غرامت نیاز دارند. وام دهنده می توانست به جای ارائه وام، وجوه خود را در آن دوره در جایی دیگر سرمایه گذاری کرده و کسب درامد کند. تفاوت بین کل مبلغ بازپرداخت و اصل وام، سود شارژ شده است.

زمانی که وام گیرنده از نظر وام دهنده کم ریسک در نظر گرفته شود، معمولاً نرخ سود کمتری از وام گیرنده دریافت می شود. اگر وام گیرنده با ریسک بالا در نظر گرفته شود، نرخ بهره ای که از آنها دریافت می شود بالاتر خواهد بود که منجر به هزینه وام بالاتر می شود.

نکته: ریسک معمولاً زمانی ارزیابی می‌شود که وام‌دهنده به امتیاز اعتبار وام گیرنده بالقوه نگاه می‌کند، به همین دلیل است که اگر می‌خواهید واجد شرایط بهترین وام باشید، داشتن یک امتیاز عالی مهم است.

مثالی از نرخ بهره

اگر 100 میلیون تومان وام خرید لوازم خانه از بانک دریافت کنید و در قرارداد وام قید شده باشد که نرخ سود وام 10 درصد است، مبلغی که باید بازپرداخت کنید برابر خواهد بود با:

100 + 0.1*100 = 110

نرخ بهره ساده

مثال بالا بر اساس فرمول بهره ساده سالانه محاسبه شده است که عبارت است از:

بهره ساده = اصل پول X نرخ سود X زمان

فردی که وام لوازم خانه گرفته است، باید 10 میلیون تومان سود در پایان سال بپردازد، با این فرض که این فقط یک قرارداد وام یک ساله است. اگر مدت وام 5 سال باشد، سود پرداختی به شرح زیر خواهد بود:

نرخ بهره سالانه 10 درصد به پرداخت سود سالانه 10 میلیون تومان تبدیل می شود. پس از 5 سال وام گیرنده باید علاوه بر اصل وام، مبلغ 50 میلیون تومان نیز به عنوان بهره بپردازد که نشان می دهد بانک ها چگونه درامد خود را به دست می آورند.

نرخ بهره مرکب

برخی از وام دهندگان روش بهره مرکب را ترجیح می دهند، به این دلیل که وام گیرنده باید بهره بیشتری بپردازد. سود مرکب که به آن سود بهره نیز می گویند، به اصل و همچنین سود انباشته دوره های قبلی اعمال می شود. بانک فرض می کند که در پایان سال اول، وام گیرنده اصل و بهره آن سال را بدهکار است و بنابراین نرخ بهره برای سال دوم روی این مبلغ اعمال می شود و نه اصل وام.

سود بدهی هنگام محاسبه به روش مرکب بیشتر از سود بدهی با استفاده از روش بهره ساده است. برای بازه‌های زمانی کوتاه‌تر، محاسبه سود برای هر دو روش مشابه خواهد بود. با افزایش زمان وام دهی، تفاوت بین دو نوع محاسبه بهره افزایش می یابد.

فرمول زیر می تواند به عنوان سود بهره مرکب مورد استفاده قرار گیرد:

در فرمول فوق p نشانگر اصل وام و n بیانگر تعداد دوره های ترکیب است. در مثال مورد بررسی اگر بهره به صورت مرکب محاسبه شود، مقدار آن برابر خواهد بود با 61 میلیون تومان که از مقدار محاسبه شده به روش بهره ساده بیشتر است.

سود مرکب و حساب های پس انداز

وقتی با استفاده از حساب پس انداز پول پس انداز می کنید، بهره مرکب مورد علاقه پس انداز کنندگان است. سودی که در این حساب‌ها به دست می‌آید، مرکب می‌شود و به‌عنوان غرامتی به صاحب حساب برای اجازه دادن به بانک برای استفاده از وجوه سپرده‌شده، می‌باشد. به عنوان مثال، اگر شما 500 میلیون تومان را به یک حساب پس انداز واریز کنید، بانک مقداری از این وجوه را برای ارائه وام به درخواست کنندگان وام استفاده می کند و در عوض بانک برای جبران خسارت شما سالانه 8 درصد سود به حسابتان واریز می کند. بنابراین، در حالی که بانک 10 درصد از وام گیرنده می گیرد، 8 درصد به صاحب حساب می دهد و ما به التفاوت به عنوان سود بانک شناخته می شود. در واقع، پس انداز کنندگان به بانک پول قرض می دهند که به نوبه خود، در ازای بهره، وجوهی را در اختیار وام گیرندگان قرار می دهد.

هزینه بدهی وام گیرنده

در حالی که نرخ بهره نشان دهنده درآمد بهره برای وام دهنده است، آنها هزینه بدهی به وام گیرنده را تشکیل می دهند. شرکت ها هزینه وام گرفتن را در برابر هزینه حقوق صاحبان سهام، مانند پرداخت سود سهام، می سنجند تا مشخص کنند کدام منبع تامین مالی کم هزینه تر خواهد بود. از آنجایی که اکثر شرکت‌ها سرمایه خود را با پذیرش بدهی و/یا انتشار سهام تامین می‌کنند، هزینه سرمایه برای دستیابی به ساختار سرمایه بهینه ارزیابی می‌شود.

نرخ بهره چگونه تعیین می شود؟

نرخ سودی که بانک ها در نظر می گیرند با عوامل متعددی مانند وضعیت اقتصاد تعیین می شود. بانک مرکزی یک کشور (مانند فدرال رزرو در ایالات متحده) نرخ بهره را تعیین می کند که هر بانک از آن برای تعیین محدوده نرخ درصد سالانه خود استفاده می کند. وقتی بانک مرکزی نرخ سود را در سطح بالایی تعیین می کند، هزینه بدهی افزایش می یابد. وقتی هزینه بدهی بالا باشد، مردم را از استقراض منصرف می کند و تقاضای مصرف کنندگان را کند می کند. همچنین، نرخ بهره معمولا با تورم افزایش می یابد.

برای مبارزه با تورم، بانک‌ها ممکن است الزامات ذخیره بالاتری را تعیین کنند، عرضه پول محدود شود و یا تقاضای بیشتری برای اعتبار وجود داشته باشد. در یک اقتصاد با نرخ بهره بالا، مردم به پس انداز پول خود متوسل می شوند زیرا از نرخ سود پس انداز خود بیشتر سود دریافت می کنند. در چنین شرایطی بازار سهام آسیب می بیند زیرا سرمایه گذاران ترجیح می دهند پول خود را در جایی قرار دهند که ریسک کمتری دارد و بنابراین با افزایش نرخ سود بدون ریسک، مردم دوست ندارند تا سرمایه خود را صرف یک دارایی با ریسک بالا مانند سهام کنند. کسب و کارها همچنین دسترسی محدودی به منابع مالی سرمایه از طریق بدهی دارند که منجر به انقباض اقتصادی می شود.

اقتصادها اغلب در دوره هایی با نرخ بهره پایین تحریک می شوند زیرا وام گیرندگان به وام هایی با نرخ های ارزان دسترسی دارند. از آنجایی که نرخ سود در پس‌انداز پایین است، مشاغل و افراد بیشتر احتمال دارد که ابزارهای سرمایه‌گذاری پرریسک‌تری مانند سهام را خریداری کنند. این هزینه‌ها به اقتصاد و به بازار سرمایه تزریق می‌ شود که منجر به انبساط اقتصادی می‌شود. اگر نرخ سود برای مدت زیادی پایین بماند، در نهایت منجر به عدم تعادل بازار می‌شود که در آن تقاضا بیش از عرضه است و باعث تورم می‌شود. هنگامی که تورم رخ می دهد، نرخ سود افزایش می یابد تا پول در گردش در جامعه کم شود.

نرخ بهره و تبعیض

با وجود قوانینی مانند قانون فرصت های اعتباری برابر (ECOA) که شیوه های تبعیض آمیز وام دهی را ممنوع می کند، نژادپرستی سیستماتیک در ایالات متحده حاکم است، طبق گزارش Realtor.com در جولای 2020، به خریداران خانه در جوامع عمدتا سیاهپوست وام مسکن با نرخ های بالاتری نسبت به خریداران خانه در جوامع سفیدپوست ارائه می شود. در جولای 2020، اداره حمایت مالی مصرف کننده (CFPB)، که اجرای ECOA را برعهده دارد، درخواستی برای اطلاعات صادر کرد و به دنبال نظرات عمومی برای شناسایی فرصت هایی برای بهبود اقدامات ECOA برای منظور از پول نزول چیست؟ اطمینان از دسترسی بدون تبعیض به اعتبار بود. Kathleen L. Kraninger، مدیر آژانس اظهار داشت: "استانداردهای واضح به محافظت از آمریکایی های آفریقایی تبار و سایر اقلیت ها کمک می کند، اما CFPB باید با اقدامی از آنها حمایت کند تا مطمئن شود وام دهندگان و دیگران از منظور از پول نزول چیست؟ قانون پیروی می کنند."

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم نرخ بهره آشنا شدیم که از مسائل اساسی در همه ی اقتصاد ها می باشد که با رصد کردن و زیر نظر گرفتن آن می توان موضوعاتی مثل تورم و همچنین جریان پول را پیشبینی نمود. به طور خلاصه: