قراردادهای اختیار

منظور از قراردادهای اختیار معامله چیست؟

معمولا برداشت ما از بازار بورس جایی است که عده‌ای خریدار و فروشنده در آن به خرید و فروش سهام شرکت‌ها و اوراق بهادار مختلف مشغول هستند اما این تنها بخشی از اتفاقی است که در بورس می‌افتد و در بورس کالا و اوراق بهادار کشور بازارهای مختلفی وجود دارند و معاملات گوناگونی در این بازارها انجام می‌شود. امروز قرار است به سراغ یکی از این ابزارهای معاملاتی یعنی قراردادهای اختیار معامله برویم و شما را با مفهوم این نوع از قراردادها قراردادهای اختیار و چگونگی کارکرد آن‌ها بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه شوید.

قرارداد اختیار معامله چیست؟

قراردادهای اختیار معامله و قرارداهای آتی از مهم‌ترین ابزارهای مشتقه در بازار بورس کالا و اوراق بهادار کشور به شمار می‌روند و به دلیل این که مفهوم جدیدی در بازار بورس ایران هستند، بسیاری از سهامداران آشنایی زیادی با این قراردادها ندارند.

در یک معامله ساده شما معمولا برای دریافت یک کالا یا خدمات مبلغی را پرداخت و کالا یا خدمت مورد نیاز خود را هم دریافت می‌کنید اما در قراردادهایی مانند قرارداد اختیار معامله به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده می‌شود.

چگونگی کارکرد قرارداهای اختیار معامله

برای این که با کارکرد قرادادهای اختیار معامله بیشتر آشنا شوید، کار را با یک مثال آغاز می‌کنیم. فرض کنید در فرودین ماه 1400 که قیمت هر سکه 8 میلیون تومان است شما اختیار خرید این کالا را با همین قیمت در تاریخ اسفند 1400 از یک فروشنده خریداری و مبلغ 200 هزار تومان را هم به عنوان قیمت اختیار معامله مشخص می‌کنید. حال شما این اختیار را دارید که کالای مورد نظر را در سررسید مشخص شده با همان قیمت 8 میلیون تومان از فروشنده‌ای که با او قرارداد اختیار معامله بسته‌اید، خریداری کنید.

در این شرایط اگر قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا کند مثلا در همین مثال قیمت سکه به 10 میلیون تومان برسد، شما سود کرده‌اید. نکته جالب در اینجا این است که شما اختیار معامله را خریداری کرده‌اید و اجباری برای انجام معامله مورد نظر ندارید.

یعنی اگر قیمت کالایی که خریداری کرده‌اید کاهش پیدا کرده باشد مثلا در همین مثال به 7 میلیون تومان رسیده باشد، می‌توانید از اختیار خود استفاده نکنید. در این صورت تنها به اندازه همان مبلغی که به عنوان قیمت قرارداد اختیار معامله باید پرداخت کنید، یعنی 200 هزار تومان دچار ضرر می‌شوید.

شما می‌توانید قراداد اختیار معامله را برای فروش یک کالا هم اعمال کنید. به این معنا که شما به عنوان خریدار قرارداد اختیار معامله، حق فروش یک دارایی را با قیمت مشخص در زمان تعیین شده خریداری می‌کند.

برای نمونه در همان مثال قبلی خریدار قرارداد، حق فروش سکه با همان قیمت 8 میلیون تومان را برای اسفند 1400 با همان قیمت اختیار معامله 200 هزار تومان از یک فروشنده خریداری می‌کند. در این حالت او می‌تواند در زمان سررسید کالای مورد نظر را با قیمت تعیین شده به فروشنده قرارداد بفروشد.

حال در نظر بگیرید که در اسفندماه قیمت سکه به 7 میلیون تومان رسیده باشد، در این شرایط خریدار قرارداد اختیار معامله سود می‌کند اما در صورتی هم که قیمت سکه به 10 میلیون تومان رسیده باشد وی می‌تواند از اختیار خود برای فروش کالای مورد نظر استفاده نکند.

همانگونه که احتمالا از این مثال متوجه شده باشید قراردادهای اختیار معامله یا آپشن‌ها به دو دسته قرادادهای اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می‌شوند.

اختیار خرید (Call Option)

در قراردادهای اختیار خرید حق خرید یک دارایی از پیش به خریدار قرارداد اختیار معامله داده می‌شود. کسانی به سراغ قرادادهای اختیار خرید می‌روند که منتظر افزایش قیمت دارایی هستند و می‌خواهند از این طریق با این نوع از قراردادهای به سود برسند. آن‌ها قرارداد را با قیمت روز یک کالا خریداری می‌کنند تا در آینده با افزایش قیمت‌ها به سود مورد نظرشان دست پیدا کنند.

اختیار فروش (Put Option)

قراردادهای اختیار فروش برعکس اختیار خرید هستند و در این قراردادها حق فروش یک دارایی با قیمت تعیین شده از قبل به معامله کننده داده می‌شود. در این حالت درست برعکس قراردادهای اختیار خرید صاحب قرارداد امیدوار به کاهش قیمت‌ها است و با پیش‌بینی که از کم شدن قیمت یک دارایی دارد، دست به انعقاد قراردادهای اختیار فروش می‌زند.

بعضی نکات مهم در قراردادهای اختیار معامله

• برای آغاز فعالیت در بازار مشتقه علاقه‌مندان به حضور در معاملات این بازار باید از کارگزاری‌هایی که مجوز معاملاتی برای قرادادهای بازار مشتقه را دارند کد معاملاتی دریافت کنند.
• زمان تسویه قراداد اختیار معامله، تاریخ سررسید مشخص شده در همان قرارداد است که در پایان روز معاملاتی این تسویه انجام می‌شود. کارمزد معامله نیز در همان روز به حساب سازمان بورس، کارگزار مربوطه و .. واریز می‌شود.
• قرادادهای اختیار معامله به دو سبک اروپایی و آمریکایی قابل اجرا هستند. در سبک اروپایی خریدار معامله تنها در زمان سررسید مشخص شده در قرارداد می‌تواند از حق خرید و فروش خود استفاده کند، اما در سبک آمریکایی خریدار در طول زمانی که مشخص شده است می‌تواند معامله را اجرایی و از حق خود برای خرید یا فروش یک کالا استفاده کند.
• معامله در بازار مشتقه بورس کالا روی یک دارایی پایه مانند سکه یا زعفران صورت می‌گیرد.
• در حال حاضر تنها در مورد بعضی کالاها و تعداد کمی از سهم‌ها قرارداد اختیار معامله اعمال می‌شود.
• همان گونه که گفتیم یکی از نکات مهم در عبارت قرارداد اختیار معامله، کلمه اختیار است. به این معنی که اختیار خرید و فروش دارایی موردنظر به معامله کننده داده می‌شود و اجباری برای خرید و فروش کالای مشخص شده در قرارداد وجود ندارد اما در مورد فروشنده اختیار معامله چنین امکانی وجود ندارد و فروشنده قرارداد از قدرت اختیار برای انجام معاملات برخوردار نیست و باید تابع تصمیم خریدار باشد.
• برای تضمین پایبندی به قراردادهای اختیار معامله با توجه به این که پول یا کالایی بین طرفین تا زمان تاریخ مشخص شده در قرارداد رد و بدل نمی‌شود، هر دو طرف معامله ودیعه‌ای را به اتاق پایاپای بورس تحویل می‌دهند.
• قرارداد اختیار معامله در بازار بورس ایران مفهوم نسبتا جدیدی محسوب می‌شود و برای اولین بار بورس اختیار معامله در سال 1973 در شیکاگو شروع به کار کرد که اکثر اوقات هم رتبه اول را از نظر حجم و تعداد معاملات انجام شده در این حوزه دارد.
• نوسان‌گیرها علاقه بسیاری به بازار آتی کالا دارند و سعی می‌کنند از نوسان قیمت‌ها و پیش‌بینی آینده بازار برای رسیدن به سود در بازار مورد نظر استفاده کنند.

مزایای قراردادهای اختیار معامله

احتمالا این سوال برای‌تان پیش آمده باشد که قراردادهای اختیار معامله چه مزیت‌هایی برای خریدار یا فروشنده این نوع از قراردادها دارد. در زیر به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم که به درک بهتر قرادادهای اختیار معامله هم کمک بیشتری می‌کنند.

• کم شدن ریسک معاملات و کاهش نوسان بالای قیمت‌ها در آینده
• کسب سود از قرارداهای اختیار معامله و حتی درآمدزایی از معامله مجدد این قرارداد به این معنا که شما می‌توانید حق خرید یا فروش خود را بفروشید و از این طریق نیز کسب سود کنید.
• نیار به نقدینگی کمتر
• کاهش ریسک انجام معاملات

تفاوت قرادادهای اختیار معامله با قرادادهای آتی

همانگونه که اشاره کردیم قرارداد اختیار معامله اختیاری قانونی است که مطابق آن به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده می‌شود، اما در قراردادهای آتی یک خریدار متعهد می‌شود یک کالای مشخص شده را در تاریخ مشخص با قیمت معین از فروشنده کالا خریداری کند.

به زبان ساده‌تر می‌توان گفت که در قرارداد اختیار معامله خریدار، اختیار یک معامله را خریداری می‌کند اما در قراردادهای آتی خریدار و فروشنده برای مبادله یک کالا متعهد می‌شوند.

سخن آخر

قراردادهای اختیار معامله از جمله مهم‌ترین ابزار مشتقه در بازار بورس کالا و اوراق بهادار کشور به شمار می‌روند و طیف جدیدی از معاملات در بازار بورس این روزهای کشور را شامل می‌شوند. در این نوع از قراردادها، به خریدار حق خرید یا فروش کالای مورد معامله در تاریخی معین با قیمتی مشخص و از پیش تعیین شده داده می‌شود.

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته قراردادهای اختیار خرید و قراردادهای اختیار فروش تقسیم می‌شوند که در مورد اول حق خرید یک دارایی و در مورد دوم حق فروش یک دارایی با قیمت تعیین شده از قبل به معامله کننده داده می‌شود. نکته مهم در خصوص قراردادهای اختیار معامله، کلمه اختیار است. به این معنی که اختیار و نه اجبار برای خرید و فروش دارایی موردنظر به خریدار قرارداد داده می‌شود.

در پایان هم باید اشاره کنیم که ما سعی کردیم به زبان ساده شما را با بازار آتی کالا و قراردادهای اختیار معامله آشنا کنیم اما این بازار هم مانند دیگر بازارهای مالی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و حضور در آن به این سادگی‌ها هم نیست. علاقه‌مندان به ورود و سرمایه گذاری در این حوزه، باید توانایی خوبی در پیش بینی آینده بازار و تحلیل دقیق و درست اتفاقات بازار سرمایه داشته باشند تا بتوانند به سودی که مد نظرشان است، دست پیدا کنند.

تبیین ابعاد فقهی، حقوقی و نظارتی قرارداد اختیار معامله در بازار مالی ایران

قالب منحصر به فرد قرارداد اختیار معامله ـ که متضمن ایجاد تعهد برای یکی از طرفین و ایجاد اختیار (حق) برای طرف دیگر قرارداد است ـ باعث شده یافتن قالب مشابه آن در چارچوب یکی از عقود معین یا ادله مصرح در مقررات شرع را سخت و تقریباً غیرممکن ساخته است. از طرف دیگر تصویب قانون بازار اوراق بهادار بستر قانونی مناسبی برای طراحی و انتشار اوراق مزبور فراهم نموده است. نظر به ضرورت راه‌اندازی چنین ابزارهای مدیریت ریسک در بازار مالی ایران، پژوهش حاضر با استفاده از روش پژوهش گرانددتئوری (نظریه زمینه‌ای) به دو مسأله اساسی می‌پردازد: (1) تبیین کلی اشکالات مطرح شده در خصوص صحت شرعی اوراق اختیار معامله و ارایه چارچوبی برای تحلیل صحت یا عدم ـ صحت انواع قراردادهای اختیار معامله و (2) تبیین پارادایم حقوقی و تشریح ویژگی‌های حقوقی اختیار معامله و ارایه چارچوب مناسب برای نظارت و قانونگذاری راه‌اندازی اختیار معامله در بازارهای مالی ایران.

کلیدواژه‌ها

• بازار مالی
• حقوق قراردادها و حقوق مالکیت (حقوق اموال).
• قرارداد اختیار معامله

20.1001.1.10248153.1390.13.32.1.2

عنوان مقاله [English]

Jurisprudence, Legal and Supervision Study of Options Contracts in Iran's Financial Markets

نویسندگان [English]

• Reza Raei 1
• Sajad Saiah 2
• Golam Reza Mesbahi Moghadam 3

A unique arrangement of option contract -Commitment to sell or buy by one of the parties and create some rights for the other party- has led this arrangement cannot be found similarly in the various contracts mentioned in the Civil or Sharia Law. On the other hand Approval of Securities Market Act of the Islamic Republic of Iran has provided legal environment for the design and issuance of option contract. The present study based on grounded theory focus on two specific subjects: (1) Given the numerous objection and suspicion posed against option contract, Jurisprudential nature of options will explain and a framework for Analysis of the accuracy or validity of different types of options contracts will be presented. (2) Legal infrastructure and paradigm of options studied and explained the appropriate framework of supervision and regulation of implementation of option contracts in Iran's financial markets will be presented.

نقش قرارداد اختیار معامله سهام و قراردادهای بیمه ای درکاهش ریسک حاصل ازخریدسهام در بازار بورس اوراق بهادار

کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد و سامانه های مالی

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله قراردادهای اختیار را که دارای 14 صفحه است به صورت فایل PDF و یا WORD در اختیار داشته باشید.

خرید اینترنتی فایل PDF مقاله با قیمت ( 14,000 ) تومان خرید اینترنتی فایل WORD مقاله با قیمت ( 78,400 ) تومان

مشخصات نویسندگان مقاله نقش قرارداد اختیار معامله سهام و قراردادهای بیمه ای درکاهش ریسک حاصل ازخریدسهام در بازار بورس اوراق بهادار

چکیده مقاله :

اختیار معامله یک قرارداد قانونی است که توسط یک فروشنده به یک خریدار در ازای مبلغ معینی فروخته می شود. خریدار این قرارداد آنگاه این اختیار را به دست می آورد که یک دارایی (اعم از سهام یا کالا) را تا مدت مشخصی به مبلغ تعییین شده ای بخرد یا بفروشد. در بازار بورس کشورهای توسعه یافته بازارهایی وجود دارند که وظیفه تامین اطمینان و کاهش ریسک حاصل از نوسانات قیمت سهام را به عهده دارند این بازارها بازار اختیار معامله سهام نامیده می شوند .این مقاله ضمن مقایسه قرارداد اختیار معامله سهام وقرارداد بیمه به بررسی امکان کاهش ریسک حاصل از خرید سهام در بازار بورس توسط قراردادهای بیمه ای پرداخته است . در همین راستا بعد از معرفی چارچوب کلی تحقیق ابتدا به بررسی نظری موضوع با بهره گیری از منابع داخلی وخارجی پرداخته شده است . سپس با استفاده از روش میدانی داده های مورد نظرجمع آوری شده اند . داده ها از پرسشنامه ای که بین سهامداران حاضر در تالار بورس توزیع شده بدست آمده و با استفاده از نرم افزار مورد تحلیل قرار گرفته اند .نتایج نشان می دهد سهامداران تمایل به بیمه شدن سهام خود دارند ومعتقدند دخالت صنعت بیمه در بازار بورس به عنوان بازار تامین اطمینان می تواند میزان سرمایه گذاریها را افزایش دهد .در قراردادهای اختیار انتها پیشنهاداتی باتوجه به نتایج حاصله ارائه شده است .

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا MEFS01_112 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

جمشیدی نوید، بابک و محمودی، صادق و فکوریان، نوراله،1394،نقش قرارداد اختیار معامله سهام و قراردادهای بیمه ای درکاهش ریسک حاصل ازخریدسهام در بازار بورس اوراق بهادار،کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد و سامانه های مالی،https://civilica.com/doc/390344

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1394، جمشیدی نوید، بابک؛ صادق محمودی و نوراله فکوریان )
برای بار دوم به بعد: ( 1394، جمشیدی نوید؛ محمودی و فکوریان )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مراجع و منابع این مقاله :

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

• جونز، چالز پی (1382) . مدیریت سرمایه گذاری، ترجمه: دکتر .
• کریمی، آیت (1379) _ مبانی نظری و عملی بیمه های .
• مظلومی، نادر (1377)، بررسی امکان یکنواخت سازی نحوه رسیدگی به .
• اوترویل، ژان فرانسوا (1381) . مبانی نظری و عملی بیمه .
• جهانخانی علی (قراردادهای اختیار 1376) . مدیریت سرمایه گذاری و ارزیابی اوراق .
• دوانی، غلامحسین (1382) . بورس و نحوه قیمت گذاری سهام .
• رحمانی، تیمور (1380) . نقش اقتصادی بیمه در پیوند بین .
• امامی، علی اصغر (1369) _ بررسی نوسان پذیری و ریسک .
• فطانت، محمد (1380) . اوراق اختیار معامله قراردادهای اختیار _ _ _ .
• فقیه جویباری، مجید (1377)، تحلیل تاثیر صنعت بیمه بر فعالیتهای .
• عبده تبریزی، حسین (1380) . نقش صنعت بیمه در بازار .

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

قرارداد اختیار معامله چیست؟ | انواع اختیار معامله

اختیار معامله یکی از قراردادهای مهم در بازارهای مالی است که در آن دو نفر متعهد می‌شوند طبق شرایطی خاص در آینده معامله مشخصی انجام دهند. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی قرارداد اختیار معامله و انواع آن می‌پردازیم.

فهرست مطالب

قرارداد اختیار معامله چیست؟

قرارداد اختیار معامله (option contract) قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که به آن‌ها حق خرید و فروش سهام یا دارایی را با قیمت از پیش تعیین شده قراردادهای اختیار می‌دهد. بر اساس این قرارداد، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را در زمان تعیین شده به دست می‌آورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش این دارایی را به خریدار می‌دهد.

از طرف دیگر، فروشنده، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ مشخصی هنگام عقد قرارداد آماده فروش دارایی مذکور است. همانطور که از تعریف قرارداد اختیار معامله مشخص است، دارنده قرارداد (خریدار) هیچ تعهد و الزامی برای اجرای قرارداد ندارد و در اعمال حق خود کاملاً مختار است .نکته اینکه در صورت صرف‌نظر از اجرای این قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می‌دهد. اما فروشنده در صورت تمایل خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.

تاریخچه شکل گیری قراردادهای اختیار معامله

معاملات مربوط به قرارداد اختیار معامله اولین بار در یونان باستان توسط تالس، فیلسوف اهل میلیتوس انجام شد. شهر میلیتوس درختان زیتون فراوانی داشت و کشت زیتون و روغن‌کشی در آن رایج بود. به دلیل تغییرات آب و هوایی، میزان تولید زیتون در آن شهر به صورت سالانه متغیر بود و تولیدکنندگان زیتون در یک سال سود خوبی کسب می‌کردند و سال بعد ضرر می‌دیدند.

تالس با توجه به این مورد با صاحبان دستگاه‌های روغن‌کشی قراردادی جالبی مبنی بر اجاره این دستگاه‌ها بست. او می‌دانست که زیتون‌ها در فصل بهار برداشت می‌شدند، از این رو در فصل زمستان در ازای پرداخت مبلغی مشخص، دستگاه‌های روغن‌کشی موجود در شهر را برای فصل بهار اجاره کرد با این شرط که اگر دستگاه‌ها را نخواست مبلغ اجاره پرداخت شده برای صاحبان دستگاه‌ها باشد و تالس هیچ ادعایی در این خصوص نداشته باشد.

سال بعد که تولید زیتون‌ها بسیار زیاد شد، تالس دستگاه‌های روغن‌کشی را با همان مبلغ توافق شده اجاره کرد و دوباره آنها را در اختیار صاحبان دستگاه‌ها و سایر افراد قرار داد و از این طریق سود بسیار زیادی به دست آورد. در واقع در این معامله، تالس چون هزینه اجاره دستگاه‌ها را از پیش‌ پرداخت کرده بود، این اختیار را در معامله داشت که از دستگاه‌ها استفاده کند یا نکند و هیچ الزام و تعهدی در این خصوص نداشت.

دلیل اصلی موافقت صاحبان دستگاه‌ها با این معامله وجود ابهام در آینده کاری آنها بود. آنها نمی‌دانستند که در سال بعد زیتون تولید خوبی خواهد داشت یا نه ویا حتی می‌توانند قراردادهای خوبی ببندند یا نه. به همین دلیل آنها بر روی ابهام آینده ارزش‌گذاری کردند. به این نوع معامله اختیار خرید می‌گوییم.

بخش‌های قرارداد اختیار معامله

یک قرارداد اختیار معامله از 4 بخش اصلی تشکیل شده است:

تاریخ انقضا قرارداد (Expiration Date): تاریخی است که در آن قرارداد منقضی می‌شود و پس از آن معامله‌گر نمی‌تواند قرارداد را اجرا کند.

اندازه (Size): این مؤلفه به اندازه‌گیری میزان دارایی فروشنده اشاره دارد.

قیمت معامله (Strike Price): این قیمت همان قیمت توافقی است که در ابتدای قرارداد توسط طرفین تعیین می‌شود و طبق آن خرید و فروش انجام می‌گردد.

قیمت قرارداد (Contract Price): این قیمت در واقع همان مبلغی است که خریدار برای به دست آوردن دارایی باید آن را به فروشنده پرداخت کند.

انواع قرارداد اختیار معامله کدامند؟

قراردادهای اختیار معامله به دو دسته اختیار معامله خرید و فروش تقسیم می‌شوند در ادامه با هر یک آشنا می‌شویم:

1- اختیار معامله خرید

در قرارداد اختیار معامله خرید، خریدار این حق را دارد که در زمان معین در ازای مبلغ مشخص، مقداری از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند. فروشنده نیز متعهد می‌شود که آن دارایی را به خریدار بفروشد.

2- اختیار معامله فروش

در قرارداد اختیار معامله فروش، حقی برای فروشنده دارایی در نظر گرفته می‌شود. از این رو فروشنده حق دارد مقدار مشخصی از دارایی مندرج در قرارداد را در زمان معین با قیمت توافقی بفروشد. در این حالت، خریدار به امید افزایش قیمت دارایی آن را از فروشنده خریداری می‌کند.

معامله‌گران معمولاً زمانی از قرارداد اختیار معامله خرید استفاده می‌کنند که انتظار افزایش قیمت دارایی را دارند. همچنین زمانی از قراردادهای اختیار معامله فروش استفاده می‌کنند که انتظار کاهش قیمت دارایی را دارند.

در قراردادهای اختیار معامله فروشندگان در معرض خطر و ریسک بیشتری هستند چرا که خریداران قادر به اجرا و یا عدم اجرا قرارداد هستند اما فروشندگان می‌بایست بر اساس تصمیم خریداران عمل کنند. به صورتی که اگر خریدار تصمیم بگیرد که قرارداد را اجرا کند فروشنده موظف است دارایی مورد را بفروشد.

انواع قراردادهای اختیار معامله از نظر سبک اعمال

به طور کلی قراردادهای اختیار معامله از نظر سبک اعمال به سه دسته تقسیم می‌شوند:

قرارداد اختیار معامله اروپایی

قراردادهای اختیار معامله اروپایی نوعی از قرارداد هستند که فقط در زمان سررسید مشخص شده، قراردادهای اختیار اعمال می‌شوند. خریدار در این نوع قرارداد قبل از زمان سررسید، نمی‌تواند از آن‌ها استفاده کند. در بورس کالا ایران معمولاً از این نوع قراردادهای اختیار معامله استفاده می‌شود.

قرارداد اختیار معامله آمریکایی

قراردادهای اختیار معامله آمریکایی، قراردادهایی هستند که قبل از زمان سررسید نیز قابل قراردادهای اختیار اعمال هستند. در قرارداد اختیار معامله امریکایی اگر خریدار در طول زمان مشخص شده، احساس کند که با استفاده از حق اختیار خود سود بیشتری کسب می‌کند، می‌تواند از اختیار خود استفاده کند و نیاز نیست حتماً زمان تعیین شده در قرارداد به پایان برسد.

قرارداد اختیار معامله برمودایی

قرارداد اختیار معامله برمودایی، ترکیبی از قراردادهای اختیار معامله آمریکایی و اروپایی است که در آن تاریخ‌هایی را از قبل یا برای قبل از سررسید، مشخص کرده‌اند.

قیمت قرارداد اختیار معامله به چه عواملی بستگی دارد؟

1. افزایش قیمت دارایی در بازار
قراردادهای اختیار
2. قیمت توافقی و هدف بالاتر
3. مدت زمان باقیمانده تا تاریخ انقضا قرارداد
4. نوسانات بازار

افزایش یا کاهش هزینه قرارداد با توجه به نوع قرارداد اختیار معامله مطابق با جدول زیر است:

گریک قرارداد اختیار معامله چیست؟

گریک قراردادهای اختیار معامله (options greek) ابزاری‌هایی هستند که با هدف اندازه‌گیری چندین عامل و نحوه تأثیرگذاری آن‌ها بر قیمت یک قرارداد طراحی شده‌اند. در ادامه برخی از مهم‌ترین این گریک‌ها در قراردادهای اختیار معامله آشنا می‌شویم:

دلتا: به اندازه‌گیری میزان تغییرات قیمت در ارتباط با دارایی پایه می‌پردازد. برای مثال دلتای 0.8 نشان‌دهنده این است که اگر قیمت دارایی پایه به اندازه 1 دلار حرکت کند، قیمت پرداختی 0.8 دلار حرکت خواهد کرد.

گاما: این گریک به اندازه‌گیری نرخ تغییرات دلتا در طی زمان می‌پردازد. برای مثال اگر دلتا از 0.8 به 0.65 قراردادهای اختیار برسد، گاما در قرارداد اختیار معامله برابر با 0.15 خواهد بود.

تتا: به اندازه‌گیری میزان تغییرات قیمت دارایی در ارتباط با کاهش یک‌روزه آن در زمان قرارداد می‌پردازد.

وِگا: ابزاری است که تأثیر تغییرات قیمت یک دارایی را اندازه‌گیری می‌کند. به قراردادهای اختیار طور کلی افزایش مقدار آن نشان‌دهنده افزایش قیمت در معامله اختیار خرید یا فروش است.

رو: این ابزار تغییرات قیمتی مورد انتظار در رابطه با نوسان‌های نرخ بهره را اندازه‌گیری می‌کند. ارزش «رو» برای قراردادهای اختیار معامله خرید مثبت و برای اختیار معامله فروش منفی است.

از استراتژی‌های معاملات اختیار چه می دانید؟

معامله‌گران در قراردادهای اختیار معامله می‌توانند از استراتژی‌های کاربردی و متنوعی استفاده کنند. استراتژی‌های پایه در این قراردادها بر اساس ترکیبی از معاملات خرید و فروش است. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین استراتژی‌های قرارداد اختیار معامله می‌پردازیم:

فروش حمایتی

استراتژی فروش حمایتی (Protective puts) زمانی استفاده می‌شود که معامله‌گر، خریدار یک قرارداد اختیار فروش باشد. این استراتژی به دلیل اینکه از سرمایه خریدار در برابر یک روند نزولی حمایت می‌کند به عنوان پوشش ریسک پویا شناخته می‌شود.

اختیار خرید تحت پوشش

استراتژی اختیار خرید تحت پوشش (Covered call) زمانی استفاده می‌شود که معامله‌گر قصد دارد اختیار خرید دارایی که در حال حاضر صاحب آن است را به فروش برساند.

استرادل

در برخی از موارد، بازارهای مالی با نوسانات شدیدی مواجه می‌شوند. در این حالت معامله‌گر نمی‌تواند تشخیص دهد که دارایی موردنظر در کدام جهت بازار حرکت خواهد کرد. در چنین شرایطی معامله‌گر می‌تواند یک قرارداد اختیار خرید و فروش را با تاریخ انقضا و قیمت یکسان خریداری کند و هر زمان که بازار به سمت مثبت یا منفی حرکت کرد، یکی از قراردادهای اختیار معامله را اجرا کرده و به سود موردنظر برسد. به این استراتژی استرادل (Straddle) می‌گویند.

استرانگل

استراتژی استرانگل (Strangle) ساز و کاری مشابه استراتژی استرادل دارد. با این تفاوت که معامله‌گر در استراتژی استرانگل قراردادهای اختیار خرید و فروش را با تاریخ انقضا قراردادهای اختیار یکسان و قیمت متفاوت خریداری می‌کند. در این استراتژی هر چه قیمت برای قرارداد اختیار خرید و فروش بیشتر باشد معامله از ریسک کمتری برخوردار خواهد بود.

سخن آخر

معاملات اختیار مانند سایرقرارداد ها و معاملات بازارهای مالی همواره با ریسک زیادی همراه هستند از این رو فرد معامله گر می‌بایست تمام جوانب قرارداد را در نظر بگیرد و تحقیقات لازم در این خصوص را انجام دهد تا به سود خوبی برسد.

قرارداد اختیار معامله سهام در نظام حقوقی ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق اقتصادی - دانشگاه شهید بهشتی.

چکیده

قرارداد اختیار معامل هی سهام، از جمله قراردادهای مالی است. اوراق مالی که نمایند هی این قرارداد اختیار معامل هی سهام است، از اوراق مشتق هی مالی است که به عنوان اوراق بهادار در بازار سهام به طور وسیع مورد استفاده قرار میگیرد و نقش مهمی در کاهش ریسک و توسعه بازارهای مالی دارد. هدف اصلی این نوع قرارداد عل یالاصول مدیریت ریسک در نوسان قیم تهاست، اما در حال حاضر به عنوان یک ابزار مالی در جهت تحصیل سود در بازار سهام نیز مورد استفاده است. به موجب قرارداد اختیار سهام، دارند هی اختیار (خریدار) حق دارد –ونه تعه د– که مقدار معینی از کالای مشخص یا اسناد مالی را (دارایی یا اسناد پایه) با صادرکنند هی اختیار (فروشنده) تا قبل از سررسید (تاریخ انقضا / موعد اعمال اختیار) و به قیمت معینی (قیمت اعمال) معامله نماید. فروشنده یا صادرکنند هی اختیار نیز متقابلا متعهد است همینکه خریدار یا دارند هی اختیار حق خود را اعمال نمود، معامله را انجام دهد. خریدار، در مقابل این حق، مبلغی را به فروشنده و قرارداد ناظر به (Call Option) میپردازد (قیمت اختیار). قرارداد اختیار خرید را حق خری د نامند. (Put Option) اختیار فروش را قرارداد حق فروش موضوع قرارداد اختیار معامل هی سهام حسب مورد، خرید یا فروش کالا یا سهام ذیربط است که به صورت اوراق بهادا رِ قابل معامله صادر میشود و تا قبل از سررسید، در بورس قابل معامله است. خرید و فروش این اوراق تابع "دستو رالعمل معاملات قرارداد اختیار معامل هی س هام درورس" است که به تصویب هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده است. بهای اوراق بهادار ناظر به قرارداد اختیار معامله سهام در چارچوب بورس و به صورت "تسویه نقد ی" یا "نظام جایگزینی" انجام میشود که هر دو مکانیسم توسط بورس اوراق بهادار تهران تنظیم شده است. از نظر حقوقی، قرارداد اختیار معامله سهام به موجب قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه 1384 در حقوق ایران شناخته شده، با وجود این ماهیت حقوقی آن همواره مورد بحث بوده است. به طور کلی، قرارداد مذکور لاز مالاجرا و منجز است و در واقع یک تعهد یا قرارداد مستقل است که طرفین را ملزم میکند نسبت به خرید یا فروش کالای موضوع قرارداد اصلی، اقدام نمایند و از این حیث مانند سایر قراردادهای خصوصی، تابع قواعد عمومی قراردادهاست. م عذلک با توجه به اینکه اصولا اختیار معامله سهام مطابق تشریفات خاصی در بورس مبادله م یشود، میتوان آن را در شمار قراردادهای تشریفاتی هم دانست.