مفاهیم و اصطلاحات بورسی

مهمترین اصطلاحات بورسی که مبتدی و حرفه ای باید بدانند!

تفاوتی ندارد که اول راه آموزش یک تخصص باشید یا سال ها در آن فعال بوده باشید. در هر صورت شما نیاز دارید برای فعالیت در هر زمینه با اصطلاحات آن موضوع آشنا باشید و تسلط کافی به آن مفاهیم داشته باشید. تنها در این صورت است که می توانید خود را در میان آن اکوسیستم تصور کنید.

در دنیای بورس هم ماجرا از همین قرار است. برای ورود به دنیای بورس لازم است که با اصطلاحات و مفاهیم بورس آشنا شوید. تا پایان این مقاله شما را با مهمترین اصطلاحات بورسی آشنا خواهیم ساخت. پیشتر نیز در مقاله سهام چیست در مورد این موضوع توضیحاتی ارائه داده ایم. پیشنهاد می کنیم این مقاله را نیز از دست ندهید.

عدم آشنایی با اصطلاحات بورسی چه عواقبی دارد؟

در دنیای بورس عدم آشنایی با این مفاهیم پراهمیت ممکن است مانع از ورود شما به این موضوع نشود اما باعث می شود حتما در سرمایه گذاری های خود دچار اشتباه شوید. بهترین راه ممکن این است که مثل یک سرمایه گذار حرفه ای در ابتدا دانش ابتدایی و پایه ورود به دنیای بورس را به دست بیاورید و سپس کار خود را در این زمینه شروع کنید. مقاله اوراق بهادار نیز می تواند شروع خوبی برای آشنایی با موضوع بورس و سهام و اصطلاحات مرتبط در این حوزه باشد. بنابراین پیشنهاد می کنیم قبل از آشنایی مختصر با اصطلاحاتی که در این مقاله به آن می پردازیم حتما مقاله اوراق بهادار را بخوانید.

البته منظور ما از این گفته این نیست که در دوره های بعضا پوچ و بی محتوای بورس ثبت نام کنید بلکه با مطالعه کافی در سطح وب می توانید به نکات و آموزش های رایگان خوبی دست پیدا کنید. ما نیز در ادامه به موضوع بورس و مفاهیم آن بیشتر خواهیم پرداخت تا قدمی در جهت رفع این نیاز برداشته باشیم. بنابراین با وبلاگ سپیدار سیستم همراه بمانید.

مفاهیم و اصطلاحات بورس به 2 دسته تقسیم می شوند

مفاهیمی که هر سرمایه گذار یا علاقه مند به بورس باید از آن ها مطلع بشد به دو دسته تقسیم می شوند:

• مفاهیم عمومی در زمینه بورس
• مفاهیم مربوط به انواع قیمت سهام

در ادامه مهمترین مفاهیم از هر دسته را عنوان می کنیم.

مهمترین اصطلاحات عمومی بورس – بازار اولیه

یکی از مهمترین و اولین مفاهیمی که باید با آن ها آشنا باشید بازار اولیه است. بازار اولیه که معادل انگلیسی آن Primary Market است به وضعیتی گفته می شود که یک دارایی برای اولین بار مورد معامله قرار می گیرد.

برای مثال بازار فرض کنید شرکت الف قرار است برای اولین بار اوراق بهادار شرکت خود را برای فروش عرضه کند. به بازاری که به وجود می آید بازار اولیه می گویند. ذکر این موضوع لازم است که مفهوم بازار اولیه و عرضه اولیه دو مفهوم متفاوت هستند.

در بازار اولیه شرکت ها به صورت مستقیم سهام خود را در چهارچوب تعیین شده ای به مردم می فروشند تا سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند. این کار در قالب پذیره نویس از طریق بانک نماینده شرکت انجام می شود و فروشنده اوراق نیز شرکتی است که سهام آن در حال عرضه قرار دارد.

بازار ثانویه

اگر بخواهیم به راحت ترین شکل بازار ثانویه را برایتان تعریف کنیم باید از بورس ایران مثال بزنیم. بازار ثانویه بازاری است که در آن دارایی هایی که در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته مجدد مورد معامله قرار می گیرد. در بازار بورس که همان بازار ثانویه است شرکت جدیدی تاسیس نمی گردد و تنها سهام شرکت هایی که قبلا مورد پذیرش قرار گرفته اند دوباره مورد معامله خواهد بود.

پرتفو، پرتفوی یا Portfolio چیست؟

معمولا برای کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس پیشنهاد می شود که سبدی از سهام شرکت های مختلف تهیه شود. به این مفهوم پرتفو می گویند. کارشناسان بورس معمولا توصیه می کنند که حتی در بهترین حالت و تحلیل نیز تنها به خرید یک نوع سهم که به اصطلاح تک سهمی شدن گفته می شود بسنده نکنید و پیشنهاد می کنند که خرید سهام از چند نوع مختلف صورت گیرد.

برای مثال اگر تنها سهام صنایعی که در زمینه واردات کالا فعالیت می کنند را خریداری کنید ممکن است با افزایش قیمت ارز متضرر شوید اما در صورتی که سبد سهام شما سهام شرکت های صادراتی را هم شامل شود این اتفاق منفی برای شما رخ نخواهد داد.

کد معاملاتی یا کد بورسی

یکی دیگر از مفاهیمی که لازم است با آن آشنا باشید کد معاملاتی یا کد بورسی است. این کد که برای هر سهامدار اختصاصی و ثابت است برای خرید و فروش سهام مورد استفاده قرار می گیرد. نکته مهم این است که برای خرید و فروش سهام لازم است که کد معاملاتی داشته باشید و این کد در واقع کاربردی تسهیل ساز در خرید و فروش سهم ایفا میکند. برای دریافت کد بورسی یا همان کد معاملاتی باید به یکی از شرکت های کارگزاری بورس مراجعه کنید.

شرکت کارگزاری

شرکت های کارگزاری حکم واسطه های بازار بورس را دارند. این شرکت ها بنگاه های معاملات بورس هستند که کار خرید و فروش سهام را انجام می دهند و درصد بسیار اندکی کارمزد دریافت می کنند. راستی اگر نمی دانید کارمزد چیست پیشنهاد می کنیم مقاله کارمزد چیست که در وبلاگ سپیدار به آن پرداخته ایم را مطالعه کنید. در تعریف دیگری می توانیم بیان کنیم که کارگزاری ها به عنوان وکیل تام الاختیار فروشنده و خریدار شناخته می شوند، به این معنی که سهامداران و سازمان بورس به واسطه کارگزاری ها با هم ارتباط برقرار می کنند.

کارگزاری ها حکم تسهیل گران فعالیت های بورسی را دارند. البته این شرکت های واسط بر اساس قوانین مشخصی که توسط سازمان بورس مشخص شده فعالیت می کنند و تحت شرایط خاصی انتخاب می شوند. کارگزاران در بخش های مختلف اوراق بهادار فعالیت می کنند و برای فعالیت در هر بخش نیاز به مجوز دارند.

اصطلاحات مربوط به انواع قیمت سهام – قیمت اسمی

قیمت اسمی سهم به معنای قیمت اولیه ای است که در زمان فروش سهام در بازار اولیه برای آن تعیین می شود. قیمت اولیه سهم برای فروش اولیه در بازار بورس تهران 100 تومان است. بنابراین قیمت اسمی سهم 100 تومان است. این 100 تومان معیاری برای محاسبه موارد مختلف نیز هست. برای مثال در صورتی که قصد داشته باشید میزان سرمایه یک شرکت در بازار بورس را بسنجید می توانید تعداد سهام آن را در عدد 100 ضرب کنید تا این عدد به دست بیاید.

ذکر این نکته لازم است که در شروع عرضه سهام یک شرکت برای تعیین کردن تعداد سهام یک شرکت سرمایه آن شرکت را تقسیم بر 100 می کنند. عدد به دست آمده تعداد سهام خواهد بود.

مفهوم قیمت بازار

قیمتی که برای سهام و بر اساس عرضه و تقاضا در بازار ثانویه رقم می خورد را قیمت بازار می گویند. در واقع به این معنی است که پس از عرضه سهام با قیمت اسمی آن در بازار اولیه و ورود سهم به بازار ثانویه و انجام مبادلات برای آن ارزش سهام دستخوش عرضه و تقاضا قرار گرفته و قیمت بازار برای آن ایجاد می شود.

قیمت ذاتی و قیمت دفتری

دو مورد از مفاهیم و اصطلاحات بورسی دیگری که باید به آن ها اشاره کنیم این 2 مورد است. قیمت دفتری زمانی به وجود می آید که دارایی های یک شرکت را به عنوان معیاری برای قیمت گذاری در نظر بگیریم. به این معنی که قیمت زمان خرید دارایی ها که در دفاتر مالی شرکت ثبت شده است را در محاسبات مورد استفاده قرار دهیم. در این صورت با ارزش دفتری سهام رو برو خواهیم بود.

قیمت ذاتی نیز به قیمت واقعی گفته می شود که تحت تاثیر جریانات نقد آتی، عرضه و تقاضا و دارایی های شرکت و هر عامل دیگری تعیین می شود. به این قیمت قیمت ذاتی سهام می گویند.

در این مقاله تلاش کردیم مهمترین مفاهیم و اصطلاحات بورسی که هر کسی برای شروع فعالیت در زمینه بورس باید با آن ها آشنا باشد را توضیح دهیم. در ادامه به توضیح مفاهیم و اصطلاحات بیشتر در این حوزه خواهیم پرداخت.

در پایان این مقاله پیشنهاد می کنیم با مفهوم حقوق صاحبان سهام نیز آشنا شوید تا به صورت تخصصی تر آموزش خود را در این زمینه آغاز کنید.

فرهنگ مفاهیم و اصطلاحات تخصصی بازارهای مالی و اقتصادی

اطلاعاتی درباره‌ي رویدادها و تصمیمات مربوط به ناشر که بر قیمت اوراق‌بهادار ناشر و تصمیم سرمایه‌گذاران تاثیر بااهمیت داشته باشد.

اطلاعات نهانی

هرگونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می‌شود، و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایه‌گذاران برای معامله اوراق‌بهادار مربوط تاثیر می‌گذارد.

اعلام عمومی

افشاء

افشای فوری

امهال واستمهال

به معنی مهلت دادن ویا درخواست مهلت درایفای تعهدات بوده که قراردادی فی مابین امضا نشده و فقط بانک در ان مهلت اقدام قانونی انجام نداده لیکن مشمول وجه التزام تأخیر تأدیه دین خواهد بود.

امیدنامه

سندی که اهداف، نرخ بازده مورد انتظار، شرایط و نحوه تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزئیات مربوط به "طرح توسعه و نوسازی شرکت" را شرح می‌دهد و تصویری از آینده‌ي سرمایه‌گذاری برای تصمیم‌گیری در اختیار سرمایه‌گذاران (خریداران "اوراق مشارکت") قرار می‌دهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تایید "امین"، "حسابرس" و "بورس" برسد.

انتشار

انتقال قانونی

انتقال قهری

انحصار

وضعیتی در بازار که سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت و یا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاه‌های جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد.

اندازه قرارداد در معاملات آتی

در قراردادهای آتی اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می شودو سرمایه گذاران فقط می توانند مضرب های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. به طور مثال در قراردادهای آتی سکه طلای بورس کالا، اندازه قرارداد 10 عدد سکه طلای بهارآزادی می باشد.

انواع عقد

1- عقدلازم: عقدی است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشند. مانند سلف، فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، مزارعه، مساقات، قرض الحسنه. 2- عقد جایز: عقدی است که هریک از طرفین می توانند هر وقت که بخواهند آن را فسخ نمایند مانند مضاربه ، جعاله، عقودمشارکتی. 3- عقد خیاری: عقدی است که ضمن آن برای طرفین یا یکی از آنها یا برای اشخاص ثالث اختیارفسخ معامله گذاشته می شود. 4- عقد منجز: عقدی است که قطعیت آن مشروط به انجام یا وقوع امری نباشد. 5- عقد معلق: عقدی است که قطعی شدن آن مشروط به انجام یا وقوع امری دیگر است. مانند مالک شدن مستاجر پس از پرداخت کل اجاره بها(اجاره به شرط تملیک) 6- عقد معین: عقودی راگویندکه در قانون مدنی نام آن ذکر گردیده باشد. مانند مضاربه ویا مشارکت. 7- عقد نامعین: عقدی است که در قانون مدنی نام برده نشده لیکن در قالب انعقاد انواع قراردادها در معاملات فی مابین امضاکنندگان برقرار می شود. 8- عقودمشارکتی یا غیرمبادله‌ای: عقودی را گویند که کالایی به هنگام انعقاد قرارداد مبادله نمی شود. مانند مضاربه – مشارکت 9- عقود مبادله‌ای: عقودی را گویند که با انعقاد قرارداد موضوع بین طرفین قرارداد مبادله می شود.مانند خرید وفروش اقساطی – اجاره به شرط تملیک،سلف. 10-عقد رهن: عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه قراردادن به داین می دهد. "قبض" اولیه بایستی انجام شود ولی استمرار قبض ضروری نمی باشد. در اختیار گرفتن مال را قبض می گویند. 11- قرارداد بانکی: سندی است بین بانک ومشتری که درقالب یک یا چند عقد منعقد می شود ومعمولاً قرارداد شامل عقد اصلی به‌همراه عقودخارج لازم دیگر برای شفافیت مراودات بین بانک ومشتری می باشد و طی آن عقود جایزرا با ذکرعبارت«قراردادهای خارج لازم به لازم»تبدیل می نماید.

انواع قراردادها در بانک

1-. قراردادهای رسمی : قراردادهایی هستند که در دفتر اسناد رسمی به ثبت می رسندولازم الاجرا می‌باشند. 2-. قراردادهای عادی: قراردادهای عقود اسلامی منعقده در بانک که به حکم ماده 15 قانون عملیات بانکی در بانک منعقد ودر حکم اسناد لازم الاجرا هستند و قراردادهای عادی دیگر که لازم الاجرا نمی باشند نظیر درخواست صدور ضمانتنامه وگشایش اعتبارات اسنادی. 3- قرارداد از نظر وثیقه: . قراردادهای دارای وثیقه (غیر منقول، چک، سفته، ضمانتنامه، اوراق سهام. ).‌قراردادترهین‌درقبال غیرمنقول حتماً باید در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شوند درحکم اسناد لازم الاجرا خواهند بود.

اوراق اجاره

اوراق بهادار با نام قابل نقل و انتقالي است كه نشان دهنده‌ي مالکیت مشاع دارنده‌ي آن در دارایی مبنای انتشار اوراق اجاره است.

اوراق بهادار

هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. شورا، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است.

اوراق مرابحه تشکیل سرمایه شرکت های تجاری

در این نوع از اوراق مرابحه، هدف تشکیل سرمایه، فعالیت تجاری مستمر است. بانی (شرکت تجاری) که نقش ناشر را نیز دارد، با انتشار و واگذاری اوراق مرابحه، وجوه نقدی مازاد افراد را جمع‌آوری کرده به وکالت از طرف آنان، کالاهای مورد نیاز دولت، سازمان‌های دولتی، شرکت‌های وابسته به دولت و بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی و مصرف‌کنندگان را از تولید‌کنندگان یا مراکز فروش به صورت نقد خریده، سپس با افزودن نرخ معینی به عنوان سود، به صورت نسیه به مصرف‌کنندگان نهایی می‌فروشد

اوراق مشارکت

اوراق بهادار با نامی که با مجوز "بورس" به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های نوسازی و توسعه شرکت‌های پذیرفته شده در "بورس" منتشر می‌شود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار می‌یابند.

اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام

آن گروه از (اوراق مشارکت) (ناشر) است که در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شرکت (ناشر) باشد.

ایستگاه معاملاتی

پایانه‌ي معاملاتی کارگزار است که با سامانه‌ي معاملاتی بورس در ارتباط می‌باشد. هر "ایستگاه معاملاتی" با کدی مشخص می‌شود که به آن "کد ایستگاه معاملاتی" گویند. ایستگاه‌های معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف می‌شود.

بازارگردان

کارگزار/ معامله‌گری است که با اخذ مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق‌بهادار معین و تحدید دامنه‌ي نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می‌پردازد.

بازارگردانی

فعالیتی است که با هدف کاهش دامنه‌ي نوسانات قیمت اوراق‌بهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز "سازمان" توسط "کارگزار" انجام می‌شود.

شخص حقوقی است که نهاد واسط براي تأمين مالي وي در قالب عقود اسلامي، اقدام به انتشار اوراق اجاره مي‌نمايد.

بخشهای اقتصادی

فعالیتهای اقتصادی از نظرظاهری تشابهاتی دارند که عموماً در سه گروه قابل جمع می باشد. 1-. فعالیت تولیدی: عبارتست از فعالیتی که طی آن مواد اولیه یا کالای نیمه ساخته درطی فرآیند دستی یا ماشینی به صورت تکی یا سری به کالای جدیدی تبدیل می‌گردند. 1-1-. گروه واحدهای صنعتی ومعدنی نظیر انواع کارخانه های تولیدی نظیر استخراج معادن مختلف شیشه – سیمان – خودرو و. 2-1-. گروه ساختمان : ساختمانهای مسکونی ،‌ویلائی، پاساژ و . ) (راهسازی – جاده- پل – فرودگاه و. ) 3-1-. گروه کشاورزی: طیور نظیر مرغداری گوشتی وتولید تخم مرغ وشترمرغ و. . دام نظیر گاوداری – گوسفندداری (گوشتی- شیری – گوسفند داشتی و. ) باغات وزمینهای کشاورزی وکالاهای واسطه ای. 2- .بازرگانی : فعالیتهای خرید وفروش و واردات وصادرات کالا به صورت جزئی وکلی توسط اشخاص حقیقی وحقوقی بدون ایجاد تغییرات در ماهیت وظاهر کالا. 3-. خدمات : فعالیتهای را در بر می گیرد که نیروی کار وتخصص خودرا درانجام امور موردنظر مورد استفاده قرار میگیرد وطیف گسترده ای در بخش اقتصادی را به خود اختصاص می دهند. (بانکها، بیمه ، حق العمل کاری، تعمیرات، تحقیقات، امورحقوقی، امور پزشکی وبیمارستانی، حمل ونقل، گردشگری وهتلداری، واحدهای آرایشگری، تهیه غذا.

اطلاعات اولیه درباره بورس اوراق بهادار

برای ورود به بازارهای مالی، هر شخص نیاز به آموزش هایی دارد. برخی از این آموزش ها، آموزش های تخصصی مانند تحلیل بنیادی و تکنیکال هستند که شخص برای معامله گری و پیش بینی بازار به آنها احتیاج دارد. اما برخی از این آموزش ها، تنها اصطلاحات و اطلاعات عمومی و اولیه ای مانند نحوه خرید و فروش و ساعات معامله و. هستند که یادگیری آنها برای ورود به هر بازار مالی باید در اولویت قرار گیرد. لذا در این مقاله قصد داریم تا با اطلاعات اولیه بورس ایران به صورت مختصر و مفید آشنا شویم.

نحوه خرید و فروش در بازار رسمی

از نخستین اطلاعات اولیه بورس یا هر بازار مالی دیگر، ساعات معامله و نحوه خرید و فروش می باشد. این اطلاعات برای بورس به طور خلاصه عبارتند از:

معاملات اوراق بهادار در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهای تعطیل عمومی می باشد و دربین ساعات ۹ تا ۱۲ و نیم انجام می شود.

انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران توسط کارگزاران انجام می‌شود. این کارگزاران در انجام معاملات نقش نماینده خریدار و یا فروشنده را ایفا می کنند و دارای مجوز کارگزاری از سازمان بورس هستند‌‌.

• ج: افتتاح حساب و دریافت کد معاملاتی

پس از دریافت کد بورسی و احراز هویت در سامانه سجام، شما می بایستی در کارگزاری افتتاح حساب نموده و کد معاملاتی خودرا دریافت نمائید تا بتوانید به صورت آنلاین و در پلتفرم معاملاتی کارگزاری خود به انجام معامله بپردازید.

گروه های صنعت در بورس

همانطور که می دانید، شرکت ها به مقاصد مختلفی سهام خود را در بورس عرضه می کنند. این شرکت ها در حوزه های مختلفی از صنعت فعالیت می کنند که دانستن تعدادی از آنها به عنوان اطلاعات اولیه بورس ایران خالی از لطف نیست. شرکت های موجود در بورس ایران عمدتا در صنایع زیر فعالیت می کنند:

مواد و محصولات دارویی، منسوجات، محصولات کاغذی، محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر، محصولات شیمیایی، ماشین آلات و تجهیزات، فلزات اساسی، سیمان و آهک و گچ، ساخت محصولات فلزی، انبوه سازی املاک و مستغلات، زراعت و خدمات وابسته، استخراج کانه های فلزی، فرآورده های نفتی و .

برای دانستن لیست تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس و حوزه فعالیت آنها می توانید به سایت tsetmc مراجعه نمایید.

انواع گروه های بورسی

به طور کلی تالارهای بورس به سه دسته تقسیم می شوند که دانستن آنها به عنوان اطلاعات اولیه بورس برای شما مفید می باشد.

بازاری منظم است که در آن کالاهای معینی مورد معامله قرار می‌گیرند مانند بورس طلای نیویورک یا بورس پشم استرالیا

• بورس اوراق بهادار:

دراین بازار، سهام شرکت های بورسی مورد معامله قرارمی گیرند.

بورس انرژی به عنوان یک بورس کالایی به شمار می رود که درآن امکان انجام معاملات حامل های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور وجود دارد. حامل های انرژی شامل: نفت، گاز، برق و سایر موارد می باشند.

اطلاعات مهم در بورس

شما برای اینکه بتوانید در بورس معامله کنید به یکسری از اطلاعات نیاز دارید که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• انتخاب صنعتی که با توجه به تحولات اقتصادی، سیاسی و بین المللی دارای بیشترین پتانسیل رشد می باشد.
• پس از انتخاب صنعت باید شرکت برتر را با بررسی و تحلیل انتخاب نمائید.
• میزان نقد شوندگی سهم

مورد اخیر به این معناست که سهمی را انتخاب کنید که در کم ترین زمان ممکن و بدون تغییر قابل ملاحضه در قیمت آن بتوانید آنرا خرید و فروش کنید. هرچقدر نقد شوندگی سهم بیشتر باشد، ریسک در آن سهم کم تر می شود. به طور مثال قابلیت نقد شوندگی سهم شرکت فولاد مبارکه بیشتر از سهم لابراتوار داروسازی عبیدی می باشد. زیرا ارزش و حجم معاملات در این سهم بالاتر بوده و در نتیجه میزان نقدشوندگی آن بالاتر می باشد.

شرکت ها در هر سه ماه گزارش هایی را به عنوان صورت های مالی خود منتشر می کنند. مطالعه ی این گزارش ها در انتخاب بهترین سهام گروه، می تواند کمک شایانی انجام دهد.

• خرید سهام متنوع در سبد سهام

تمامی سهامداران بازار بورس باید به این نکته توجه کنند که در سبد سهام خودشان سهام شرکت‌های مختلف و متنوعی را قرار بدهند و توصیه می شود که از هر صنعت بیش از یک شرکت انتخاب نشود. این عمل باعث می شود که ریسک در سرمایه گذاری و سود و زیان به حداقل برسد.

• اخبار توسعه و پیشرفت شرکت

اگر شرکتی اخباری را که نشان دهنده سودآوری شرکت می باشد، منتشر کند، باعث افزایش تقاضا برای سهام آن شرکت می شود و عرضه سهام شرکت کم خواهد شد و قیمت سهم رشد خواهد کرد و برعکس، چنانچه اخباری از سوی شرکت منتشر گردد که نشان دهنده کاهش سودآوری و فروش شرکت است، کاهش تقاضا و افزایش عرضه را در پی خواهد داشت که در نهایت منجر به کاهش قیمت سهام شرکت خواهد شد. اطلاعات بالا اطلاعات مهم در زمینه بازار بورس اوراق بهادار هستند که سرمایه گذار و سهامدار برای اینکه در خرید و فروش سهام خود با مشکل مواجه نشود، باید این نکات را در بورس آموزش دیده و به آن ها مسلط شود.

اطلاعات نهان در بورس

اطلاعات نهان به اطلاعاتی گفته میشود که ارزشمند و غیر عمومی هستند. یعنی به مردم اعلام نشده و این اطلاعات می تواند در روند قیمتی سهم در بازار بورس تاثیر بگذارد و باعث افزایش یا کاهش قیمت آن سهم بشود. در بازار بورس تهران برای اینکه اطلاعات مهم شرکت ها در اختیار سهامداران قرار بگیرد، سایتی با عنوان کدال به وجود آمده است که سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران بورس و فرابورس می باشد و یکی از سایت های مهم و کاربردی برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران دربورس می باشد. در شکل زیر نمایی از سایت کدال را مشاهده می کنید.

منظور از ناشران در سایت کدال چیست؟

کلیه شرکت هایی که نماد آنها در هر یک از بازارهای بورس تهران و فرابورس ایران وجود دارد، به عنوان یک شخصیت حقوقی هستند که به آنها ناشر گفته می‌شود. پس کدال در واقع یک سایت برای انتشار اطلاعات مربوط به شرکت های بورسی و فرابورسی است.

کدال چه اطلاعاتی را به ما می دهد؟

1. صورت های مالی حسابرسی شده و حسابرسی نشده میان دوره ای تلفیقی و سالانه شرکت های بورسی و فرابورسی
2. گزارش فعالیت های ماهانه شرکت‌های بورسی و فرابورسی.
3. آگهی دعوت به مجمع عمومی عادی سالیانه و مجمع عمومی فوق‌العاده و کلیه مجامع شرکتهای بورسی و فرابورسی
4. اعلام تغییرات مربوط به ترکیب اعضای هیئت مدیره شرکت ها
5. آگهی افزایش سرمایه شرکت ها.
6. تصمیم‌گیری در خصوص تقسیم سود سالانه شرکت ها.
7. افشای اطلاعات با اهمیت. سهام.

چه کسانی به کدال نیاز دارند؟

کدال یک سایت کاربردی برای گروه های مختلف است اما سرمایه گذاران بورسی و فرابورسی و همچنین تحلیلگران به این سایت نیاز ویژه ای دارند.

اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب

زمانی که در بازار بورس شروع به فعالیت می کنید، افشای اطلاعات با اهمیت در گروه الف و افشای اطلاعات بااهمیت در گروه ب برای سهام پذیرفته شده در بازار بورس و فرابورس بسیار اتفاق می‌افتد و حتما شما با این موارد مواجه خواهید شد. اطلاعات بااهمیت در گروه الف و گروه ب بسیار مهم هستند چرا که سهامداران باید نسبت به اتفاقات جدید رخ داده در شرکت آگاه باشند. این اتفاق روی قیمت سهم در کوتاه مدت و بلند مدت تاثیر می گذارد و گاها سهام پس از افشای اطلاعات بااهمیت با تغییرات قابل توجهی در قیمت، بازگشایی می شوند.

مواردی از اطلاعات با اهمیت گروه الف

1. تعلیق یا توقف تمام یا بخشی از فعالیت شرکت.
2. شروع مجدد فعالیت متوقف یا تعلیق شده.
3. بهره برداری از طرح ها و پروژه های جدید.
4. اعلام ورشکستگی شرکت.
5. نتایج برگزاری مناقصه یا مزایده و نتایج شرکت در مناقصه یا مزایده
6. انعقاد، فسخ و یا تغییرات اساسی در قراردادهای مهم.
7. کشف منابع و یا ذخایر قابل توجه و هر نوع ترکیب، تجزیه، ادغام و اکتساب و نقل و انتقال دارایی های ثابت شرکت.

اطلاعات با اهمیت گروه ب

1. برگزاری مناقصه یا مزایده و شرکت در مناقصه یا مزایده
2. افشای معاملات موضوع ماده ۱۲۹ اصلاحیه قانون تجارت و معاملات با سایر اشخاص وابسته.
3. پذیرش تعهدات جدید یا اتمام تعهدات قبلی.
4. دعاوی مهم مطروحه له یا علیه شرکت.
5. تغییرات در ترکیب تولید و فروش محصولات و تغییر وضعیت مشتریان و عرضه کنندگان عمده شرکت و برنامه انتشار اوراق بدهی و پیشنهاد پرداخت سود یا تغییر سیاست تقسیم سود و توصیق یا فک رهن دارایی ها و ایجاد یا منتفی شدن بدهی احتمالی و تغییر حسابرس و همچنین تصمیم هیئت مدیره برای بازخرید سهام و فروش سهام خزانه از جمله اطلاعات بااهمیت گروه ب می باشد.

جمع بندی

در این مقاله با اطلاعات اولیه بورس ایران آشنا شدیم. دانستن اطلاعات اولیه هر بازار مالی از الزامات آن بازار می باشد. دانستن این اطلاعات همراه با دانش و مهارت های لازم دیگر مانند تحلیل بنیادی و تکنیکال، به معامله گران برای انجام بهترین انتخاب برای سرمایه گذاری کمک خواهد کرد.

آشنایی با تعاریف، اصطلاحات و مفاهیم اولیه بورس

اگر قصد ورود به بازار سرمایه را دارید، احتمالا افق سرمایه گذاری روشنی را در این بازار متصور هستید. اما این مهم اتفاق نخواهد افتاد جز با آموزش و ممارست در یادگیری مطالب پایه‌ای و اولیه مربوط به سرمایه گذاری در بورس. غفلت از این موضوع در آینده شما را با چالش‌های زیادی مواجه خواهد کرد. اصطلاحات و مفاهیم بنیادی زیادی در بورس وجود دارد که هر کدام از آنها باید به طور مجزا بررسی شوند. اما ما در این مطلب قصد داریم به طور خلاصه تمامی اصطلاحات مربوط به بورس و سهام را معرفی کنیم. سعی کرده ایم این تعاریف را اولویت بندی کرده و به صورت زنجیره‌ای آن‌ها را بیان کنیم و این مطلب، درک هر اصلاح را منوط به درک اصطلاحات پیشین کرده است.

مفاهیم اولیه عمومی درباره سهام و بورس

در این قسمت درباره مفاهیم اولیه و تعاریف مقدماتی بازار سرمایه و سهام آشنا خواهید شد.

بازار اولیه (بانک)

همه ما با بانک‌ها آشنا هستیم. دارایی‌هایی که برای اولین بار توسط شرکت‌های خصوصی یا دولتی عرضه می‌شود در بازاری موسوم به “بازار اولیه” پذیره نویسی می‌شوند و نماد آن در کشور ما «بانک» است.

بازار ثانویه (بورس)

بورس Bourse یک واژه فرانسوی است که در حال حاضر نماد بازار ثانویه است. آن دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است، در بازار ثانویه یا همان بورس مجددا مورد معامله قرار می‌گیرد.

اوراق بهادار

اوراق بهادار یا Securities یک سند است (واژه ورق به معنی کاغذ نیست) که تضمین کننده‌ی حقوق مالی قابل نقل ‌و ‌انتقال برای مالک آن است. به ‌بیان‌ دیگر به هرنوع سندی که بیان کننده یک ارزش مالی برای مالک آن باشد و قابلیت خرید و فروش داشته باشد، اوراق بهادار می‌گوییم.

اوراق بهادار انواع مختلفی دارد که یک نوع آن “سهام” است. سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان‌دهنده سهم مالکیت صاحب آن از یک شرکت است. برای توضیح بیشتر فرض کنید یک شرکت را به 10 سهم تقسیم کرده‌ایم. اگر شما 2 سهم این شرکت را در اختیار داشته باشید به این معنی است که شما مالک یک پنجم این شرکت هستید و در واقع یک پنجم سود یا زیان شرکت به شما تعلق خواهد گرفت.

شرکت‌های بورسی

سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را شرکت‌های بورسی میگویند.

گروه‌های بورسی

شرکت های بورسی را بنابر زمینه فعالیت آنها در گروه هایی مربوط به همان صنعت دسته بندی میکنند. برای مثال گروه دارویی، خودرویی، پتروشیمی، شیمیایی، بانکی، پالایشگاهی و غیره.

نماد بورسی

در تمامی بورس‌های جهان برای اینکه راحت‌تر بشود اسم هر شرکت را نام برد یک نماد به آن اختصاص می‌دهند. نماد بورسی یک شرکت بورسی معمولا عبارت است از حرف اول گروه بورسی مربوط به آن که نشان دهنده ی صنعتی می باشد که آن شرکت در آن قرار دارد و در ادامه قسمتی از نام شرکت.

شاخص کل

عددی است که با فرمول های خاصی محاسبه میشود و نشان دهنده ی بازدهی و روند بازار مفاهیم و اصطلاحات بورسی است و تغییر آن به منفی یا مثبت نشان دهنده ی تغییر مثبت یا منفی کل ارزش بازار است.

عرضه اولیه

وقتی سهام یک شرکت برای اولین بار قرار است در بورس عرضه شود، بعد از مشخص شدن قیمت گشایش، در یک روز معین برای اولین بار تحت نام عرضه اولیه در بازار به فروش میرسد.

اصطلاحات و تعاریف مربوط به شرکت‌ها

اصطلاحات زیادی درباره مسائل مالی شرکت ها وجود دارد که برخی از آنها عمومی است و برخی فقط مربوط به شرکت های بورسی میباشد. در این قسمت با آنها آشنا خواهید شد.

سال مالی

سهامداران تصمیم گیرنده هر شرکت برای محاسبه ی سود و زیان و مسائل مالی شرکت، یک دوره یک ساله را انتخاب می کنند که در پایان آن دوره، هیئت مدیره موظف به گزارش دادن عملکرد خود در پایان سال مالی میباشد.

سود پیش بینی شده (EPS)

منظور از EPS سود اختصاص یافته به هر سهم یک شرکت است که توسط شرکت در ابتدای سال مالی پیش بینی میشود. هر شرکت وظیفه دارد سود تخمینی خود را بر اساس نظرات مدیران شرکت تخمین می زند و به سهامداران اعلام کند. سود پیش بینی شده یا همان EPS در قیمت سهام تأثیر مستقیم دارد و یکی از ملاک های سرمایه گذاران برای خرید یک سهم است.

تعدیل سود (منفی یا مثبت)

در طی سال ممکن است به دلایل مختلف مدیران شرکت پیش بینی اولیه خود را تعدیل دهند. اگر پیش بینی جدید آنها بیشتر از پیش بینی اولیه سود باشد تعدیل را مثبت و در حالت معکوس تعدیل را منفی می‌گوییم.

سود سالیانه

منظور از سود سالیانه، سود یک شرکت بورسی در یک سال مالی است.

سود تقسیمی (DPS)

عبارت است از سودی که پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم توسط شرکت ها به سهام داران پرداخت می‌گردد.

نسبت قیمت به درآمد (P/E)

حاصل قیمت سهم به درآمد آتی آن می باشد. اگر پی به ای بالاتر از ۵ بود، نشان دهنده ی این است که سهامداران به روند سوددهی آن اعتماد بیشتری دارند و بر این باورند که سود شرکت در سال جاری و یا سال های آتی رشد خوبی خواهد داشت و یا گاهی نشان می دهد سهامداران بر این باورند که سود شرکت خیلی بالاتر از مبلغ اعلامی می باشد و شرکت در اعلام سود محافظه کاری به خرج داده است. پی به ای های پایین نشان می دهد، سهامداران به آینده شرکت مشکوک هستند و معتقدند شرکت روند سوددهی خود را سال های آتی به حد لازم رشد نخواهد داد و یا حتی کمتر خواهد کرد. پی به ای پایین می تواند این نکته را هم خاطر نشان کند که بازار معتقد است شرکت سود اعلامی خود را خیلی رویایی ارائه داده است و نمی تواند این رقم را پوشش دهد.

قیمت اسمی سهام

قیمت اسمی سهم همان قیمت اولیه سهم در بازار اولیه است که برای همه سهام ها برابر 100 تومان است. قیمت اسمی تنها بیانگر قیمت اسمی سهم است نه قیمت رسمی آن! بر روی اوراق هر سهم قیمت اسمی را 100 تومان درج میکنند تا بعدا خود بازار به نسبت عرضه و تقاضا، قیمت تعادلی آن را مشخص ‌کند.

سرمایه‌ی شرکت

سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد 100 تومان به دست می آید. همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را تقسیم بر عدد 100 تومان می کنند.

مجمع عمومی سالیانه

گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت ها که برای ارائه وضعیت شرکت و تعیین سود، حداکثر چهار ماه بعد از پایان سال مالی شرکت ها تشکیل می گردد و همه سهامداران، (حتی اگر یک سهم آن شرکت را داشته باشند) میتوانند در آن شرکت کنند.

مجمع فوق العاده

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت ها که برای تغییرات اساسی در اساسنامه شرکت ها بمانند تغییر سال مالی یا تغییر محل شرکت و یا تصویب طرح توجیهی افزایش سرمایه تشکیل می شود.

افزایش سرمایه

عبارتست از تجزیه سهام شرکت ها به تعداد بیشتر. این کار به دلایل مختلفی از جمله بهبود ساختار مالی شرکت و تامین مالی شرکت. افزایش سرمایه در واقع به معنی ایجاد تعدادی سهم جدید است که به سهامداران قبلی و جدید به فروش می‌رسد. هزینه خرید این سهام جدید 100 تومان (قیمت اسمی) به علاوه قیمت حق تقدم است.

حق تقدم

فرمی است که بعد از اعمال افزایش سرمایه ایجاد می‌شود که برای سهامداران قبلی ارسال شود تا آنها در خصوص حق تقدم سهام خود تصمیم گیری نمایند. در این موارد سهامدار مختار است که وجه حاصل (100 تومان به ازای هر سهم حق تقدم) از اضافه سهام را پرداخت نماید تا صاحب سهام مورد نظر گردد یا آن را به افراد جدیدی واگذار نماید. بعد از اخذ تصمیم این گواهینامه به مبدأ بازگشت داده خواهد شد تا مراحل اجرای آن صورت گیرد. اگر کسی از قبل سهام باشد میتواند حق تقدم اختصاص یافته به او را بفروشد. اگرم کسی تمایل داشته باشد میتواند این حق تقدم ها را بخرد و بعد از پرداخت 100 تومان، این حق تقدم ها تبدیل به سهم خواهند شد.

نکته: ممکن است در دریافت مفهوم حق تقدم و افزایس سرمایه کمی دچار مشکل شده باشید، نگران نباشید این امر طبیعی است. در آینده نزدیک در یک مقاله جامع درباره آن توضیح خواهیم داد.

شرکت های هولدینگ

شرکت هولدینگ به شرکتی می گویند که نسبت به ابتیاع و تهیه درصد از سهام دیگر شرکت ها (تا آن حد که بتواند هیئت مدیره آن شرکت را کنترل نموده و حق رأی اصلی را داشته باشد) اقدام نماید.

سهام شناور آزاد

به نسبتی از سهام یک شرکت که در بازار قابل معامله است و با اهداف مدیریتی توسط سهامداران کنترل کننده نگهداری نمی شود و در فرایند معاملات حضور دارد گفته می شود.

ترازنامه شرکت

ارزیابی قدرت مالی و نقدینگی هر شرکت از طریق اندازه گیری داراییها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام صورت می گیرد. این اطلاعات در صورت مالی تحت عنوان ترازنامه شرکت ارائه می شود.

اصطلاحات مربوط به سهامدارها

سهامدار شدن نیاز به پیش زمینه هایی مثل دریافت کد بورسی و مراجعه و ثبت نام کاربری در یک کارگزاری دارد. در این قسمت با این موارد آشنا خواهید شد.

سرمایه گذاری در بورس

سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار به معنای خرید سهام یک یا چند شرکت بورسی است که معمولا با دو دیدگاه انجام می شود. بهره بردن از روند قیمت سهم به معنای اینکه سهمی را در قیمتی بخریم و با قیمت بالاتری به فروش برسانیم، و یا سرمایه گذاری برای بهره بردن از سود سالیانه سهم که البته مورد دوم رشد قیمت را در زمان فروش نیز شامل می‌شود.

شرکت‌های کارگزاری

کارگزاری‌ها بنگاه‌های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام توسط آنان صورت می گیرد. کارگزاری ها از اعتبار بالایی برخوردار هستند و می‌توانید مانند یک بانک به آنها اعتماد کنید. در این معاملات آن ها وکیل تام الاختیار فروشنده و خریدار هستند. دفاتر شرکت‌های کارگزاری در تمامی شهرها وجود دارند.

کد معاملاتی یا کد بورسی

برای اینکه بتوانید به خرید و فروش هام در بورس بپردازید، گرفتن کد بورسی الزامی است. هر فرد باید یک کد بورسی برای معامله کردن در بورس بگیرد. کد بورسی عبارتست از کدی ثابت که به سهامداران اختصاص داده می شود تا در هنگام خرید و فروش سهام از آن استفاده کنند. این کد متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی افراد به همراه یک عدد ثابت است که در معاملات سهام کارکردی مشابه شماره حساب در نقل و انتقالات بانکی را دارد. برای دریافت کد بورسی باید به یکی از دفاتر شرکت‌های کارگزاری بورس مراجعه کنید.

پرتفو (Portfolio)

پرتفو یا پرتفوی عبارتست از سبدی متشکل از سهام شرکتهای مختلف بورسی. منظور از سبد سهام همین موضوع است. سرمایه گذاران برای کاهش ریسک سرمایه گذاری، به جای خرید سهام یک شرکت، سرمایه خود را در چند شرکت پخش می‌کنند. اکثر قریب به اتفاق کارشناسان اقتصادی حتی در بهترین حالتهای تحلیلی، خریدن تنها یک سهم یا اصطلاحاً تک سهم شدن را توصیه نمی کنند.

سهامدار عمده

طبق قانون به شخص حقیقی یا حقوقی که بیش از ۵٪ از سهام یک شرکت بورسی یا غیر بورسی را دارا باشد سهامدار عمده می‌گویند. سهامدار عمده میتواند در تصمیماتی که در مجامع بر گزار می شود موثر باشد.

اصطلاحات و مفاهیم مرتبط به معاملات و تحلیل سهام

اصلاحات زیادی درباره نحوه انجام معاملات و مسائل مربوط به قیمت‌ سهام وجود دارد. این قسمت برخی از مهم ترین تعاریف مربوط به معاملات سهام آورده شده است.

قیمت پایانی سهم

قیمت رسمی سهم است که در واقع قیمت پایانـی سهام یک شرکت نشان دهنده میانگین قیمت‌های آن سهم در طول روز است که براساس آن قیمت‌ها مورد داد و ستد قرار گرفته است.

نوسان قیمت سهام

بر طبق قوانین بورس اوراق بهادار تهران حداکثر نوسان قیمت یک سهم در یک روز از مثبت 5٪ تا منفی 5٪ طی روز می تواند باشد. برخی از سهام نیز بازه نوسانی 10 یا 6 درصدی دارند که بعدا درباره آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

حجم مبنا

حداقل تعداد برگه سهمی که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز قیمتی به ثبت برسد.

صف خرید و فروش

چنانچه خریداران زیادی در طی روز یک سهم در قیمت +۵٪ باشند می گویند صف خرید ایجاد شده است و چنانچه تعدا زیادی فروشنده سهم در قیمت -۵٪ باشند می گویند صف فروش ایجاد شده است. این اتفاق به این دلیل میافتد که قیمت یک سهم در یک روز در یک بازه خاص میتواند نوسان کند.

قیمت لحظه‌ای

به قیمت یک سهم در هر لحظه از ساعات معاملاتی (9 تا 12:30) قیمت لحظه ای میگویند.

تحلیل تکنیکال

به بررسی تکنیکی نمودار خطی قیمت و حجم معاملات تحلیل تکنیکال میگویند. تحلیل تکنیکال در واقع یک علم است که به شما این امکان را می‌دهد تا با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌هایی که شامل یکسری ابزارها و نرم افزارها، نمودارها، ریاضیات، اندیکاتورها و یک سری داده مثل قیمت سهم در گذشته و حجم معاملات، به‌پیش‌بینی قیمت‌ها در آینده بپردازید.

تحلیل بنیادی

به تحلیل صورت‌های مالی شرکت ها و تحلیل فاکتورهایی که میتواند در آینده بر روند سودسازی یک شرکت تاثیر گذار باشد، تحلیل بنیادی یا فاندامنتال می‌گویند.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

38 مورد از مفاهیم و اصطلاحات پرکاربرد بورس که باید بدانید

38 مورد از مفاهیم و اصطلاحات پرکاربرد بورس که باید بدانید

• تاریخ انتشار: 1 سال پیش
• دسته: متفرقه
• تعداد نظرات: ۱ نظر

یادگیری مفاهیم و اصطلاحات اولیه بورسی برای هر فردی که تمایل به سرمایه گذاری در بازار بورس دارد، امری ضروری است. در حال حاضر هر روز در اخبار یا حتی در رستوران و باشگاه و دانشگاه و محل کار، در مورد بورس می شنویم و اصطلاحاتی به گوشمان می خورد که شاید برایمان ناآشنا باشند. در این مطلب سعی داریم شما را با پرکاربردترین و پر تکرارترین مفاهیم و اصطلاحات بورسی آشنا کنیم.

1- بازار بورس: بازاری که در آن سهام خرید و فروش می شود. البته موارد قابل خرید و فروش فقط شامل سهام نیست، بازار بورس انواع مختلفی دارد و آیتم هایی از قبیل کالا، اوراق بدهی، سکه و . نیز در آن معامله می شود. بازاری که غالبا به نام بازار بورس شناخته می شود، بازار سهام است.

2- نماد : نمایانگر نام یک شرکت در بورس است که متشکل از یک حرف ابتدایی و مخفف اسم آن شرکت است. علت استفاده از نماد به خاطر ساده تر کردن نام شرکت و نیز دسته بندی سهم ها در صنایع مختلف است. حرف ابتدایی معمولا حرف اول گروه صنعتی شرکت است. برای مثال برای شرکت های گروه زراعت و خدمات وابسته به آن، حرف ز در ابتدای نماد قرار می گیرد. مثل زکشت، زشریف، زکوثر و . . البته تمام نمادهای بازار از این قاعده پیروی نمی کنند. برای مثال شرکت ذوب آهن اصفهان دارای نماد ذوب است یا شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به اختصار فارس نامیده می شود.

3- بازار خرسی و گاوی : بازار خرسی به بازار نزولی گفته می شود، دلیل این نامگذاری این است که وقتی خرس حمله می کند دست خود را از بالا به پایین می کشد، به همین علت به بازار نزولی، بازار خرسی هم گفته می شود. در مورد گاو هم همین طور است، هنگامی که گاو حمله می کند سر خود را از پایین به بالا می کشد به همین علت به بازار صعودی بازار گاوی نیز گفته می شود.

4- شاخص کل: بیانگر وضعیت کلی بازار است. اگر تغییرات شاخص کل مثبت باشد نشان دهنده ی آن است که تغییرات بازار در کل مثبت بوده یا برعکس. این امر به رشد یا ریزش قیمت سهام مختلف بازار بستگی دارد. البته میزان تاثیر هر سهم روی شاخص کل متفاوت است و همه ی سهم ها به یک میزان در رشد یا ریزش شاخص دخیل نیستند. در واقع شاخص کل میانگین وزنی سهام بازار است. برای مثال سهم فارس که یکی از بزرگترین صنایع بازار است تاثیر بیشتری روی تغییرات شاخص نسبت به سهم لخزر دارد.

5- شاخص هم وزن: مانند شاخص کل نشان دهنده ی وضعیت بازار است اما در محاسبه ی آن همه ی سهم ها دارای وزن و تاثیر یکسانی هستند. یعنی تغییرات سهم فارس که یک سهم بزرگ است و سهم لخزر که کوچک می باشد، به یک اندازه روی این شاخص تاثیر می گذارند. معمولا از شاخص هم وزن برای دریافت وضعیت سهم های متوسط و کوچک بازار استفاده می شود.

6- حجم معاملات: تعداد برگ سهمی است که در یک نماد در یک روز مفاهیم و اصطلاحات بورسی معامله می شود. حجم معاملات کل بازار هم تعداد برگ سهمی است که در یک روز در کل بازار معامله می شود.

7- تعداد معاملات: تعداد معامله ( خرید و فروش) های یک سهم یا کل بازار را تعداد معاملات می گویند. این رقم فارغ از این است که در هر معامله چه تعداد برگ سهم مبادله شده است.

8- شخص حقیقی : افراد معمولی و اشخاصی که نماینده ی جایی نیستند و برای شخص خودشان کار می کنند.

9- شخص حقوقی: شخصی که به نمایندگی از یک شرکت در بازار فعالیت می کند. این شخص شماره ثبت، نام تجاری، کد شناسایی و . دارد.

10- تحلیل بنیادی: برای پیش بینی آینده ی سهم باید آن را تحلیل کنیم. تحلیل بنیادی یا تحلیل فاندمنتال، تحلیلی است که بیشتر از صورت های مالی و صورت حساب سود و زیان ، اخبار و اطلاعات شرکت یا بازارهای مالی، اخبار بازارهای جهانی و . در آن استفاده می شود. این تحلیل بیشتر به علم حسابداری مربوط است. معمولا خروجی این تحلیل به سرمایه گذار می گوید قیمت واقعی سهم چقدر است. به طور معمول افرادی که با دید بلند مدت در بازار کار می کنند، از این ابزار بهره می گیرند.

11- تحلیل تکنیکال: در این نوع تحلیل از نمودار قیمت – زمان و رفتار قیمت استفاده می شود. به کمک اندیکاتور ها و اوسیلاتورها میتوان آینده ی قیمت را تا حد خوبی پیش بینی کرد. در تحلیل تکنیکال برخلاف تحلیل بنیادی به اخبار و صورت حساب ها و . کاری نداریم و باور داریم همه چیز در قیمت لحاظ شده است. این نوع ابزار معمولا برای افراد با دید میان مدت و کوتاه مدت مناسب است.

12- پرتفوی: سبدی است از سهامی که شما انتخاب می کنید تا به بیشترین سود و کمترین ریسک دست پیدا کنید. پرتفوی باید شامل چند سهم باشد. به حالتی که تنها یک سهم در پرتفوی شما باشد تک سهم شدن می گویند که معمولا توصیه نمی شود. سهم های پرتفوی باید طوری انتخاب شوند که بتوانیم ضرر حاصل از یک سهم را با سود سهم های دیگر جبران کنیم و در مجموع سبد ما سودده باشد.

13- EPS: میزان سود تولیدی هر شرکت در هر سال مالی به ازای هر برگ سهم. برای محاسبه ی آن باید سود خالص شرکت پس از کسر مالیات را بر تعداد سهام شرکت تقسیم نمود. این عدد معمولا در ابتدای سال مالی توسط شرکت تخمین زده می شود.

14- DPS: میزان سود تقسیمی هر شرکت در انتهای سال مالی به ازای هر برگ سهم . این سود پس از کسر مالیات محاسبه می شود. مهمولا کوچکتر از آخرین EPS شرکت می باشد. اختلاف این دو باید به صورت اندوخته ی عادی یا قانونی در شرکت باقی بماند.

15- P/E: نسبت قیمت به میزان سود تولیدی را می گویند. اگر این عدد منفی باشد یعنی شرکت زیان ده بوده. به عبارتی اگر سود تولیدی (EPS) یک شرکت 200 باشد و P/E 5 اعلام شود، قیمت این سهم باید 1000 باشد. همچنین این عدد نشانگر دوره بازگشت سرمایه است. مثلا برای سود بانکی 18 درصد، دوره بازگشت سرمایه 5.5 سال است. یعنی بعد از 5.5 سال، سرمایه گذار به اندازه ی سرمایه ی اولیه ی خود سود کرده است.

16- عرضه اولیه : زمانی که یک شرکت می خواهد برای اولین بار وارد بورس شود تعدادی از سهامش را به عنوان عرضه اولیه می فروشد. عرضه اولیه قبل از عرضه شدن به اطلاع عموم می رسد، سپس افراد درخواست خود را برای شرکت در این عرضه ثبت می کنند. تعداد سهامی که شرکت مایل به فروش آن در بازار می باشد به طور مساوی بین افرادی که ثبت نام کرده اند تقسیم می شود. البته شما می توانید تعداد کمتری برگ سهم ثبت سفارش کنید.

17- مجمع سالیانه : هر شرکتی در آخر سال مالی خود، سهامدارانش را به مجمع عمومی سالیانه دعوت می کند. این مجمع باید حداکثر تا 4 ماه بعد از پایان سال مالی تشکیل شود. هیئت مدیره به سهامداران گزارش می دهد و درمورد سود تقسیمی(DPS) تصمیم گیری می شود.

18- مجمع فوق العاده: این مجمع در مواقع ضروری تشکیل می شود و زمان بندی خاصی ندارد. در صورت بروز اتفاقات زیر مجمع فوق العاده تشکیل می شود : تغییر در اساس نامه شرکت، تغییر در سرمایه شرکت، انحلال شرکت.

19- افزایش سرمایه: افزایش سرمایه برای تامین منابع مالی جدید یا استفاده از منابع مالی موجود انجام می شود. افزایش سرمایه از چهار طریق انجام می شود.

• افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها: این نوع افزایش سرمایه فقط برای به روز کردن ارزش دارایی های شرکت در ترازنامه است.
• افزایش سرمایه از محل آورده ی نقدی: در این روش به ازای حق تقدم داده شده از سهامداران وجه نقد دریافت می شود.
• افزایش سرمایه از محل سود انباشته: در این روش شرکت از اندوخته های خود استفاده می کند.
• افزایش سرمایه از روش صرف سهام:در این روش با سلب حق تقدم سهامداران، سهام جدیدی که از افزایش سرمایه به وجود آورده اند، با قیمت بازار توسط متقاضیان پذیره نویسی می شود. این روش در بازار سرمایه ایران کم استفاده می شود.

20- آخرین قیمت : آخرین قیمت معامله شده یک سهم در یک روز معاملاتی .

21- قیمت پایانی : میانگین وزنی قیمت های معامله شده در آن روز که مبنای محاسبه ی دامنه نوسان برای روز بعدی است.

22- دامنه نوسان : به سقف و کف قیمت در یک روز معاملاتی که سهم می تواند به آن ها برسد گفته می شود. به طور معمول سهم می تواند 5 درصد کاهش یا افزایش داشته باشد.

23- سهام شناور : به تعداد برگ سهم شرکت که ممکن است در حال حاضر یا به زودی در بازار قابل معامله باشد گفته می شود. به عبارت دیگر تعداد سهامی که در دست مالکینی است که در صورت پیشنهاد قیمت مناسب سهم خود را خواهند فروخت. معمولا این مقدار ثابت نیست.

24- میانگین حجم ماه : بیانگر این است که در یک ماه گذشته در هر روز چه تعداد از برگ سهم این شرکت معامله شده است.

25- سال مالی : ابتدای این سال مطابق با شروع فعالیت مالی یک شرکت و انتهای آن پایان فعالیت مالی است. در بورس ایران معمولا سال مالی برابر یک سال کامل است اما در بورس های جهانی دوره های کوتاه تری دیده می شود.

26- صف خرید: برای انجام هر معامله باید یک خریدار و یک فروشنده وجود داشته باشد. صف خرید وضعیتی است که در سقف قیمت روزانه یک سهم خریداران وجود داشته باشند اما کسی مایل به فروش سهام خود نباشد یا تعداد فروشندگان آنقدر کم باشد که همچنان صفی از خریداران در سقف قیمت روزانه باقی بمانند.

27- صف فروش : وضعیتی که در کف قیمت روزانه یک سهم فروشندگان وجود داشته باشند اما کسی مایل به خرید آن سهم نباشد یا تعداد خریداران آنقدر کم باشد که همچنان صفی در فروشندگان در کف قیمتی باقی بمانند.

28- کد معاملاتی : شناسه ای که به هر فرد داده می شود تا با استفاده از آن بتواند خرید و فروش کند. کد معاملاتی شامل سه حرف اول نام خانوادگی فرد و یک عدد 5 رقمی می باشد.

29- کارگزاری: شرکتی که واسطه ی بین خریدار و فروشنده محسوب می شود.

30- توقف نماد : وقتی نمادی در بورس قابل معامله باشد اصطلاحا مجاز است. اما نمادها همیشه مجاز نیستند و به دلایلی متوقف می شوند. در ادامه به وضعیت های مختلفی که یک نماد می تواند داشته باشد ( غیر از مجاز) می پردازیم:

• مجاز - محفوظ: نماد مدتی قبل بسته شده اما در حال بازگشایی است. در این حالت سفارش ثبت می شود اما معامله صورت نمیگیرد.
• مجاز - متوقف: سهم به دلایلی چون افشای اطلاعات با اهمیت، تغییرات قیمت پایانی بیش از 50 درصد در در 15 روز یا 20 درصد در 5 روز، برگزاری مجمع عمومی و . متوقف شده و غیرقابل معامله است.
• ممنوع: در این وضعیت سهم قابل معامله نیست اما در همان روز معاملاتی باز خواهد شد.
• ممنوع - متوقف: سهم قابل معامله نیست و در همان روز هم باز نمی شود.

31- حجم مبنا: این اصطلاح بورسی به معنای حداقل تعداد سهام یک شرکت است که در یک روز معاملاتی باید خرید و فروش شوند تا سهم نوسان داشته باشد. در غیر این صورت به همان میزان که حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، دامنه نوسان سهم هم کاهش پیدا خواهد کرد.. حجم مبنا در شرکت های فرابورس 1 است. به عبارتی کافی است تنها 1 سهم خرید و فروش شود تا دامنه ی نوسان کامل باشد.

32- سبدگردانی: همه ی سرمایه گذاران بازار سرمایه، خود از ابزارهای تحلیل برای خرید و فروش استفاده نمی کنند، بلکه این افراد سرمایه خود را به فردی که دارای تخصص کافی است می سپارند تا پرتفوی آنها را مدیریت کند. به این کار سبدگردانی می گویند. فرد در ازای سبدگردانی، حقوق ماهیانه یا درصدی از سود پرتفو را دریافت می کند.

33- ارزش خالص دارایی ها (NAV): اگر از تمام دارایی های یک شرکت از قبیل سهام، زمین، مطالبات و . لیست گرفته و ارزش روز آن ها را حساب کنیم، سپس از تمام بدهی ها لیست گرفته و ارزش روز آن ها را حساب کنیم، سپس ارزش روز بدهی ها را از ارزش روز دارایی ها کم کنیم، عدد به دست آورده ارزش خالص دارایی یا nav نامیده می شود.

34- اوراق بدهی: یک سند است که نشان می دهد شرکتی که آن سند را منتشر کرده، متعهد شده به دارنده ی اوراق بدهی، در زمان مشخص مبلغ مشخصی تحت عنوان سود سالانه بدهد. همچنین اصل پول در زمان سررسید به دارنده ی سند پرداخت می شود. کوتاه ترین زمان سررسید یک سال است. اوراق بدهی یک روش قرض کردن برای تامین منابع مالی از طرف شرکت هاست.

35- حد سود: هدف قیمتی است که معامله گر برای سهم خود در نظر داشته. زمانی که سهم به حد سود رسید، سهم خود را می فروشد. برای مثال فرد سهم خود را در قیمت 1000 تومان خریده و و حد سود او 1500 است. زمانی که قیمت به این عدد رسید، سهم خود را می فروشد.

36- حد ضرر: عددی است که معامله گر در نظر دارد با کاهش قیمت و رسیدن به آن عدد، سهم خود را بفروشد. برای مثال اگر سهم را با قیمت 1000 تومان خریده و 800 تومان را حد ضرر خود قرار داده، با رسیدن قیمت به 800، سهم را می فروشد و از ادامه دادن با آن سهم صرف نظر می کند. اعداد حد سود و ضرر توسط تحلیل تکنیکال به دست می آیند و این طور نیست که فرد به صورت دلخواه، یک عدد را مشخص کند.

37- کارگزار ناظر: دارایی های سهامداران در هر یک از نمادها، زیر نظر یک کارگزار ناظر قرار دارد. سهامداران می توانند دارایی خود در هر نماد را مفاهیم و اصطلاحات بورسی صرفا از طریق کارگزار ناظر مربوط به همان نماد بفروشند. البته در خصوص خرید سهام به این صورت نیست و نمادها از طریق هر کارگزاری قابل خرید هستند. کارگزار ناظر از هر دو روش حضوری و غیر حضوری قابل تغییر است.

38- پذیره نویسی: به خرید اوراق بهادار از ناشر و پرداخت یا تعهد پرداخت مبلغ آن، پذیره نویسی می گویند. این کار به دو روش تعهد پذیره نویسی و بهترین کوشش انجام می شود.

• تعهد پذیره نویسی: این کار را کارگزار پذیره نویس انجام می دهد. این کارگزار، روی سهام قیمت می گذارد و تعهد می دهد که اوراق بهاداری که تا پایان عرضه اولیه خرید نمی شوند را خریداری کند.
• بهترین کوشش: در این روش ابتدا شرکت متقاضی درخواست خود را به شرکت تامین سرمایه اعلام می دارد و سپس شرکت تامین سرمایه، اوراق مشارکت را قیمت گذاری کرده و می فروشد.

در نهایت

اگر قصد ورود به بورس را دارید، حتما قبل از ورود، در دوره آموزش بورس شرکت کنید و مفاهیم و روش‌های تحلیل درست را یاد بگیرید تا متضرر نشوید.