حجم مبنا به چه معناست؟

حجم معاملات چیست و چگونه می‌توانیم از آن استفاده کنیم؟

حجم معاملات (Trade Volume) مجموع تعداد قراردادها یا سهام‌های معامله شده در یک نماد معاملاتی است. حجم معاملاتی را می‌توان در هر نوع نماد و بازارهایی مثل بورس سهام، اوراق قرضه، قراردادهای آپشن، قراردادهای آتی و انواع کالاها به کار برد.

اصول پایه حجم معاملات

حجم معاملات در یک برهه زمانی خاص، مجموع تعداد سهام‌ها یا قراردادهای مبادله شده در یک نماد معاملاتی خاص را اندازه می‌گیرد، که شامل مجموع مقدار سهام‌های مبادله شده بین خریدار و فروشنده می‌شود.

زمانی که مبادلات به صورت فعالانه‌تر انجام می‌شوند، حجم معاملات بالاست و وقتی که مبادلات کمتری بین خریدار و فروشنده انجام می‌شود، حجم معاملاتی نیز پایین است.

هر صرافی در بازار، حجم معاملاتی خاص خود را دنبال می‌کند و اطلاعات مختص به خود را منتشر می‌کند. اطلاعات مربوط به حجم معاملاتی در هر روز، معمولا هر یک ساعت یک بار، تخمین زده می‌شوند و در انتهای هر روز نیز یک شکل کلی و یک اطلاعات منسجم از حجم معاملات آن روز منتشر می‌شود.

سرمایه گذاران همچنین می‌توانند مقدار تغییرات قیمت قرارداد را به عنوان جانشینی برای حجم معاملات دنبال کنند. در این روش، تغییرات قیمت خیلی سریع‌تر از حجم معاملات اتفاق می‌افتد.

این ابزار به سرمایه گذاران درباره میزان فعالیت و نقدینگی بازار می‌گوید. حجم معاملات بالا، نشان دهنده نقدینگی بالای یک نماد معاملاتی است؛ یعنی رابطه بهتر و فعال‌تری بین خریداران و فروشندگان وجود دارد.

وقتی که سرمایه گذاران درباره روند حرکتی در بازار سهام تردید دارند، حجم معاملات در قراردادهای آتی افزایش می‌یابد. این اغلب باعث می‌شود که قراردادهای آتی و آپشن آن سهام نیز فعال‌تر شوند.

در کل، در روزهای باز شدن بازارهای جهانی مثل فارکس (دوشنبه‌ها)، و روزهای بسته شدن بازار (جمعه‌ها) حجم معامله بالاتر است و در روزهای قبل از تعطیلات، معمولا پایین می‌آید.

امروزه، تریدرهای روزانه و شاخص‌های پول در بازار آمریکا، تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین استفاده کنندگان حجم معاملات شده‌اند.

طبق گفته‌های موسسه مالی و بانکداری JPMorgan‌ در سال ۲۰۱۷، سرمایه گذاران راکدی مثل ETFها (صندوق‌های قابل معامله) و حساب‌های سرمایه گذاری کمّی که معاملات الگوریتمی با سرعت بالا انجام می‌دهند، مسئول ۶۰ درصد از کل حجم معاملاتی بودند؛ در حالی که تریدرهای محتاط فاندامنتالی (تریدرهایی که فاکتورهای فاندامنتالی را قبل از سرمایه گذاری بر روی یک سهام ارزیابی می‌کنند)، تنها مسئول ۱۰ درصد از آن بودند.

تریدرها و حجم معاملات

تریدرهای از عوامل مختلفی در تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند. حجم معاملاتی یکی از آسان‌ترین فاکتورها برای ارزیابی بازار توسط تریدرهاست.

این ابزار، در طول بالا رفتن سریع قیمت یا پایین آمدن سریع آن، برای تریدرها اهمیت زیادی دارد، چون می‌توانند با استفاده از آن، معاملات خود را تشخیص و سازماندهی کنند.

همچنین حجم معاملات بالا که معمولا با تغییر روند قیمت همراه است، می‌تواند ارزش سهام مورد نظر تریدرها را تقویت کند.

سطوح مختلف حجم معاملات، می‌تواند به تریدرها حجم مبنا به چه معناست؟ کمک کند تا تصمیم گیری بهتری برای زمان ورود به بازار داشته باشند؛ تریدرها میانگین حجم معامله در طول روز را، هم برای معاملات کوتاه مدت و هم بلندمدت دنبال می‌کنند، تا بتوانند برای ورود به بازار تصمیم درستی بگیرند. همچنین آنها می‌توانند اندیکاتورهای تکنیکال دیگر را نیز با حجم معاملاتی تلفیق کنند.

نمونه‌ای ساده از حجم معاملات

فرض کنید که بازار شامل دو تریدر است؛ تریدر اول ۵۰۰ سهم از سهام اپل را می‌خرد و ۲۵۰ سهم از سهام آمازون را می‌فروشد. تریدر دوم نیز ۵۰۰ سهم از سهام تسلا را می‌خرد و ۲۵۰ تا از این سهم را به تریدر اول می‌فروشد.

کل حجم معاملات در بازار ۱۰۰۰ است (۵۰۰ سهم اپل + ۲۵۰ سهم آمازون + ۲۵۰ سهم تسلا).

استفاده از حجم معاملات برای بهبود معاملات

حجم معاملات یک مقیاس است که نشان می‌دهد در یک دوره زمانی خاص، چه مقدار از یک دارایی معامله شده است. در بورس سهام، حجم معاملات به صورت تعداد سهم‌های خرید و فروش شده نمایش داده می‌شود و در قراردادهای آتی و آپشن نیز این حجم بر مبنای تعداد حجم مبنا به چه معناست؟ قرارداد دست به دست شده نشان داده می‌شود. خود حجم معاملات و دیگر اندیکاتورهایی که از دیتاهای حجم معاملاتی بهره می‌گیرند، معمولا در نمودارهای آنلاین استفاده می‌شوند.

هر از گاهی، نگاه کردن به الگوهای حجم معاملات، می‌تواند قدرت یک سهام یا ارز دیجیتال خاص را نشان دهد. در حقیقت، حجم معاملات نقش مهمی در تحلیل تکنیکال بازی می‌کند.

نکات مهم

• حجم معاملات می‌تواند یک مقیاس خوب برای تشخیص قدرت بازار باشد. معمولا بازارهایی که دارای حجم معاملات بالایی هستند، روند قدرتمندتر و سالم‌تری دارند.
• زمانی که در حجم معاملات بالا، بازار ریزش می‌کند، قدرت بازار در روند نزولی بیشتر می‌شود.
• زمانی که قیمت در روند نزولی بالای بالاتر (Higher High) جدیدی را ثبت می‌کند، باید خیلی مراقب باشید! چون ممکن است روند صعودی شکل بگیرد.
• اندیکاتورهای حجم موجود (OBV) و کلینگر (Klinger)، ابزارهایی هستند که بر مبنای حجم بازار کار می‌کنند.

اصول اولیه استفاده از حجم معاملات

وقتی که حجم معاملاتی را بررسی می‌کنید، معمولا اطلاعات از قبیل قدرت یا ضعف یک روند را به دست می‌آورید. به عنوان یک تریدر، ما تمایل بیشتری به همراهی با حرکات قوی‌تر داریم و در روندهای ضعیف نیز، ما به دنبال معکوس شدن روند می‌گردیم.

البته این دستورالعمل‌ها همیشه و برای تمام مسائل پاسخگو نیست؛ اما برای تصمیم‌گیری برای ورود به بازار، مناسب است.

۱. تایید روند

یک بازار رو به رشد (نزولی یا صعودی)، باید حجم معاملاتی بالایی داشته باشد. گاوها به افزایش حجم خریداران برای هل دادن قیمت به سمت بالا نیاز دارند؛ کاهش حجم معاملات در روند صعودی، می‌تواند نشانه کاهش جذابیت نماد مورد نظر و در نتیجه، معکوس شدن قیمت باشد.

این یک حقیقت واضح است که ریزش یا جهش قیمت با حجم معاملاتی کم، یک سیگنال خرید یا فروش ضعیف است. ریزش یا جهش قیمت با حجم بالا، سیگنال قوی‌تری ارائه می‌دهد که نشانه تغییر چیزی در آن نماد خاص است.

۲. اشباع حرکت و حجم معاملات

در یک بازار صعودی یا نزولی، ما می‌توانیم اشباع قیمت را ببینیم. اشباع‌ها، حرکات واضحی در قیمت هستند که با افزایش حجم معاملات ترکیب شده‌اند؛ آنها می‌توانند سیگنال‌هایی مبنی بر پتانسیل اتمام روند ارائه دهند.

تریدرهایی که بیشتر صبر کرده‌اند و از عدم دریافت سودهای بیشتر ترس دارند، خریداران را خسته می‌کنند؛ در نتیجه، بازار معکوس می‌شود.

زمانی که بازار نزولی است، نزول بیشتر قیمت تریدرها را تحت فشار قرار می‌دهد و این، بر روی نوسانات تاثیر می‌گذارد و حجم معاملات را افزایش می‌دهد. این نیز می‌تواند سیگنالی مبنی بر اتمام روند نزولی باشد.

۳. نشانه‌های صعودی

حجم معاملات می‎تواند در تشخیص نشانه‌های صعودی بازار مفید باشد. برای مثال،‌ فرض کنید که بر روی یک خط مقاومت که قیمت را پس می‌زند، حجم معاملات افزایش می‌یابد؛ در این حالت، قیمت نیز پس از یک اصلاح کوچک، افزایش پیدا می‌کند.

در یک روند نزولی، باید پایین پایین‌تر (Lower Low) ساخته شود؛ زمانی که این حرکت تمام شد، حجم معاملات کاهش می‌یابد، که این یک نشانه صعودی تلقی می‌شود.

۴. معکوس شدن قیمت

پس از یک حرکت بزرگ قیمتی (بالا یا پایین)، اگر قیمت شروع به بی‌روند یا رنج شدن (Range) با حجم معاملاتی بالا کرد، می‌تواند نشانه‌ای از معکوس شدن قیمت باشد.

۵. بریک اوت‌ها و فیک اوت‌ها

در بریک اوت اولیه از بازار بی روند و یا هر الگوی قیمتی دیگر، افزایش در حجم معاملاتی می‌تواند قدرت روند را بیشتر کند. کم بودن مقدار حجم معاملات، پس زدن قیمت در بریک اوت را نشان می‌دهد، که به آن فیک اوت می‌گویند.

۶. تاریخ حجم معاملات

حجم معاملات باید مربوط به تاریخ اخیر باشد؛ مقایسه حجم معاملات امروز با ۵۰ سال قبل، اطلاعات اشتباهی به ما می‌دهد. هرچه تاریخ حجم معاملات جدیدتر باشد، امکان اتفاق مشابه بیشتر است.

حجم معاملات اغلب به عنوان یک اندیکاتور نقدینگی تلقی می‌شود. بازارهایی مثل بورس سهام که دارای نقدینگی بالایی هستند،‌ به عنوان یک استراتژی ترید کوتاه مدت در نظر گرفته می‌شوند؛ چون در قیمت‌های مختلف، خریداران و فروشندگان زیادی وجود دارند.

۳ اندیکاتور پرکاربرد برای حجم معاملات

اندیکاتورهای حجم معاملات، فرمول‌های ریاضی هستند که به صورت مشترک در بیشتر پلتفرم‌های نموداری وجود دارند.

فرمول کارکرد هر اندیکاتور مقداری با اندیکاتورهای دیگر فرق دارد. تریدرها می‌توانند اندیکاتوری را انتخاب کنند که بهترین عملکرد را برایشان دارد.

استفاده از این اندیکاتورها الزامی نیست؛ اما آنها می‌توانند در تصمیم گیری درست شما را راهنمایی کنند. اندیکاتورهای زیادی برای حجم معاملاتی وجود دارند، اما ما ۳ اندیکاتور با عملکرد خوب را در اینجا بررسی می‌کنیم:

۱. اندیکاتور حجم موجود (OBV)

OBV یک اندیکاتور ساده اما مفید است. در این اندیکاتور، حجم معاملات زمانی افزایش می‌یابد که بازار به انتهای روند صعودی رسیده است. همچنین، حجم معاملات زمانی کاهش می‌یابد که قیمت به انتهای روند نزولی رسیده است.

OBV یک مجموعه از انباشت قیمت یا اشباع را نشان می‌دهد. همچنین می‌تواند واگرایی را نیز نشان دهد؛ مثل زمانی که قیمت بالا برود، اما حجم با نسبت آرامی شروع به رشد کند و یا حجم معاملات کم شود.

۲. اندیکاتور جریان پول چایکین (CMF)

افزایش قیمت باید با افزایش حجم همراه باشد. اندیکاتور CMF بر روی انبساط قیمت حجم مبنا به چه معناست؟ در زمانی که قیمت بالاتر از میانگین قیمتی کل روز قرار می‌گیرد، تمرکز دارد، سپس یک ارزش مطابق با قدرت این روند ارائه می‌کند.

اگر حجم معاملاتی در آن افزایش پیدا کند، قیمت نیز افزایش پیدا می‌کند و اگر حجم پایین باشد، قیمت نیز منفی خواهد بود.

CMF‌ می‌تواند به عنوان یک اندیکاتور کوتاه مدت استفاده شود، به این دلیل که نوسان می‌کند؛ اما بیشتر برای نشان دادن واگرایی کاربرد دارد.

۳. اسیلاتور کلینگر (Klinger Oscillator)

نوسان در پایین و بالای خط صفر، می‌تواند سیگنال‌هایی برای خرید و فروش ارائه کند.

اسیلاتور کلینگر انباشتگی قیمت را برای حجم خرید، و پراکندگی قیمت را برای حجم فروش در یک دوره زمانی خاص ارائه می‌دهد.

سخن آخر

حجم معاملاتی یک ابزار کاربردی برای تشخیص روند است. همانطور که می‌بینید، روش‌های زیادی برای استفاده از آن وجود دارد. اصلی‌ترین راه استفاده از آن، تشخیص قدرت یا ضعف بازار و بررسی تاییدیه روند یا معکوس شدن روند است.

اندیکاتورهای مبتنی بر حجم معاملات، برای تصمیم گیری درست برای ورود به بازار به تریدرها کمک می‌کنند.

البته حجم معاملاتی ابزار خیلی دقیقی برای ورود و خروج نیست و باید برای تشخیص این نقاط از رفتار قیمت (Price Action) نیز کمک گرفت.

انواع وضعیت نمادهای بورسی + مفاهیم و شرایط

بطور خلاصه 7 وضعیت نماد در بورس داریم: 1) مجاز، 2) ممنوع، 3) ممنوع – متوقف، 4) ممنوع – محفوظ 5) مجاز – متوقف، 6) مجاز – محفوظ، 7) مجاز – مسدود. وضعیت نماد بورسی بیانگر وضعیت معامله سهام شرکت موردنظر است. برای مثال وضعیت ممنوع – متوقف بیانگر توقف معاملات سهام و عدم امکان ثبت سفارش است. در این آموزش بورس به واکاوی انواع وضعیت نمادهای بورسی ، مفهوم این وضعیت‌ها به همراه دلیل و شرایط آنها می‌پردازیم.

نحوه اطلاع از وضعیت نماد در بورس

ابتدا به بررسی نحوه مطلع شدن از وضعیت نماد بورسی، دلایل قرارگیری در آن وضعیت و شرایط لازم برای تغییر وضعیت را آموزش می‌دهیم. با مراجعه به صفحه هر نماد در سایت TSETMC و از قسمت “وضعیت” می‌توانید نوع وضعیت نماد بورسی موردنظرتان را مشاهده کنید.

مطابق شکل زیر با کلیک روی زبانه “تغییر وضعیت” می‌توانید از تغییر وضعیت نماد بورسی مطلع شوید. برای مثال در تاریخ 26/11/1399 نماد بورسی فملی ابتدا در ساعت 8 صبح، وضعیت مجاز – متوقف و سپس در ساعت 9:46 به وضعیت مجاز – محفوظ تغییر کرده است. نهایتا با تغییر وضعیت نماد به وضعیت مجاز، روند معاملات سهام طبق روال عادی از سر گرفته شده است.

برای مطلع شدن از دلیل توقف نماد بورسی می‌توانید به قسمت “پیام ناظر” در صفحه نماد بورسی مراجعه کنید. برای مثال مطابق شکل زیر، علت توقف نماد فملی در تاریخ 26/11/1399 تغییرات بیش از 20 درصد قیمت سهام بوده است.

مطابق شکل بالا در تاریخ 15/11/1399 ناظر بازار بخاطر افشای اطلاعات با اهمیت گروه (ب) نماد فملی را متوقف کرده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید هیچ اطلاعات دیگری در این قسمت منتشر نشده و صرفا دلیل توقف بصورت کلی بیان شده است. برای اطلاع از جزئیات توقف باید به سایت کدال مراجعه کنید. با جستجو نماد بورسی موردنظر در سامانه کدال، تمامی اطلاعیه‌های منتشر شده با جزئیات کامل در دسترس شما خواهد بود.

انواع وضعیت نمادهای بورسی

گاهی اوقات امکان معامله یک نماد بورسی وجود ندارد. حال اگر اقدام به ثبت سفارش خرید یا فروش کنید با پیغام “شما مجاز به ارسال سفارش نیستید!” روبه‌رو می‌شوید. پرسش اینجاست که تحت چه شرایطی وضعیت معامله سهام یک شرکت بورسی متوقف و ممنوع می‌شود؟ با توجه به شرایط مختلف، وضعیت نمادهای بورسی به 7 دسته تقسیم می‌شوند.

1. مجاز
2. ممنوع
3. مجاز – محفوظ
4. ممنوع – متوقف
5. مجاز – متوقف
6. ممنوع – محفوظ
7. مجاز – مسدود

بعضی از این وضعیت‌ها را شاید اصلا مشاهده نکنید. برای مثال وضعیت مجاز – مسدود یا ممنوع – محفوظ در کمتر از چند دقیقه یا چند ثانیه به وضعیت دیگری تغییر می‌کنند! در بین وضعیت نمادهای بورسی، سه وضعیت مجاز، مجاز – محفوظ و ممنوع – متوقف از اهمیت بالاتری برخوردار است. در ادامه با تشریح هر کدام از این وضعیت‌ها به بررسی دلایل و شرایط ادامه معاملات سهام در آن وضعیت خواهیم پرداخت.

وضعیت مجاز

امکان معامله سهام شرکت بصورت عادی برای همه معامله‌گران وجود دارد.

وضعیت ممنوع

امکان معامله سهام شرکت وجود ندارد! و هیچ معامله‌گری نمی‌توانید سفارش خرید و فروش برای این نماد بورسی ارسال کند. نکته مهم اینجاست که وضعیت ممنوع نهایتا تا پایان ساعت معاملاتی روز جاری به حالت مجاز تغییر وضعیت خواهد داد. در وضعیت ممنوع امکان معامله سهام بصورت موقت وجود ندارد و فرض بر بازگشایی نماد بورسی در همان روز معاملاتی است. البته امکان طولانی شدن این فرآیند و تغییر وضعیت از ممنوع به ممنوع – متوقف نیز وجود دارد. دلایلی مختلفی برای ممنوع شدن معاملات سهام یک شرکت بورسی وجود دارد که در ادامه این مقاله آموزشی توضیح خواهیم داد.

وضعیت ممنوع – متوقف

مهم‌ترین وضعیت در بورس همین وضعیت ممنوع – متوقف است. وقتی سهام یک شرکت وضعیت ممنوع – متوقف می‌شود معاملات متوقف شده و امکان ثبت سفارش در آن وجود نخواهد داشت. برخلاف وضعیت ممنوع، بازگشایی نماد بورسی در این وضعیت منوط به شرایط لازم به همراه شیوه بازگشایی مخصوص خواهد بود. ممکن است چندین روز یا چندین ماه و یا حتی چندین سال! نماد بورسی در وضعیت ممنوع – متوقف باشد. برای اطلاع از دلیل توقف معاملات سهام به قسمت “پیام ناظر” در صفحه آن نماد بورسی مراجعه کنید.

وضعیت ممنوع – محفوظ

وضعیت ممنوع – محفوظ یک مرحله قبل از وضعیت مجاز – محفوظ است! در واقع وقتی ناظر بازار قصد بازگشایی یک نماد بورسی با وضعیت ممنوع – متوقف را دارد ابتدا وضعیت به ممنوع – محفوظ تغییر می‌کند. سپس چند دقیقه و یا چند ثانیه بعد، وضعیت مجاز – محفوظ می‌شود تا نماد بورسی آماده بازگشایی شود. دقت بفرمایید که در وضعیت ممنوع – محفوظ نیز امکان معامله و ثبت سفارش وجود ندارد.

وضعیت مجاز – متوقف

وضعیت مجاز – متوقف نیز یک مرحله قبل از وضعیت مجاز – محفوظ است. نماد بورسی با وضعیت مجاز – متوقف، مجاز به معامله است اما امکان ثبت سفارش وجود ندارد! برای مثال به دلیل تغییرات قیمتی بیش از 20%، نماد حجم مبنا به چه معناست؟ بورسی توسط ناظر بازار به مجاز – متوقف تغییر وضعیت می‌دهد. سپس ناظر اعلام می‌کند که 60 دقیقه سفارش‌گیری انجام خواهد شد و بعد از آن دوباره معاملات به حالت عادی و مجاز تغییر خواهد کرد. نکته مهم این است که هم در وضعیت مجاز – متوقف و هم در وضعیت ممنوع – محفوظ امکان ثبت سفارش وجود ندارد!

وضعیت مجاز – مسدود

در وضعیت مجاز – مسدود نیز مثل دو وضعیت قبلی امکان ثبت سفارش وجود ندارد!

وضعیت مجاز – محفوظ در بورس

وضعیت مجاز – محفوظ یک مرحله قبل از وضعیت مجاز است و بیانگر بازگشایی نماد بورسی است. در این وضعین تمامی معامله‌گران مجاز به ثبت سفارش هستند اما تمامی سفارشات فعلا نزد ناظر بازار محفوظ است! در واقع در وضعیت مجاز – محفوظ هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود اما امکان ثبت سفارش وجود دارد. این وضعیت فرآیندی شبیه مزایده است که ناظر بازار با مکانیزم حراج قصد تعیین قیمت سهام را دارد.

بدین صورت که تمامی معامله‌گران در یک بازه 30 تا 60 دقیقه‌ای سفارشات خود را ثبت می‌کنند تا قیمت مطلوب بر اساس عرضه و تقاضا شناسایی شود. پس از شناسایی قیمت مطلوب توسط ناظر بازار، وضعیت به مجاز تغییر خواهد کرد. سپس معاملات با روال عادی از سر گرفته می‌شود. در مقاله بعدی بصورت مفصل مکانیزم حراج ناپیوسته را توضیح خواهیم داد.

دلایل توقف نمادهای بورسی و زمان بازگشایی

دلایل توقف معاملات در نمادهای بورسی را در لیست زیر مشاهده می‌کنید.

1. برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه
2. برگزاری مجمع عمومی فوق العاده (مثل افزایش سرمایه)
3. افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف (مثل اعلام ورشکستگی شرکت، نتیجه شرکت در مزایده و مناقصه، هر گونه تغییر در سودآوری و…)
4. افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب (مثل برگزاری یا شرکت در مناقصه یا مزایده، تغییر در تولید و فروش محصولات، واگذاری سهام و…)
5. تغییرات بيش از 20 درصدی قیمت
6. تغییرات قیمت بيش از 50 درصد

توضیحات کامل‌تر را به مقاله بعدی موکول کردیم. در آن مقاله آموزشی به دلایل توقف نمادها، شرایط لازم برای بازگشایی، زمان بازگشایی و نهایتا مکانیزم حراج ناپیوسته و بازگشایی سهام در مرحله مجاز – محفوظ پرداختیم.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

حجم مبنا در بورس چیست؟

ساعد نیوز: حجم مبنا عددی است که از طرف سازمان بورس تعیین می شود و اگر تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنای تعیین شده برای آن باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.

حجم مبنا عددی است که از طرف سازمان بورس تعیین می شود و اگر تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنای تعیین شده برای آن باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. این قانون برای این گذاشته شده که کسی نتواند با معامله کردن تعداد کمی از سهام های یک شرکت در قیمتی خیلی بالاتر یا پایین تر از قیمت فعلی، قیمت آن سهام را جابجا کند. یعنی به طور خیلی ساده، برای اینکه قیمت یک سهامی تکان بخورد و افزایش یا کاهش یابد باید حداقل تعداد مشخصی از آن سهام در روز معامله شود که به این تعداد حجم مبنا می گویند.

به عنوان مثال تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس ۲۰ میلیون سهم باشد، تنها درصورتی قیمت سهام این شرکت در طول یک روز می تواند ۴ درصد افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل ۱۶ هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گیرد.

۱۶۰۰۰=۰.۰۰۰۸*۲۰۰۰۰۰۰۰

هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است، چرا که در غیر اینصورت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بورس شود.نیازی نیست شما خودتان به محاسبه این عدد بپردازید.می توانید در سایت TSETMC حجم مبنای هر سهم را ببینید.

محاسبه قیمت پایانی

در تابلوی معاملات، دو قیمت مشاهده می کنیم: قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله یا آخرین قیمت. شاید هنگام دیدن تابلوی معاملات یک سهم، این پرسش در ذهنتان ایجاد شده باشد که قیمت پایانی چیست و چگونه محاسبه می شود. قیمت پایانی یک سهم در یک روز، برابر با میانگین قیمت هایی است که سهم مورد معامله قرار گرفته است. اگر حجم معاملات یک روز حداقل برابر با حجم مبنا باشد، میانگین قیمت معاملات به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می شود. اما اگر حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبتِ افزایش یا کاهش سهم از قیمت کاسته شده و قیمت پایانی بر آن اساس محاسبه می شود.

در حقیقت، قیمت پایانی میانگین موزون معاملات است. برای مثال، فرض کنید در یک سهم، معامله ای انجام شده که با ۴ درصد افزایش قیمت همراه بوده، معامله دیگری با ۲ درصد افزایش، معامله ای با یک درصد کاهش و… . با توجه به اینکه در هریک از این معاملات مربوط به سهم مورد نظر حجم چقدر بوده است، میانگین وزنی قیمت معاملات محاسبه شده و به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می شود.

برای مثال، فرض کنید سهمی در قیمت مثبت ۵ درصد معامله شود. اگر تعداد سهام معامله شده بیشتر از ۸۰ هزار باشد، این ۵ درصد اعمال شده و مبنای قیمت روز بعد معاملات قرار خواهد گرفت. اما اگر حجم معاملات کمتر از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی بر اساس نسبت این حجم به حجم مبنا محاسبه می شود. برای مثال اگر حجم مبنای سهمی ۸۰ هزار باشد و ۴۰ هزار سهم با قیمت مثبت ۵ درصد معامله شود، مقدار افزایشِ قیمت ۲٫۵ درصد برای قیمت پایانی در نظر گرفته خواهد شد. البته این حجم مبنا که درباره آن بحث کردیم، مربوط به شرکت های ثبت شده در بورس است.آخرین قیمت، قیمت آخرین معامله ای است که انجام شده است.

فرمول محاسبه قیمت پایانی به صورت زیر است:

که در آن، پارامترها به صورت زیر هستند:

• P1P1: قیمت پایانی روز قبل
• P2P2: قیمت پایانی روز جاری
• ¯P2P2¯: میانگین وزنی قیمت در روز جاری
• NN: حجم معاملات
• MM: حجم مبنا

اگر M/N بزرگ تر یا مساوی با یک باشد، این نسبت را برابر با یک در نظر می گیریم. در غیر این صورت، همان مقدار کوچک تر از یک را می نویسیم.

مثال: فرض کنید اطلاعات مربوط به معاملات سهام ، به صورت زیر باشد:

• قیمت پایانی روز قبل: ۲۰,۰۰۰ ریال
• میانگین وزنی قیمت سهم در روز جاری: ۲۰,۸۰۰ ریال
• تعداد سهام معامله شده: ۸۰,۰۰۰ سهم

قیمت پایانی روز جاری را حساب کنید.

پاسخ: طبق فرمولی که برای قیمت پایانی ارائه کردیم، مقادیر زیر را داریم:

• P1=20,000P1=20,000
• ¯P2=20,800P2¯=20,800
• M=160,000M=160,000
• N=80,000N=80,000

همان طور که می بینیم، حجم معاملات روز جاری کمتر از حجم مبنا است و نمی توانیم قیمت پایانی را برابر با میانگین وزنی قیمت معاملات قرار دهیم. قیمت پایانی روز جاری به صورت زیر محاسبه می شود:

قانون جدید حجم مبنا

بر اساس اعلام شرکت بورس اوراق بهادار، از تاریخ ۱۲ اسفند ۹۸، حجم مبنای کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس فرمول قبلی (ماده واحده مصوب ۲۸ بهمن ۱۳۹۳ هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) ۴ در ۱۰ هزار سهام شرکت است، به شرطی که حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکت ها برابر با ۵۰ میلیارد ریال و حداکثر ارزش مبنا برای شرکت های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر، ۱۲۰ میلیارد ریال و برای شرکت های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، ۱۰۰ میلیارد ریال تعیین باشد.همچنین، تعداد حجم مبنای هر سهم بر اساس قیمت پایانی سهم در آخرین روز معاملاتی حجم مبنا به چه معناست؟ هر هفته محاسبه و از اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال می شود.

حجم مبنای ۱ به چه معنا است؟

برای برخی سهم ها ممکن است ببینید که حجم مبنای آن برابر یک در نظر گرفته شده است.برای مثال برای حق تقدم ها، حجم مبنا برابر با ۱ فرض می شود. معنی این عدد این است که هر تغییری در قیمت آخرین معامله، دقیقا باعث تغییر در قیمت پایانی در همین عدد خواهد شد.

دلیل تفاوت قیمت پایانی سهام و قیمت آخرین معامله

دلیل تفاوت قیمت پایانی سهام و قیمت آخرین معامله

در زمان فعالیت در بازار بورس تنها انتخاب شرکت‌های سودآور که سهام آن‌ها آینده‌ای روشن دارد اهمیت ندارد و باید به نکات دیگری مانند آخرین قیمت حجم مبنا به چه معناست؟ سهام هم توجه کنید. در این راستا دیده می‌شود که اصطلاحاتی مانند قیمت پایانی سهام و قیمت آخرین معامله توسط فعالان بازار سرمایه و بورس در زمان تصمیم برای خرید یک سهم به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شاید برای کسی که به تازگی فعالیت خود را در بازار بورس آغاز کرده است جالب باشد بداند این دو اصطلاح به چه معنا هستند؟ هر یک از آن‌ها چقدر اهمیت دارند و یا این که دلیل تفاوت قیمت پایانی سهام و قیمت آخرین معامله در چیست؟

ما در این متن قصد داریم تا شما را با این اصطلاحات بورس آشنا کنیم و توضیحات مختصری در مورد هر یک از آن‌ها و تفاوت‌شان بدهیم تا بهتر بتوانید در زمان خرید سهام یک شرکت تصمیم بگیرید.

قیمت پایانی سهام چیست؟

قیمت پایانی سهام متغیری است که با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلفی محاسبه می‌شود و همان قیمتی است که معاملات بازار بورس در ساعات ابتدایی روز بعد با آن آغاز می شود. این قیمت در سایت‌های مرجعی که قیمت سهام شرکت‌های عرضه شده در بورس را نشان می‌دهند نمایش داده شده و به طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود.

برای همین هم بسیاری از سهامداران و خریداران، قبل از تصمیم برای خرید یک سهام در بازار بورس همواره در این سایت‌ها قیمت پایانی سهام را مورد رصد قرار می‌دهند تا از قیمت سهام در روزهای آینده آگاه شوند. ما در ادامه در مورد نحوه محاسبه قیمت پایانی سهام بیشتر توضیح خواهیم داد.

قیمت آخرین معامله سهام چیست؟

همان‌طور که از نام آن مشخص است، قیمت آخرین معامله سهام یک شرکت عرضه شده در بورس، آخرین قیمتی است که سهام آن شرکت در بازار بورس معامله شده است.

این قیمت به طور روزانه می‌تواند در نوسان باشد و در ساعات ابتدایی و پایانی کار بورس می‌تواند تغییرات چندین درصدی و حتی بیشتر را تجربه کند. نکته مهمی که در این جا باید مورد اشاره قرار گیرد این است که اگر شما قصد خرید سهام یک شرکت خاص را داشته باشید، آگاهی از قیمت آخرین معامله سهام آن شرکت برای شما بسیار مهم خواهد بود.

زیرا که با آگاهی از قیمت آخرین معامله می‌توانید قیمت سفارش خود را معادل و یا حتی کمی بالاتر از آن انتخاب کنید تا در سفارش شما با احتمال بسیار بالایی تکمیل شود.

حال که شما با قیمت پایانی سهام و قیمت آخرین معامله آشنا شدید، به مقایسه این دو قیمت برای شما خواهیم پرداخت اما قبل از این لازم است تا با اصطلاح حجم مبنا در معاملات بورس آشنا شوید.

حجم مبنا چیست؟

حجم مبنای سهام هر شرکت پس از تصویب در اوایل دهه هشتاد برای هر شرکت با توجه به تعداد کل سهام آن شرکت محاسبه می شود. برای همین هر شرکتی که در بازار بورس عرضه شده است دارای حجم مبنای متفاوتی است و هر چه تعداد کل سهام یک شرکت بیشتر باشد، حجم مبنای آن شرکت نیز بیشتر است.

به‌عنوان مثال برای شرکتی که دارای تعداد کل سهام آن صد میلیون باشد، حجم مبنا برابر با 80 هزار سهم خواهد بود اگر سهم شرکتی دو برابر شود، حجم مبنای آن هم دو برابر می شود. حجم مبنا بر نوسانات قیمت سهام و قیمت پایانی سهام تاثیر زیادی دارد. زیرا که قیمت پایانی سهام هر شرکت با استفاده از فرمولی محاسبه می‌شود که یکی از متغیرهای آن حجم مبنا است.

نکته‌ای که در این بخش باید مورد توجه قرار دهید این است که حجم مبنا برای شرکت‌هایی که در فرابورس عرضه شده‌اند برابر با یک است همچنین نمادها در روز بازگشایی با حجم مبنای یک شروع به کار می‌کنند.

‌نکاتی در مورد قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی سهام

قیمت آخرین معامله سهام هر شرکت به طور روزانه در تابلوی بازار بورس نشان داده شده و به طور لحظه‌ای دارای نوسان است. برای همین بسیاری هستند که به طور لحظه‌ای آن را رصد می‌کنند. این قیمت تابع قانون خاصی نیست و مولفه‌های بسیار زیادی بر آن تاثیرگذار هستند.

که از آن جمله میزان تقاضا برای خرید سهام یک شرکت است که هر چه بالاتر باشد قیمت آخرین معامله سهام بیشتر خواهد بود. قیمت پایانی سهام با توجه به حجم معاملات سهام یک شرکت و حجم مبنا از دو راه به دست می‌آید:

• اگر حجم سهام معامله شده در بازار بورس از حجم مبنای یک شرکت کمتر باشد، قیمت پایانی سهام با استفاده از یک فرمول خاص محاسبه می‌شود که در آن متغیرهای مختلفی مانند حجم سهام معامله شده، آخرین قیمت معامله سهام، حجم مبنا، قیمت میانگین وزنی تاثیرگذار هستند. قیمت پایانی سهام در این حالت توسط نرم‌افزارهای کارگزاری‌ها محاسبه می‌شود.
• در صورتی که حجم معامله شده از سهام یک شرکت عرضه شده در بورس یا یک نماد، از حجم مبنای آن شرکت یا نماد بیشتر باشد، قیمت میانگین وزنی تعیین کننده قیمت پایانی سهام خواهد بود.

نتیجه گیری

در بسیاری از موارد قیمت پایانی سهم و قیمت آخرین معامله با هم تفاوت چندانی ندارند. اما در مواقعی دیده می‌شود که بین این دو تفاوت زیادی وجود دارد. در این مورد خریداران باید توجه بسیار زیادی در زمان خرید سهام داشته باشند تا متحمل ضرر نشوند.

اگر قیمت آخرین معامله بسیار بالاتر از قیمت پایانی سهام باشد و خریدار بدون توجه به این تفاوت اقدام به خرید سهام شرکت مربوطه بنماید، ممکن است که فروش این سهم در روز یا روزهای بعد برای او سودی به همراه نداشته باشد.

دلیل آن هم روشن است: قیمت هر سهم در روز بعد با توجه به قیمت پایانی سهام در روز قبل تعیین می‌شود و قیمت آخرین معامله روی آن تاثیر ندارد (و چنانچه خریداری سهام شرکتی را با قیمتی بسیار بالاتر از قیمت پایانی بخرد، ممکن است سودی برای او نداشته باشد).

آشنایی با مفاهیم ساده بورس

برای آشنایی ابتدایی با بورس، دراین قسمت ابتدا چند مورد ساده از مفاهیم بورس توضیح داده شده است.

هرشرکت سهامی به قسمت‌هایی مساوی تقسیم می‌شود که به هر یک از این قسمت‌ها یک سهم گفته می‌شود نشان‌دهنده یا نمایندهٔ کوچکترین واحد مالکیتی، در یک شرکت یا کارخانه است. معمولا قیمت اسمی سهم در ایران ۱۰۰۰ ریال است.
اگربخواهیم سهام را براساس حقوق دارنده سهم طبقه بندی کنیم دو نوع سهم داریم: ۱- سهام عادی ۲- سهام ممتاز

نماد عبارت است از کد شرکت‌ها که برای سهولت شناسایی و دسته‌بندی آنها در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد. نماد یک شرکت از حرف اول که نشان دهنده صنعتی است که آن شرکت در آن قرار دارد و خلاصه‌ای از نام شرکت در ادامه تشکیل شده است.

به عنوان مثال گروه بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر حجم مبنا به چه معناست؟ نهادهای پولی حرف اختصاری این گروه “و” است. “وتجارت”

گروه شرکت‌های سیمانی، آهک و گچ , حرف اختصاری آنها “س” است. ” ستران”

کلمه شاخص (INDEX) در کل به معنای نمودار یا نشان دهنده یا نماینده می باشد

شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن می‌باشد و وسیله ای برای اندازه گیری و مقایسه پدیده‌هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند که بر مبنای آن می توان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی نمود .

برای محاسبه شاخص یک سال را به عنوان سال مبنا یا پایه فرض کرده و پس از تقسیم ارزش جاری بر ارزش مبنا ( ارزش سال پایه ) آن را در عدد ۱۰۰ ضرب می کنیم . عدد بدست آمده شاخص آن گروه یا دسته مورد نظر را به ما نشان می‌دهد

حجم مبنا

حجم مبنا اهرمی است که برای کنترل معاملات و جلوگیری از نوسان‌های کاذب و افت و خیز بی مورد قیمت سهام با معامله چند سهم شرکت ها اعلام شد.

حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز در قیمتی به ثبت برسد.

حجم مبنا برای کنترل رشد بی رویه قیمت سهام در سال ۱۳۸۲تصویب شد. براین اساس درابتدای این قانون ودرسال۸۲اساس براین بود که ۱۵% از سهام کل یک شرکت طی یکسال مورد معامله قرار گیرد و روزهای کاری سال۲۵۰روز فرض شده بود که بر آن اساس حجم مبنای روزانه یک سهم ۰۰۰۶/۰ تعداد کل سهام شرکت میشد.

اما از ابتدای سال۱۳۸۳این قانون تغییر کرد و از۱۵درصد به ۲۰% افزایش یافت و حجم معاملات روزانه به ۰۰۰۸/۰ کل سهام شرکت افزایش یافت

قیمت پایانی

قیمت پایانـی سهام یک شرکت، به میانگین قیمت‌هایی گفته می‌شود که آن سهم در طول روز، براساس آن قیمت‌ها مورد داد و ستد قرار گرفته است.

اگر حجم معاملات سهم حداقل به اندازه حجم مبنا باشد میانگین محاسبه شده، به عنوان قیمت پایانی سهم در سامانه معاملات ثبت می‌شود، اما اگر حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر شود به همان نسبت از میزان افزایش یا کاهش قیمت سهم هم کاسته شده و قیمت پایانی، بر این اساس محاسبه و در سامانه معاملات ثبت خواهد شد.

قیمت پایانی سهام قیمتی است كه معامله سهم در ابتدای روز بعد، براساس آن قیمت آغاز می شود.

توضیح اینكه لزوما همواره قیمت پایانی سهم، با آخرین قیمت سهم برابر نیست. زیرا قیمت سهام شركت‌ها، درصورتی می تواند حداكثر افزایش یا كاهش روزانه‌ای را كه براساس مقررات، برای آن در نظر گرفته شده است، تجربه كند كه حجم قابل توجهی از آن سهم در طول ساعت معاملاتی مورد معامله قرار گیرد (حجم مبنا)

دامنه روزانه نوسان قیمت

دامنه نوسان روزانه قیمت سهامدر هر روزنسبت به قیمت پایانی روز گذشته، می‌تواند از ۵+ درصد تا ۵- درصد، تغییر کند و حق تقدم سهام دو برابر این میزان امکان نوسان دارد. در فرابورس نیز دامنه نوسان سهام ۵+ تا ۵- درصد می‌باشد. در عرضه اولیه سهام و روز بازگشایی نماد معاملاتی مطابق شرایطی که در دستورالعمل معاملات ذکر شده است بدون محدودیت در نوسان معامله خواهد شد.

ارزش بازار

ارزش بازار(Market Capitalization) به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته می‌شود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهم‌های منتشر شده توسط شرکت بدست می‌آید.

ارزش معاملاتی یا ارزش بازار بیانگر مبلغی است که تحت تأثیر عرضه و تقاضا در بازار تعیین شده و به طور مرتب افزایش یا کاهش می یابد.

از طریق ارزش معاملات متوجه خواهید شد که یک شرکت تا چه حد بزرگ است و چه تاثیری بر شاخص بازار سرمایه می‌گذارد هرچه ارزش معاملاتی یک شرکت بالاتر باشد تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل دارد.

حجم معاملات

حجم معاملات در یک سهم را تعداد سهام و یا قراردادهایی كه در یک دوره زمانی معین معامله م شوند شکل می دهند این دوره زمانی می تواند یک روزه یا چند روزه باشد.

در یک روند رو به بالا، حجم معاملاتی معنا پیدا می کند هرچه حجم معامله بالاتر باشد روند رو به بالا قوی تر است و سهم فعالتر می باشد.

سود پیش بینی شده( EPS )

خود کلمه eps مخفف عبارت earning per share است که به معنی درآمد هر سهم است . هرجا که وضعیت سهام یک شرکت از طرف سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد به شکل مستقیم یا غیر مستقیم پای eps حجم مبنا به چه معناست؟ نیز در میان است.

در واقع EPS یکی از مهم ترین مفاهیمی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکتها در بورس تاثیر می گذارد. در تعریفی ساده eps چیست می توانیم بگوییم که eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت بدست می آید.حجم مبنا به چه معناست؟

سود تقسیمی (DPS)

کلمه dps مخفف عبارت dividend per share است.dps آن قسمتی از eps است که بین سهامداران تقسیم می شود. سهامداران در مورد تقسیم آن تصمیم می گیرند اگر تمام سود را تقسیم کنند eps و dps با هم برابر می شود در غیر اینصورت معمولا از eps پایینتر است.

نسبت قیمت به درآمد(p/e)

نسبت قیمت به درآمد هر سهم می‌باشد، یکی از ابزارهای مهم برای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها است. این نسبت نشان می‌دهد که آیا قیمت سهام به نسبت سودی که بین سهامدارانش توزیع می‌کند، ارزش دارد در واقع درجه مطلوبیت سهم را نشان می دهد.

سود هر سهم / قیمت هر سهم = P/E

One thought on “آشنایی با مفاهیم ساده بورس”

با سلام و تشکر از مطالب آموزنده ای که جهت استفاده افراد مبتدی و بالا بردن سواد بورسی و سهامداری گذاشته اید. هرچه این مطالب بیشتر و بهتر باشد برای جذب و رونق بازار بورس و در نتیجه اقتصاد کشور و مملکت ما بهتر و مفیدتر است . با سپاس و تشکر فراوان از سایت بسیار مهم سهام یاب.