جریان نقدی ورودی

NPV =(ارزش امروز پول سرمایه گذاری شده)- (ارزش امروزی جریان پول مورد انتظار)

صورت جریان وجوه نقد | نکات طلایی تحلیل و تهیه صورت گردش وجوه

در فرایندهای حسابداری مالی گزارش ها و صورت‌های مالی جزو منابع تامین اطلاعاتی مهم هستند. کیفیت تدوین این گزارش ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. یعنی نیاز مخاطبان این صورت‌ها باید در زمان نگارش آنها لحاظ شود. مخاطب صورت جریان وجوه نقد، سرمایه گذاران و سهام داران هستند. هدف از تهیه گزارشات صورت جریان وجه نقد، شفافیت و آگاهی رسانی درباره جریان وجوه نقد شرکت است.

در این مقاله اطلاعات مفیدی در مورد صورت گردش وجوه نقد و تحلیل آن ارائه می کنیم.

تعریف صورت جریان وجوه نقد چیست؟

ابتدا بگوییم تعریف صورت جریان وجوه نقد یا Cash Flow Statament چیست؟ در علم حسابداری به یک صورت مالی گفته می شود که حاوی گزارش‌های نقدینگیِ فعالیت‌های یک شرکت است. این گزارش‌ها شامل موارد زیر است:

• فعالیت‌های عملیاتی
• فعالیت‌های مالی
• سرمایه‌گذاری ترازنامه (Balance Sheet)

این گزارش(ها) عمدتا با یادداشت‌های تکمیلی راجع به همه مفاد گفته شده در گزارش همراه است. این یادداشت‌ها جزئیات بیشتری از گزارش را در اختیار مدیران و حسابداران قرار می‌دهد.

صورت جریان وجه نقد، ترازنامه و صورت سود را کامل می‌کند. از سال 1987 همه شرکت ها ملزم به ارائه گزارش صورت جریان وجه نقد هستند.

اجزای اصلی صورت جریان وجه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی شامل چه مواردی است؟

• پول نقد حاصل از فعالیت‌های سرمایه گذاری
• پول نقد حاصل از فعالیت‌های مالی

محاسبه جریان وجوه، به دو روش مستقیم و روش غیرمستقیم انجام می‌گیرد.

صورت جریان وجوه نقد چه اطلاعاتی نشان می‌دهد؟

CFS یا صورت جریان وجوه نقد به سرمایه گذاران درک درستی از عملکرد یک شرکت می دهد. به بیان ساده گزارش گردش وجوه نقد می گوید وجوه نقد شرکت از کجا تأمین می‌شود و در چه راهی هزینه می‌شود.

CFS به سرمایه گذاران کمک می‌کند بدانند آیا شرکتی از نظر مالی موقعیت ثابت و محکمی دارد یا خیر. از طرف دیگر، طلبکاران می‌توانند با استفاده از CFS میزان وجه نقد موجودِ (که به عنوان نقدینگی شناخته می‌شود) شرکت را برای سرمایه‌گذاری‌های آن در عملیات اجرایی و پرداختنِ بدهی‌های آن را بسنجند.

به عبارت دیگر صورت جریان وجه نقد میزان نقدینگی کلیِ شرکت را روشن می‌سازد. در نتیجه طلبکاران از چگونگی دخل و خرج شرکت سر در می‌آورند. با این اطلاعات طلبکاران برای بازپس گیری وجوه نقد خود می‌توانند برنامه‌ریزی کنند.

ساختار صورت جریان وجوه نقد

ساختار صورت جریان وجوه نقد به چه صورت است؟

اجزای اصلی صورت جریان وجوه نقد عبارتند از:

* وجه نقد (نقدینگی) ناشی از فعالیت‌های عملیاتی

* وجه نقد حاصل از فعالیت‌های سرمایه گذاری

* وجه نقد حاصل از فعالیت‌های مالی

* فعالیت‌های غیر نقدی

افشای فعالیت‌های غیر نقدی گاهی اوقات شامل مواردی می‌شود که تحت اصول حسابداری پذیرفته شده عمومی (GAAP) هستند.

توجه کنید که صورت جریان وجه نقد یا CFS از صورت سود و زیان و ترازنامه متمایز است. زیرا شامل مبالغ وجه نقدی ورودی و خروجی آینده نیست که به صورت اعتباری ثبت شده باشند.

در صورت های سود و زیان و ترازنامه، درآمد خالص شامل فروش نقدی و فروش اعتباری است. اما پول نقد (نقدینگی) موجود در گزارش وجوه نقد درآمد خالص نیست.

اجزای اصلی صورت جریان وجوه نقد

تا اینجا گفتیم استفاده کنندگان صورت مالی، سرمایه گذاران، طلبکاران، مدیران و حسابداران هستند.

شما بعنوان حسابدار باید جریان‌های ورودی و خروجی وجه نقد به صورت قابل قبولی بیان کنید. بنابراین باید اجزای اصلی صورت جریان وجوه نقد را به طور کامل بشناسید.

1- فعالیت‌های عملیاتی

جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی یکی از شاخصه‌های مهم سنجش توان واحد صنفی است. پیشتر گفتیم این اطلاعات جهت بازستاندن وام‌ها به طلبکاران و ارگان‌های مختلف، حفظ توان عملیاتی تجاری و توان پرداخت سود سهام بدون استفاده از منابع بیرون از واحد است.

دریافت‌های نقدی حاصل از فروش کالا و ارائه خدمات از جمله منابع اصلی ورود وجوه نقد به واحد می‌باشد. پرداخت‌های نقدی برای خرید مواد اولیه، دستمزد کارمندان و اجاره و دیگر هزینه‌های مشابه در نظر گرفته می‌شوند.

به طول خلاصه‌وار فعالیت‌های عملیاتی شامل موارد زیر می‌شوند:

• دریافتی از فروش کالاها و خدمات
• پرداخت سود
• پرداخت مالیات بر درآمد
• پرداختی که به تأمین کنندگان کالا و خدمات مورد استفاده در تولید پرداخت می‌شود
• پرداخت حقوق و دستمزد به کارمندان
• پرداخت اجاره
• هر نوع هزینه‌های عملیاتی دیگر

2- بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختنی برای تامین منابع مالی

در برخی شرکت‌های تجاری سود سهام در کنار سود تسهیلات و سود پرداختنی به صاحبان سپرده‌ها در زمره فعالیت‌های مستمر قرار می‌گیرد. در این شرکت ها دریافتی‌ها و پرداختی‌های نقدی در فرایند صورت جریان وجوه نقد جزو فعالیت‌های عملیاتی طبقه‌بندی می‌شود.

3- مالیات بر درآمد

یکی دیگر از اجزای اصلی صورت جریان وجه نقد، مالیات بر درآمد (Income Tax) است. این مالیات را دولت نسبت به درآمد شرکت به استناد قانون دریافت می‌کند. این وجه عمدتاً برابر درصدی از درآمد کل واحد تجاری است.

3- جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های تامین مالی

یکی دیگر از روش‌هایی که در افزایش سرمایه (نقدینگی) واحد صنفی دخیل است، فعالیت‌های تامین مالی است. فعالیت های تامین مالی شامل فروش اوراق مشارکت، دریافت تسهیلات بانکی (وام) کوتاه مدت و بلند مدت می‌شود. همچنین بازپرداخت اصل اوراق مشارکت و بازپس دادن وام‌های بانکی کوتاه مدت و بلند مدت جزو جریان‌های نقدی خروجی می‌باشند.

نحوه تهیه صورت جریان وجوه نقد

همانطور که قبلا اشاره کردیم، جریان نقدینگی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم محاسبه می‌گردد.

جریان وجوه نقد با انجام برخی تنظیمات در درآمد خالص محاسبه می شود. این تنظیمات شامل افزودن یا تفریق اختلاف در درآمد، هزینه‌ها و معاملات اعتباری حاصل از معاملات انجام شده از یک دوره به دوره دیگر است. معاملات اعتباری نیز به مندرجات ترازنامه و صورت سود و زیان اطلاق می شود.

اقلام غیرنقدی در درآمد خالص (صورت سود و زیان) و کل دارایی‌ها و بدهی‌ها (ترازنامه) محاسبه می‌شوند. به همین دلیل انجام این تعدیلات ضروری است. همه معاملات شامل موارد نقدی واقعی نیستند. بنابراین بسیاری از اقلام باید هنگام محاسبه جریان وجه نقد از عملیات، دوباره ارزیابی شوند. در نتیجه، دو روش برای محاسبه و تهیه صورت جریان وجوه نقد وجود دارد: روش مستقیم و روش غیرمستقیم.

1. روش مستقیم

روش مستقیم، انواع مختلفی از پرداخت‌ها و دریافتی‌های نقدی را گردآوری می‌کند:

• پول نقد پرداخت شده به تأمین کنندگان
• دریافتی‌های وجوه نقدی از مشتریان
• پول نقد پرداخت شده برای پرداخت حقوق

این ارقام با استفاده از مقدار اولیه و مقدار ثانویه نقدینگی – در طول سال مالی – موجود در انواع حساب‌های تجاری و بررسی کاهش یا افزایش خالص حساب‌ها محاسبه می‌شود.

2. تهیه صورت گردش وجه نقد به روش غیر مستقیم

اما در روش غیر مستقیم جریان نقدینگی چگونه محاسبه می شود؟ اینجا جریان نقدینگی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی با اولین برداشت سود خالص از صورت سود و زیان شرکت محاسبه می‌شود.

می دانیم که صورت سود و زیان شرکت به صورت تعهدی تهیه می‌شود. بنابراین درآمد فقط در صورت کسب درآمد شناسایی خواهد شد و نه در هنگام دریافت آن.

درآمد خالص، نمایشی دقیق از صورت جریان نقدی خالص ناشی از فعالیت‌های عملیاتی نیست. بنابراین تنظیم درآمد قبل از بهره و مالیات (EBIT) برای مواردی که بر درآمد خالص تأثیر می گذارند ضروری است. حتی اگر هنوز پول نقد واقعی در قبال آنها دریافت یا پرداخت نشده باشد.

علاوه بر اینها، روش غیرمستقیم تنظیماتی را برای اضافه کردن فعالیت‌های غیر عملیاتی انجام می‌دهد. این تنظیمات بر جریان نقدی عملیاتی شرکت تأثیر نمی‌گذارد.

برای مثال، استهلاک در واقع یک هزینه نقدی نیست. این مبلغی است که از ارزش کل دارایی که قبلاً حساب شده کسر می‌شود. به همین دلیل است که برای محاسبه جریان نقدینگی، به فروش خالص اضافه می‌شود.

مزایای روش‌های مستقیم و غیر مستقیم در تهیه صورت جریان وجوه نقد یا CFS

هر روش مزیت‌های خاص خودش را دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

مهم‌ترین مزیت روش محاسبه CFS به صورت مستقیم این است که دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی را نشان می‌دهد. اطلاع دقیق از منابع دریافتی‌ها و خروجی‌های پرداخت‌های نقدی گذشته، می‌تواند در برآورد جریان‌های نقدی آینده مفید واقع شود.

اصلی‌ترین مزیت محاسبه به روش غیرمستقیم این است که تفاوت بین سود عملیاتی و صورت جریان وجوه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی به صورت کاملا شفاف نشان داده می‌شود.

گفتیم استفاده کنندگان از صورت جریان وجه نقد طلبکاران، مدیران، حسابداران و سایر افراد هستند. برای این افراد ارائه تصویری از برآورد سود واحد تجاری بسیار حائز اهمیت است.

بسیاری از سرمایه‌گذارانْ جریان‌های نقدی آینده واحد تجاری با استفاده از صورت های مالی برآورد می کنند. به این صورت که سود آتی و انجام تعدیلاتی در رابطه با اقلام با ماهیت غیرنقدی را تخمین می زنند. از این‌رو اطلاعات مرتبط به تعدیلات در دوره‌های گذشته می‌تواند در برآورد تعدیلات (Adjustment) آتی مثمرثمر واقع شود.

با نرم افزار حسابداری هوفر؛ حسابداری را متحول کنید

امروزه محاسبات و تحلیلات حسابداری از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار شده‌اند. برای انجام این محاسبات دیگر از ماشین حساب و ورقْ کاغذ استفاده نمی‌شود. برای تهیه صورت جریان وجوه نقد نرم افزارهای مختلفی به وجود آمده‌اند. این نرم افزارها با رابط کاربری بسیار آسان کار را برای حسابداران، مدیران و استفاده کنندگان راحت کرده است.

یکی از بهترین نرم افزارهای بازار ایران پکیج نرم افزارهای حسابداری هوفر می‌باشد. این پکیج برای انواع حسابداری اعم از حسابداری مالی، بازرگانی، خدماتی و پیمانکاری و تولیدی آماده شده است. نرم افزار حسابداری آنلاین هوفر مجهز به اپ اندروید است و در دو نسخه رایگان و پیشرفته ارائه می‌شود.

نرم افزار حسابداری هوفر آنلاین و همیشه در دسترس است. این ویژگی در کنار اپلیکیشن جریان نقدی ورودی موبایل آن، مزایای زیادی برای صاحبین کسب و کار و مدیران مالی و حسابداران دارد.

نرم افزار حسابداری ابری هوفر ویژه شرکت‌ها و کسب و کارها طراحی شده است. شما می توانید با این نرم افزار به صورت آنلاین کار کنید. یا از اپلیکیشن موبایل هوفر روی گوشی یا تبلت خود استفاده کنید. شما می‌توانید از نسخه رایگان اپلیکیشن موبایل هوفر (موجود در مارکت کافه بازار) برای مدیریت مالی کسب و کار خود استفاده کنید.

5 گام برنامه ریزی بودجه کارآمد جریان نقدینگی

پیش بینی جریان نقدینگی و گزارش جریان نقدینگی با استفاده از نتایج واقعی، دو فعالیت مهمی هستند که دوشادوش هم به سمت جلو حرکت می کنند. پیش بینی جریان نقدینگی را با نام بودجه بندی جریان نقدینگی نیز می شناسند که هسته فرایندهای مالی هر کسب و کاری را شکل می دهد. یک برنامه ریزی بودجه جریان نقدینگی به شما در تصمیم گیری های درست کمک می کند تا از نقدینگی بدون دردسر برای کسب و کار اطمینان یابید. یک پیش بینی دقیق و درست از جریان نقدینگی به سازمانها کمک می کند که مسائل مربوط به جریان نقدینگی را پیش بینی و به موقع آنها را حل کنند.

لازم به ذکر است که بازبینی مداوم این پیش بینی با جریان نقدینگی واقعی برای جاری نگاه داشتن شرکت امری ضروری است. یک برنامه جریان نقدینگی سالانه باید به طور مداوم برای زمان واقعی دریافت ها و پرداخت های نقدی اصلاح شود.

ایجاد یک برنامه جریان نقدینگی و کنترل نقدینگی نیازمند طی مراحلی است. دو عامل مهم در آماده سازی بودجه بندی جریان نقدینگی وجود دارد : یکی جریان نقدی ورودی (دریافت ها) و دیگری جریان های نقدی خروجی. به منظور پیش بینی صحیح این ارقام ممکن است مجبور باشید چندین فرضیه در مورد عملکرد کسب و کارتان در آینده در نظر بگیرید. این مقاله را بخوانید تا بفهمید که چگونه یک بودجه جریان نقدینگی آماده کنید.

مراحل برنامه ریزی بودجه برای جریان نقدینگی

شناسایی جریان نقدینگی ورودی

• اولین گام گرفتن صورت سود و زیان (P&L statement) و پیش بینی نقدینگی دریافتی آتی بر مبنای ارقام فروش است. بهترین جا برای شروع نگاه به فروش سالیان گذشته است. این به شناسایی الگوها و روندهای فروش کمک می کند.
• سپس می توانید عوامل داخلی (مثل تغییر قیمت محصول) و خارجی (تغییرات قیمت گذاری صنعت) که بر دوره فعلی موثرند را شناسایی نمایید. زمانی که نوبت به تغییرات قیمت می رسد به زمان و مبلغ تغییرات قیمت توجه کنید. همچنین ممکن است نیاز داشته باشید که تاثیر عوامل فصلی را نیز در پیش بینی فروش لحاظ کنید. به عنوان مثال کسب وکار فروش کولر نمی تواند توقع فروش یکسانی را در زمستان و تابستان داشته باشد.
• هنگامی که فروش های واقعی یک دوره زمانی را پیش بینی می کنید باید آن را به درآمدهای نقدی کوچکتر بشکنید (چه زمانی نقدینگی از سوی مشتری می آید)
• قدم بعدی شناسایی الگوی انتقال وجه از سوی بدهکاران است. به منظور تسهیل این امر می توانید لیستی از دریافتنی های قدیمی خود تهیه نمایید. این دوره های پرداخت واقعی صورت جریان نقدی ورودی گرفته را نشان می دهد. به عنوان مثال ممکن است ببینید که فروش در یک ماه صورت گرفته در حالی که کل نقدینگی تنها در ماه بعد دریافت شده است. این به این دلیل است که فروش ممکن است شامل هم فروش نقدی و هم فروش نسیه باشد و دریافت این نسیه ممکن است برای 30، 60 یا حتی 90 روز باشد. به عنوان مثال ممکن است شما 60 درصد از مبلغ فروشتان را دریافت کنید، 20 درصد را طی یک ماه و مابقی را در دو هفته بعدی دریافت کنید.
• به علاوه نقدینگی های دریافتی از منابع دیگر به غیر از فروش کالاها و خدمات را در نظر بگیرید. این موارد می توانند شامل سپرده ها یا پرداخت بخشی از قراردادها، تخفیف های تامین کنندگان، مطالبات بیمه، وام های جدید یا پول نقد از سوی سهام داران باشند.

شناسایی جریان نقدینگی خروجی

از طریق پیش بینی هزینه هایتان جریان نقدی ورودی می توانید تخمینی از کل جریان نقدینگی یک سال خود داشته باشید. قیمت فروش محصولات یا خدمات شما باید قدری باشد که این هزینه ها را پوشش دهد. معمولا سه نوع جریان نقدینگی خروجی وجود دارد که ممکن است از کسب و کاری به کسب و کار دیگر متفاوت باشند:

هزینه های سربار

این هزینه ها با نام هزینه های ثابت نیز شناخته می شوند زیرا با تغییر در حجم یا اندازه فروش تغییر چندانی نمی کنند و وابسته به میزان فروش نیستند.این هزینه ها معمولا به شکل ماهانه پرداخت می شوند و شامل مواردی چون حقوق، قبض برق، ملزومات اداری مثل لوازم التحریر، اجاره و قبض تلفن است. اگرچه این هزینه ها نیز ممکن است در برخی دوره ها استثناً تغییر کنند اما عموما در یک محدوده باقی می مانند. مثلا هزینه صورت حساب برق ممکن است در فصولی خاص افزایش یابد.

هزینه های متغیر

این هزینه ها با تغییر در حجم فروش و یا میزان موجودی تغییر می کنند. هزینه های متغیر ممکن است شامل مواد خام، هزینه نیروی کار مستقیم و یا دیگر هزینه های اینچنینی باشد. این هزینه ها باید به عنوان درصدی از فروش پیش بینی شوند. به عنوان مثال فرض کنید که هزینه کالاهای فروخته شده (COGS) شما 60 درصد از قیمت فروش است و شما تصمیم می گیرید که موجودی کالای یک فصل را در دست نگاه دارید. فرضا شما 2000000 تومان فروش در سه ماه اول پیش بینی کرده اید ، در این صورت قبل از شروع سه ماه به 1200000 تومان از ارزش کالاها به عنوان بخشی از موجودی احتیاج دارید. اگرچه این جزو نقدینگی پرداخت شده برای موجودی به حساب نمی آید. هزینه های وابسته به موجودی متنوع هستند و ممکن است در یک زمان یکسان پرداخت نشوند. به عنوان مثال اگر شما صاحب یک کارخانه باشید، هزینه نیروی کار مستقیم باید زود پرداخت شود در حالی که هزینه مواد اولیه بسته به اعتبار خریدار می تواند از یک هفته تا 90 روز یا دیرتر پرداخت شود.

سایر هزینه ها

برخی دیگر از هزینه ها نیاز به پرداخت پول نقد دارند. با این حال آنها ممکن است به شکل منظم اتفاق نیافتند یا هزینه ای باشند که تنها یک بار متحمل می شوید. این هزینه ها می توانند شامل هزینه خرید ماشین آلات یا تجهیزات، سود سهام، حق بیمه و یا برگزاری دوره های آموزشی باشند. این هزینه ها نیز باید برای پیش بینی نقدینگی صحیح در نظر گرفته شوند.

آماده سازی بودجه جریان نقدی

• بهترین زمان برای آماده نمودن برنامه بودجه جریان نقدینگی حداقل 13 هفته قبل است. علت این امر آن است که اکثر سازمان ها توان مالی کافی برای باقی ماندن حتی در بحران های کوتاه مدت جریان نقدینگی را ندارند. برای سازمانهای بزرگ یا مجموعه ها پیش بینی ماهیانه برای حداقل شش ماه را می توان آماده کرد. تنها برای سازمان های خیلی بزرگ می توان صورت جریان نقدینگی سالانه را مد نظر قرار داد.
• از ساده ترین پیش بینی ها شروع کنید و با افزایش کنترل مقایس فعالیت خود را افزایش دهید. اگر بودجه را به شکل صحیحی آماده نمایید پیش بینی کار چندان دشواری نخواهد بود. زمانی که جریان نقدینگی را پیش بینی کردید باید آن را با کارکنان کلیدی در میان بگذارید. این به شما کمک می کند تا به موقع به اهداف خود برسید.
• در شرکت از متخصصان مالی و حسابداری توانمند داخلی یا خارجی برای صحت پیش بینی بودجه جریان نقدینگی و به روزرسانی دوره ای استفاده نمایید.

واضح است که موفقیت سازمان وابسته به یافتن یک توازن موفق میان سود تولید و مدیریت موثر جریان نقدینگی آن است. مدیریت جریان نقدینگی هسته اصلی هرگونه کسب و کار موفقی است و مدیریت موثر جریان نقدینگی وابسته به پیش بینی دقیق است.

فرمول محاسبه ارزش خالص فعلی (NPV) چیست؟

ارزش خالص فعلی (NPV) روشی است که برای تعیین ارزش فعلی همه جریان‌های نقدی آتی (Future cash flows)، شامل سرمایه اولیه، حاصل از یک پروژه استفاده می‌شود. این روش به طور گسترده‌ای در محاسبه بودجه یک سرمایه گذاری برای مشخص کردن این که کدام پروژه قابلیت بازگرداندن بیشترین سود را دارد، استفاده می‌شود.

ارزش خالص فعلی (Net present value) تفاوت بین ارزش فعلی جریان نقدی ورودی و ارزش فعلی جریان خروجی پول نقد در طی یک دوره زمانی است. NPV در بودجه‌بندی سرمایه برای تجزیه و تحلیل سودآوری یک سرمایه‌گذاری یا پروژه مطرح شده استفاده می‌شود. در روش ارزش خالص فعلی، ابتدا تمامی هزینه‌ها و درآمدها بسته به اینکه در چه زمانی به وقوع خواهند پیوست، با نرخ بهره مناسبی طبق رابطه زیر تنزیل می‌شوند.

در این رابطه t زمان انجام هزینه یا واقع شدن درآمد، i نرخ بهره (حاصلضرب نرخ سود، نرخ ریسک و نرخ تورم قابل پیش‌بینی) و R_t مقدار کمی درآمد یا هزینه بر اساس جریان نقدینگی است.

سپس با تفریق هزینه‌های تبدیل شده از درآمدهای تبدیل شده، عدد خالصی به‌دست خواهد آمد که به آن NPV گفته می‌شود. اگر این عدد مثبت باشد، طرح سودآور و قابل قبول بوده و اگر منفی باشد، طرح زیان‌ده و غیر قابل اجرا (از نظر اقتصادی) است.

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای ارزش خالص فعلی، مطالعات اقتصاد مهندسی و ارزیابی توجیه فنی و اقتصادی پروژه‌ها است. به عنوان مثال اگر یک کارخانه برای ایجاد خط تولید محصول جدیدی پیش‌بینی کند که در سال اول نیاز به ۱۰۰ میلیون تومان هزینه سرمایه (جهت راه‌اندازی خط تولید) داشته باشد خط تولید تا پایان سال به بهره‌برداری برسد و طی ۶ سال بعدی، از محل فروش محصول تولیدی درآمدی برابر سالانه ۳۰ میلیون تومان ایجاد شود و همچنین هزینه‌های جاری تولید و عرضه آن محصول (مانند مواداولیه، آب و برق و گاز، دستمزد، حمل و نقل، بازاریابی، . ) سالانه ۵ میلیون تومان باشد و نرخ بهره سالانه (شامل حاصلضرب نرخ تورم سالانه، نرخ سود و نرخ ریسک) نیز ۱۰٪ منظور شود، نحوه محاسبه ارزش خالص فعلی چنین خواهد بود.

فرمول ارزش خالص فعلی (NPV) بسته به تعداد و ثبات جریان‌های نقدی آتی متفاوت است. اگر یک جریان پول از یک پروژه وجود دارد که بعد از گذشت یک سال از الان پرداخت خواهد شد، ارزش خالص فعلی طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

• i=نرخ ثابت نزول بانکی یا مقدار سود درخواستی
• t=تعداد دوره های زمانی

اگر یک‌پروژه بلند مدت تر با چندین جریان پولی در حال بررسی باشد، فرمول ارزش خالص فعلی یک پروژه این چنین است:

• Rt= جریان پول خالص ورودی – جریان پول خروجی در یک دوره
• i =نرخ نزول بانکی ‌یا سودی که می‌توانست در در سرمایه گذاری جایگزین به دست بیاید
• t =تعداد دوره های زمانی

اگر شما با علامت جمع نا آشنا هستید، در اینجا یک راه ساده تر برای به یاد داشتن مفهوم NPV وجود دارد:

NPV =(ارزش امروز پول سرمایه گذاری شده)- (ارزش امروزی جریان پول مورد انتظار)

بسیاری از پروژه‌ها در طول زمان با نرخ های مختلفی سود دهی می‌کنند. در این مورد، فرمول NPV می‌تواند برای هر جریان پول به طور انفرادی محاسبه شود. به عنوان مثال، پروژه‌ای را در نظر بگیرید که ۱۰۰۰ دلار هزینه دارد و سه جریان پولی ۵۰۰ و ۳۰۰ و ۸۰۰ دلاری را در سه سال اینده فراهم می کند. فرض کنید ارزش بازیافتنی در پایان پروژه وجود ندارد و نرخ درخواستی سود بازگرداندن وجه ۸٪ است.NPV این پروژه این گونه محاسبه می‌شود:

نرخ سود بازگرندان وجه به عنوان نرخ ثابت نزول بانکی برای جریان های نقدی آتی استفاده می شود تا ارزش روز پول را محاسبه کند. یک دلار امروز ارزش بیشتری از یک دلار فردا دارد چون یک دلار می‌تواند امروز برای بدست آوردن سود سرمایه گذاری شود. بنابراین زمانی که ارزش فعلی درآمدهای آتی را حساب می‌کنیم، جریان پولی که در آینده بدست خواهد آمد، متناسب با مقدار دیرکرد باید کم شود.

NPV در محاسبه بودجه سرمایه گذاری استفاده می‌شود تا پروژه‌ها بر اساس سود بازگشتی مورد انتظار، سرمایه مورد نیاز و سود پیش بینی شده در طول زمان با هم مقایسه شوند. معمولا پروژه‌های با NPV بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. به عنوان مثال دو پروژه بالقوه را برای کمپانی ABC در نظر بگیرید:

پروژه X یک سرمایه اولیه ۳۵۰۰۰ دلاری نیاز دارد، اما انتظار می‌رود سودی معادل ۱۰۰۰۰ ،۲۷۰۰۰ و ۱۹۰۰۰ دلار به ترتیب برای سال‌های اول، دوم و سوم داشته باشد. سود بازگرداند وجه ۱۲٪ است. از آن جایی که جریان‌های پول مساوی نیستند، فرمول NPV برای هر جریان پول یه صورت جدا گانه حساب می‌شود:

هم چنین پروژه Y یک سرمایه اولیه ۳۵۰۰۰ دلاری نیاز دارد و در هر دو سال اول سودی معادل ۲۷۰۰۰ دلار به همراه خواهد داشت. سود بازگرداندن وجه هدف ۱۲٪ باقی می ماند. به خاطر اینکه هر دو دوره سود یکسانی را حاصل می‌کنند، فرمول اولیه بالا قابل استفاده است:

هر دو‌ پروژه میزان سرمایه اولیه یکسانی نیاز دارند، اما پروژه X مجموع درآمد بیشتری نسبت به پروژه Y دارد، هر چند پروژه Y، NPV بیشتری دارد چون این در آمد سریع تر حاصل شده است (این به این معناست که نرخ ثابت نزول بانکی تاثیر کمتری دارد).

به طور خلاصه چگونه ارزش خالص فعلی را حساب کنیم ؟

ارزش خالص فعلی همه جریان های نقدی آتی یک پروژه را از قبل محاسبه می‌کند و از مقدار سرمایه مورد نیازش کم می کند. این تجزیه و تحلیل در بودجه بندی سرمایه برای مشخص کردن اینکه آیا یک پروژه باید اجرا شود، استفاده و با استفاده‌های جایگزین از سرمایه مورد نظر یا با پروژه‌های دیگر مقایسه می‌شود.

اظهارنامه جریانات نقدی چیست؟

در ادامه بررسی مفاهیم حسابداری، در این بخش به بررسی اظهارنامه جریان نقدی می‌پردازیم. اظهارنامه جریان نقدی از طریق نمایش وجوه وارد شده و خارج شده به کسب ‌و کار، به عنوان پلی بین اظهارنامه و ترازنامه عمل می‌کند. در ادامه سه بخش اصلی اظهارنامه جریان‌های نقدی و نحوه تهیه آن را بررسی می‌کنیم. همچنین به مقایسه روش مستقیم و غیرمستقیم نمایش اطلاعات می‌پردازیم.

اظهارنامه جریانات نقدی یکی از سه اظهارنامه مالی کلیدی است که وجوه تولیدی و مصرف شده در طول یک دوره مشخص زمانی ماه، فصل یا سال را گزارش می‌کنند. اظهارنامه جریان نقدی از طریق نمایش وجوه وارد شده و خارج شده به کسب ‌و کار، به عنوان پلی بین اظهارنامه و ترازنامه عمل می‌کند.

سه بخش اصلی یک اظهارنامه جریان‌های نقدی

1. فعالیت‌های عملیاتی: فعالیت‌های درآمدزای اصلی یک سازمان و سایر فعالیت‌هایی که مربوط به سرمایه‌گذاری تأمین مالی نیستند؛ هر نوع جریان نقدی از دارایی‌های فعلی و بدهی‌های فعلی تشکیل شده است.
2. فعالیت‌های سرمایه‌گذاری: هر جریان نقدی از خرید و واگذاری دارایی‌های بلندمدت و سایر سرمایه‌گذاری‌هایی که مشمول شبه نقد نباشند.
3. فعالیت‌های تأمین مالی: هر جریان نقدی که منجر به تغییرات در ابعاد و ترکیب حقوق مشارکتی یا استقراض‌های یک‌نهاد شود (مانند اوراق قرضه، سهام یا سود نقدی سهام).

تعاریف جریان نقدی

جریان‌های نقدی: جریان‌های ورودی و خروجی نقدی نقد و شبه نقد.

وجه: وجه در دسترس و سپرده عندالمطالبه (مانده نقدی در ترازنامه).

شبه نقد: شبه نقد شامل وجوه سپرده‌شده در بانک، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و دارایی‌هایی می‌گردد که به راحتی نقد می‌گردند: شامل اضافه برداشت از حساب و شبه نقد با تاریخ سررسید کوتاه‌مدت (کمتر از سه ماه)

طبقه‌بندی جریان نقدی

۱. جریان نقدی عملیاتی

فعالیت‌های عملیاتی فعالیت‌های درآمدزایی اصلی یک‌نهاد می‌باشند. جریان‌های نقدی عملیاتی معمولاً شامل جریان نقدی مربوط به فروش خرید و سایر مخارج است.

مسئول اصلی امور مالی بین یک شرکت نمایش مستقیم یا غیرمستقیم جریان نقدی عملیاتی یک روش را انتخاب می‌کند.

• نمایش مستقیم: جریان‌های نقدی عملیاتی به عنوان فهرستی از جریان‌های نقدی، وجوه ورودی از فروش، وجود خروجی مربوط به خرید و غیره، نمایش داده می‌شود. این روشی ساده است که به‌ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد و نمایش غیر نقدی رایج‌تر است.
• نمایش غیرمستقیم: به عنوان یک مغایرت نمایش داده می‌شود
• از سود تا جریان نقدی

موارد موجود در اظهارنامه جریان نقدی، جریان نقدی نبوده بلکه دلایل تفاوت جریمه نقدی با سود می‌باشند.

هزینه استهلاک، سود را کاهش می‌دهد، ولی تأثیری بر جریان نقدی ندارد؛ بنابراین مجدداً اضافه می‌گردد. به طور مشابه، اگر سود در نقطه شروع بالای بهره و مالیات در اظهارنامه درآمد ذکر گردد، جریان نقدی بهره و مالیات (در صورتی که مانند جریان‌های نقدی عملیاتی منظور می‌گردد) می‌بایست کسر گردند.

قانون مشخصی وجود ندارد که تعیین کند کدام مبلغ سود باید در مغایرت استفاده شود. شرکت‌های گوناگون از سود عملیاتی، سود پیش از مالیات، سود پس از مالیات و درآمد خالص استفاده می‌کنند. واضح است که نقطه شروع دقیق مغایرت گیری، تعدیلات انجام شده جهت دسترسی به یک عدد جریان نقدی عملیاتی را تعیین می‌کند.

۲. سرمایه‌گذاری جریان نقدی

فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، خریداری و واگذاری دارایی‌های غیر جاری و سایر سرمایه‌گذاری‌هایی هستند که مشمول شبه نقد نمی‌شوند. سرمایه‌گذاری جریان نقدی معمولاً شامل آن دسته از جریان‌های نقدی می‌شود که مربوط به خرید یا فروش اموال، کارخانه و تجهیزات (PP&E)، سایر دارایی‌های غیر جاری و سایر دارایی‌های مالی می‌باشند.

وجوه صرف شده در خریداری PP&E مخارج سرمایه‌ای نام دارند.

۳. جریان نقدی تأمین مالی

فعالیت تأمین مالی فعالیت‌های هستند که منجر به تغییر ابعاد و ترکیب سرمایه حقوق صاحبان سرمایه یا استقراض از حقوق می‌گردند. جریان‌های نقدی تأمین مالی معمولاً شامل جریان‌های نقدی مرتبط با استقراض و بازپرداخت وام‌های بانکی و صدور بازخرید سهام می‌گردند. پرداخت یک سود نقدی نیز مانند یک جریان نقدی تأمین مالی منظور می‌گردد.

بهره و جریان نقدی

تحت IFRS، دو راه برای نمایش بهره در اظهارنامه جریان نقدی وجود دارد. بسیاری از شرکت‌ها هم بهره پرداختی و هم بهره دریافتی‌ها به عنوان جریان نقد عملیاتی نمایش می‌دهند؛ سایرین بهره دریافتی را مانند جریان نقدی سرمایه‌گذاری و بهره پرداختی را مانند جریان نقدی تأمین مالی فرض می‌کنند. مدیر مالی روش مورد استفاده را انتخاب می‌کند.

تحت GAAP، بهره پرداختی و بهره دریافتی همواره به عنوان جریان نقدی عملیاتی فرض می‌گردند.

جریان نقدی آزاد

بانکدارها از روش‌های متفاوتی جهت سنجش جریان‌های نقدی در موقعیت‌های مختلف استفاده می‌کنند. جریان نقدی آزاد روشی است که معمولاً برای ارزیابی DCF استفاده می‌گردد. هرچند جریان نقدی آزاد تعریف مشخصی نداشته و می‌تواند به روش‌های مختلفی محاسبه‌شده و مورد استفاده قرار گیرد.

یک اظهارنامه جریان نقدی به چه شکل تهیه می‌گردد؟

بخش عملیاتی یک اظهارنامه جریان نقدی می‌تواند از طریق روش مستقیم یا غیرمستقیم نمایش داده شود. در هر روش، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی مشابه هستند و تنها تفاوت در بخش عملیاتی می‌باشد. روش مستقیم روشی است که طبقه‌بندی‌های عمده دریافت‌های نقدی ناخالص و پرداخت‌های نقدی ناخالص را نشان می‌دهد؛ از سوی دیگر، روش غیرمستقیم با درآمد خالص شروع‌شده و سود و زیان را بر اساس تأثیر مبادلات تعدیل می‌کند. در نهایت جریان‌های نقدی حاصل از بخش عملیاتی نتیجه مشابهی تحت روش‌های مستقیم و غیرمستقیم نتیجه می‌دهند، هرچند که نمایش آن‌ها متفاوت است.

هیئت بین‌المللی استانداردهای حسابداری روش مستقیم گزارش را ترجیح می‌دهد، چراکه اطلاعات کاربردی‌تری را نسبت به روش غیرمستقیم ارائه می‌دهد. هرچند گفته می‌شود که بیش از ۹۰ درصد شرکت‌ها از روش غیرمستقیم استفاده می‌کنند.

مقایسه روش مستقیم ارائه اطلاعات با روش غیرمستقیم

دو روش تهیه اظهارنامه جریان نقدی وجود دارد: روش مستقیم و روش غیرمستقیم.

در روش مستقیم تمامی موارد جداگانه دریافت یا پرداخت وجه جمع شده و مجموع آن‌ها جریان نقدی می‌باشد.

در روش غیرمستقیم ردیف‌های حسابداری مانند درآمد خالص، استهلاک و غیره جهت دستیابی به جریان نقدی استفاده می‌شوند. در مدل‌سازی مالی اظهارنامه جریان نقدی همواره از طریق روش غیرمستقیم تنظیم می‌گردد.

در ادامه مقایسه روش مستقیم و روش غیرمستقیم را می‌بینید.

Statement of Cash Flows

منابع اصلی صورت جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد : منابع اصلی جریان ورودی وخروجی و وجوه نقد 7 مورد می باشد. که شامل فعالیت های عملیاتی ، بازده سرمایه گذاری ها و سود پرداختنی برای تامین مالی، مالیات بر درآمد، فعالیت های سرمایه گذاری، فعالیت های تامین مالی، مبادلات غیر نقدی، تسعیر ارز می باشد. که در ادامه به تشریح برخی از این موارد می پردازیم.

فعالیت‌های عملیاتی

کسب وکارها درآمد حاصل از فروش کالا و یا ارائه خدمات رادریافت می کند. و سایر وجه های دریافتی را به نمایش میگذارند. خارج شدن از فعالیت های عملیاتی مانند هزینه های حقوق و دستمزد مزایا و مالیات اشتغال ، مالیات بر درآمد، و غیره

فعالیت های عملیاتی به دو بخش مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شوند. روشی که انتخاب میگردد. با اطلاعات مورد نیاز صورت جریان نقد، ارتباط مستقیم دارد.

فعالیت‌ های سرمایه گذاری

فعالیت های سرمایه گذاری از تحصیل و واگذاری دارایی ها بلند مدت و سایر سرمایه گذاریهای بلند مدت را شامل می شود.

این فعالیت ها شامل جریان های مربوط به تحصیل و فروش، سرمایه گذاری های کوتاه مدت، بلند مدت ، وجوه در ارتباط با دارایی های ثابت مشهود و نامشهود و پرداخت و وصول تسهیلات اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری است.

فعالیت های تامین مالی

جریان های نقدی که از فعالیت های مالی به وجود می آیند. شامل، تامین کنندگان منابع مالی جداگانه از واحد تجاری و بازپرداخت اصل آن می باشد.

مطرح کردن مستقل جریان های نقدی، جهت پیش بینی جریان های نقدی آتی جهت اجرای تعهدات به تامین کنندگان منابع مالی واحد تجاری سودمند است.

مبادلات غیر نقدی

مبادلات و رویداد های سرمایه گذاری که نیازی به مصرف وجه نقد ندارند. نمونه مبادلات غیر نقدی : به دست آوردن دارایی های ثابت مشهود در ازای تسهیلات مالی ، به دست آوردن دارایی های ثابت در ازای صدور سهام.