نفت و ارز های دیجیتال

اگر دولت ریال دیجیتالی را مد نظر قرار دهند در عین خدمت بزرگ به ملت ایران، مشکلات نرخ بالای تورم کاسته شده در حالی که روزانه نرخ ریال پایه طلا هم به قیمت جهانی مطرح می شود

ورود نفت به سفره مردم بر مبنای ریال دیجیتال| شیوه ای برای تقویت پول ملی

ظهره وند می گوید: اگر ریال پایه طلا مبنای کار دولت قرار گیرد، مردم میتوانند ذخایر طلای خود را به بانکها سپرده، کارت ریال دیجیتالی گرفته و هر زمانی که تمایل داشته باشند معادل آن طلا دریافت کنند.

تهمینه غمخوار؛ بازار: از مدتها پیش روسیه و چین پس از تلاشهای سالهای گذشته در دلارزدایی، اعلام کرده اند که در تجارت خارجی خود از ارزهای ملی کشورشان استفاده می کنند چرا که این دو کشور معتقدند تحریم‌ های جدید ساختار سیستم نفت و ارز های دیجیتال پولی و مالی بین‌ الملل را که براساس دلار آمریکا پایه‌ گذاری شده، خراب کرده‌ است.

در همین راستا، ابوالفضل ظهره وند سفیر پیشین ایران در ایتالیا و افغانستان و کارشناس روابط بین الملل در مصاحبه ای با خبرنگار در خصوص تاثیر این نظام پولی مشترک بر ایران گفت: با توجه به اینکه روسیه با تحریم سوئیفت مواجه است، روسها مکانیزم جایگزینی را انتخاب کرده اند که آن مکانیزم می تواند همان کار سوئیفت را در قبال کشورهای عضو و از جمله جمهوری اسلامی انجام دهد. به هر حال، ایران می تواند مبتکر و پیشنهاد دهنده یک پول واحد بر پایه طلا باشد. اگر جمهوری اسلامی به این اقدام بپردازد، موجب تسهیل تسویه های بین بانکی می شود ضمن اینکه در صورت وقوع این اتفاق با میزان ثابت مثلا یک سوت طلا در هر واحد، هم تجار می توانند در کشف قیمت به راحتی عمل کنند و هم با تاسیس بانک مرکزی مشترک برای تسویه ها، تسهیلاتی در این زمینه فراهم خواهد شد.

بر همین اساس و در ادامه صحبت در خصوص این موضوع مهم، خبرنگار بازار مجددا به سراغ ایشان آمده تا دیدگاه این دیپلمات سیاست خارجی را در خصوص موضوع مبنا قرار دادن ریال پایه طلا با ارزش یک سوت طلا به جای سوئیفت جویا شود.

* پیرو صحبتهای قبلی در خصوص استفاده از ریال پایه طلا در جهت دلارزدایی، آیا ایران می تواند مبتکر یک پول واحد بر پایه طلا باشد و از این طریق به اقتصاد کشور در شرایط تحریم کند؟
راه نجات ملت ایران با توجه به تفکر انقلاب اسلامی که برخاسته از آموزه های قرآنی است، قطع ساختار و مناسبات ربوی از سیستم بانکی و شکل دهی به یک پول قدرتمند و با ثبات به عنوان سنجه ملی که زمینه را برای قطع رابطه ریال با دلار فراهم می کند، است. نکته بعدی این است که چاپ پول باید برای همیشه متوقف شود مگر بر پایه کسب طلا و دلار که تبدیل به طلا شده و طلا به پشتوانه ریال طلای ما مبدل شود.

حال، با توجه به این موضوع، روسها در حال حاضر روبل طلا را منتها بر مبنای پنج سوت طلا در نظر گرفته اند، در حالی که هر گرم ۱۰۰۰ سوت طلا می باشد. بنده این طرح را ۱۳ سال پیش تحت عنوان ریال پایه طلا مطرح کردم و به منظور آنکه با ریال جاری تناقضی پیدا نکند، با نام ریال دیجیتالی بر پایه یک سوت طلای ۲۴ عیار عنوان کردیم؛ به این معنا که دارنده این پول هر زمانی که اراده کند می تواند یک سوت طلا دریافت کند یعنی معادل پول خود یا طلا می دهد و ریال پایه طلا می گیرد و یا ریال پایه طلا می دهد معادل آن طلا دریافت می کند.

در مبادی ورودی و خروجی کشور به نرخ جهانی می تواند دلار گرفته و از کشور خارج شود و یا زمانی که فردی از خارج به ایران می آید می تواند دلار را تبدیل به ریال دیجیتالی کرده و وارد کشور می شود. برای رسیدن به این موضوع که ریال موجود در کل کشور به طلا تبدیل شود و ریال پایه طلا مد نظر قرار گیرد، باید چند مرحله رعایت شود. این ریال پایه طلا می تواند بانک مشترکی باشد بین ایران، روسیه و چین و حتی همه کشورها که زمانی که تاجر ایرانی به مبادلات تجاری با تجار روسیه یا چین می پردازد و صحبت از ریال طلا می شود، معادل آن روبل طلا یا یوآن طلا می شود. اگر ایران در صدد است تا به گرفتاری آینده سلطه دلار دچار نشود، باید با روبل و یوآن طلا به مبادلات خود بپردازد نه آن روبل و یوآنی که آنها در حال چاپ کردن آن هستند و بعدها کنترل آن در دست خودشان است.

همانطور که در حال حاضر یورو پشتوانه ای ندارد دلار نیز یک کاغذ باطله است که دارای هیچ پشتوانه ای نیست درست همانند بیت کوین که می تواند به راحتی نابود شود. بر همین اساس، به منظور آنکه چنین اتفاقی رخ ندهد و ما دارای سنجه ثابت اقتصادی داشته باشیم، باید بر این پایه عمل کرده و در فاز اول تجارت خارجی، ریال پایه طلا را مورد توجه قرار دهیم، ضمن اینکه این موضوع در اعطای وام به مردم نیز موثر است به گونه ای که برای این که ربا از بین برود به هر فردی که تمایل به اعطای وام دارد، ریال پایه طلا داده شده و بدون بهره همان میزان برگردانده می شود. در این صورت هم بهره از بین می رود و هم مناسبات پولی ما دیگر ربوی نیست. در بلند مدت ریال های موجود نیز به ریال پایه طلا تبدیل می شود.

بنابراین تا آن زمان، ما فرصت داریم تا ذخایر طلا را افزایش داده در حالی که مردم نیز ذخایر طلای خود را به بانکهایی که از طرف بانک مرکزی تعیین میشود داده و در ازای آن ریال دیجتالی دریافت کنند یعنی دیگر در کارت خود دارای ریال پایه طلا هستند و هر زمانی که تمایل داشته باشند می توانند معادل آن، طلا را دریافت کنند.

اگر دولت ریال دیجیتالی را مد نظر قرار دهند در عین خدمت بزرگ به ملت ایران، مشکلات نرخ بالای تورم کاسته شده در حالی که روزانه نرخ ریال پایه طلا هم به قیمت جهانی مطرح می شود

این موضوع یک مسئله فردی نیست. بنابراین اگر دولت این موضوع را مد نظر قرار دهد در عین خدمت بزرگ به ملت ایران، مشکلات نرخ بالای تورم کاسته شده در حالی که روزانه نرخ ریال پایه طلا هم به قیمت جهانی مطرح می شود؛ مثلا یک کالا در ایران یا سوئد و یا هر کشور دارای نرخ جهانی خواهد داشت.

علاوه بر این، این موضوع می تواند به اقتصاد ثبات بخشیده و به جای اینکه همه چیز با دلار سنجیده شود، بر مبنای ریال دیجیتالی مورد سنجش قرار می گیرد. همچنین، ریالی هم که در بانکها در دست مردم است به مرور تقویت خواهد شد چرا که نهایتا مردم به سمت ریال طلا متمایل خواهند شد، در حالی که ریال هم دیگر چاپ نخواهد شد. لذا، به نسبتی که دولت دارای طلا می شود، ریال های قدیمی را از رده خارج خواهد کرد و ریال پایه طلا جایگزین خواهد شد و کل پول ایران بر این مبنا قرار خواهد گرفت. در آن زمان از حالت دیجیتالی نیز خارج شده و پس از چاپ شدن در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.

این موضوع بسیاری از مشکلات اقتصادی را حل خواهد کرد. اما، متاسفانه در حال حاضر هیچ سنجه ای وجود ندارد، در حالی که اگر این موضوع شکل گیرد، انضباط پولی و مالی نیز در دولت ایجاد خواهد شد.

بریده شدن رابطه ریال و دلار به اقتصاد آرامش می دهد و در تبادلات اقتصادی تاجر به آسانی در خصوص ریال طلا، روبل طلا و یوآن طلا تصمیم می گیرد

حتی کمکهای مالی که دولت به مردم اعطا خواهد کرد، به صورت ریال دیجیتالی و بخشی هم ریال قدیم خواهد بود و عدالت اقتصادی نیز تقویت خواهد شد. نفس این اتفاق و بریده شدن رابطه ریال و دلار به اقتصاد آرامش می دهد و در تبادلات اقتصادی تاجر به آسانی در خصوص ریال طلا، روبل طلا و یوآن طلا تصمیم می گیرد. نرخ های ایران هم می تواند با نرخ های بازارهای روسیه و چین نیز می تواند جانمایی پیدا کند. حتی فروشنده ها نیز میتواند اجناس خود را به صورت قسطی به ریال دیجیتالی فروخته و تورم به مرور از بین می رود و چیزی نیست که بخواهد ارزش ریال را بر هم بزند در حالی که ریال قدیمی هم به تدریج تقویت شده و تضعیف نخواهد شد.

* با توجه به توضیحات جنابعالی در خصوص ریال پایه طلا و اندازه اقتصاد، ما چگونه می توانیم ریال دیجیتالی را تهیه کنیم؟ آیا میتوان در فروش نفت و جلوگیری از خام فروشی از این موضوع استفاده کرد؟
یکی از مشکلات ما در بحث فروش این است که ما نفت را می فروشیم که تبدیل به دلار کرده و در صورتیکه بتوانیم به داخل وارد کنیم به ریال تبدیل کنیم تا بتوانیم از پس بخشی از هزینه ها برآییم. یکی از اقداماتی که ما در این زمینه می توانیم انجام دهیم این است که اوراقی را تحت عنوان سلف نفتی تولید کنیم که در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد نیز اقدامات مربوط به آن انجام شد و حتی بازار بورس آن نیز در حال ایجاد شدن بود؛ یعنی ما مبنا را نه دلار و ریال، بلکه ریال پایه طلا قرار دهیم. بنابراین دارنده سلف نفتی میتواند آن را در بازار بورس به دلیل آنکه خواهان نفت است، به فروش رساند، در حالی که وزارت نفت نیز میتواند نفت خود را دریافت کرده و افراد در داخل نیز ریال دیجیتالی دریافت نماید.

فردی که تمایل به خرید سلف نفتی است، دیگر نباید از دلار استفاده کند بلکه باید طلا را جایگزین کند و حتی دارنده آن میتواند به عنوان پس انداز بر روی این قضیه حساب کرده و در بازار بورس وارد کرده و یا حتی فروش نرساند

فردی که تمایل به خرید سلف نفتی است، دیگر نباید از دلار استفاده کند بلکه باید طلا را جایگزین کند و حتی دارنده آن میتواند به عنوان پس انداز بر روی این قضیه حساب کرده و در بازار بورس وارد کرده و یا حتی فروش نرساند. در این صورت ما به صورت صیانتی نفت را تولید کرده و از طرفی بر سفره مردم وارد می کنیم. اگر دولت قصد دارد تا مردم شرایط حال حاضر را که دورنمای روشنی چندان مشخص نیست را تحمل کنند، باید حداقل از طریق اعطای این سلف نفتی این دورنما روشن سازند.

بنابراین ایران مجبور نخواهد شد که به دلیل تحریم ها نفت را هرچند غیرصیانتی استخراج کنیم و به زیر قیمت به فروش رسانیم. در آن صورت مردم در مبارزه با امریکا و تحریم ها، در کنار دولت و حکومت قرار خواهند گرفت ضمن اینکه به لحاظ اقتصادی منتفع خواهند شد. اشکالی ندارد مردم فشار را تحمل کنند اما باید بدانند که در کنار این فشارها در نهایت سود قابل توجهی عاید آنها خواهد شد یعنی موقعیت روشنی به صورت نقد تحت عنوان سلف نفتی به ملت اعطا خواهد شد.

زمانی که تحریم ها به طور کامل از بین رفت و ایران بازار نفتی خود را کامل به دست آورد، آنقدر تقاضا وجود خواهد داشت که مردم اگر تمایل داشته باشند در بازار نفت به فروش بورس خواهند پرداخت و خام فروشی از میان خواهد رفت

زمانی که تحریم ها به طور کامل از بین رفت و ایران بازار نفتی خود را کامل به دست آورد، آنقدر تقاضا وجود خواهد داشت که مردم اگر تمایل داشته باشند در بازار نفت به فروش بورس خواهند پرداخت و خام فروشی از میان خواهد رفت. باید شرایطی فراهم شود که نفت به پتروشیمی ها داده شده و آنها نفت و ارز های دیجیتال این نفت را تبدیل کرده و به سود قابل توجهی دست یابند.

به طور کلی ویژگی استفاده از این سلف نفتی این است که نفت به سفره مردم بر مبنای ریال دیجیتالی وارد می شود و در اینجا مردم سالاری اقتصادی حاکم خواهد شد. حاکمیت در میان مردم ایجاد می شود.

افزون بر این، از طریق سلف نفتی هم تحریم ها از کار انداخته شده و همچنین نیازهای اقتصادی مردم برطرف خواهد شد، ضمن اینکه پول ملی نیز تقویت خواهد شد. افقی که در آینده برای مردم ایجاد خواهد شد یک افق روشن و مشارکتی خواهد بود که از آن تحت عنوان مردم سالاری دینی تعبیر می شود.

امکان پرداخت بشکه های نفت با استفاده از ارزهای دیجیتال در روسیه

طبق گزارش Snob.ru در تاریخ ۶ ژوئن (۱۶ خرداد)، رئیس شرکت نفت روسی Rosneft، امکان پرداخت های نفتی با استفاده از ارزهای دیجیتال در آینده را رد نکرده است.

ایگور سچین گفت که پذیرش و آگاهی از دارایی های دیجیتال در حال افزایش است و غول های تکنولوژی Silicon Valley از جمله گوگل، آمازون و اپل، شروع به کشف بخش نفت و گاز می کنند.

تجارت نفت با ارزدیجیتال

سچین به این موضوع اشاره کرد که در حال حاضر استیبل کوین فیس بوک در حال توسعه است و به زودی می تواند برای خرید بشکه های نفت استفاده شود. وی در ادامه هشدار داده است که برخی موانع وجود دارد که ارزهای دیجیتال باید بر آنها غلبه کنند .

ایگور سچین در انجمن بین المللی اقتصادی سنت پترزبورگ گفت:

انعطاف پذیری بیشتر اغلب به معنای نوسانات بیشتر است و دیجیتالی کردن خطراتی را برای حفظ اسرار تجاری بوجود می آورد و منجر به ایجاد سازوکارهای جدید نظارتی، شروط و احتیاط های اضافی می شود. امروزه شرکت های فن آوری پاسخ های کافی برای این سوالات اساسی ندارند.

نفت و رمزارزها پیش از این نیز با هم در ارتباط بوده اند، چنانکه در ونزویلا ، ارز پترو به بازار عرضه شد که ظاهراً به ذخایر ارزی کشور از جمله طلا، الماس و نفت وابسته است.

در ماه نوامبر سال گذشته نیز، شرکت های بزرگ نفتی به بانک های بزرگ پیوستند تا یک پلتفرم بلاک چین برای تجارت کالاها راه اندازی کنند، اما این تمرکز بیشتر بر روی تغییر روند از کاغذ بازی اداری به قراردادهای هوشمند بوده است.

ورود نفت به سفره مردم بر مبنای ریال دیجیتال| شیوه ای برای تقویت پول ملی

ظهره وند می گوید: اگر ریال پایه طلا مبنای کار دولت قرار گیرد، مردم میتوانند ذخایر طلای خود را به بانکها سپرده، کارت ریال دیجیتالی گرفته و هر زمانی که تمایل داشته باشند معادل آن طلا دریافت کنند.

تهمینه غمخوار؛ بازار: از مدتها پیش روسیه و چین پس از تلاشهای سالهای گذشته در دلارزدایی، اعلام کرده اند که در تجارت خارجی خود از ارزهای ملی کشورشان استفاده می کنند چرا که این دو کشور معتقدند تحریم‌ های جدید ساختار سیستم پولی و مالی بین‌ الملل را که براساس دلار آمریکا پایه‌ گذاری شده، خراب کرده‌ است.

در همین راستا، ابوالفضل ظهره وند سفیر پیشین ایران در ایتالیا و افغانستان و کارشناس روابط بین الملل در مصاحبه ای با خبرنگار در خصوص تاثیر این نظام پولی مشترک بر ایران گفت: با توجه به اینکه روسیه با تحریم سوئیفت مواجه است، روسها مکانیزم جایگزینی را انتخاب کرده اند که آن مکانیزم می تواند همان کار سوئیفت را در قبال کشورهای عضو و از جمله جمهوری اسلامی انجام دهد. به هر حال، ایران می تواند مبتکر و پیشنهاد دهنده یک پول واحد بر پایه طلا باشد. اگر جمهوری اسلامی به این اقدام بپردازد، موجب تسهیل تسویه های بین بانکی می شود ضمن اینکه در صورت وقوع این اتفاق با میزان ثابت مثلا یک سوت طلا در هر واحد، هم تجار می توانند در کشف قیمت به راحتی عمل کنند و هم با تاسیس بانک مرکزی مشترک برای تسویه ها، تسهیلاتی در این زمینه فراهم خواهد شد.

بر همین اساس و در ادامه صحبت در خصوص این موضوع مهم، خبرنگار بازار مجددا به سراغ ایشان آمده تا دیدگاه این دیپلمات سیاست خارجی را در خصوص موضوع مبنا قرار دادن ریال پایه طلا با ارزش یک سوت طلا به جای سوئیفت جویا شود.

* پیرو صحبتهای قبلی در خصوص استفاده از ریال پایه طلا در جهت دلارزدایی، آیا ایران می تواند مبتکر یک پول واحد بر پایه طلا باشد و از این طریق به اقتصاد کشور در شرایط تحریم کند؟
راه نجات ملت ایران با توجه به تفکر انقلاب اسلامی که برخاسته از آموزه های قرآنی است، قطع ساختار و مناسبات ربوی از سیستم بانکی و شکل نفت و ارز های دیجیتال دهی به یک پول قدرتمند و با ثبات به عنوان سنجه ملی که زمینه را برای قطع رابطه ریال با دلار فراهم می کند، است. نکته بعدی این است که چاپ پول باید برای همیشه متوقف شود مگر بر پایه کسب طلا و دلار که تبدیل به طلا شده و طلا به پشتوانه ریال طلای ما مبدل شود.

حال، با توجه به این موضوع، روسها در حال حاضر روبل طلا را منتها بر مبنای پنج سوت طلا در نظر گرفته اند، در حالی که هر گرم ۱۰۰۰ سوت طلا می باشد. بنده این طرح را ۱۳ سال پیش تحت عنوان ریال پایه طلا مطرح کردم و به منظور آنکه با ریال جاری تناقضی پیدا نکند، با نام ریال دیجیتالی بر پایه یک سوت طلای ۲۴ عیار عنوان کردیم؛ به این معنا که دارنده این پول هر زمانی که اراده کند می تواند یک سوت طلا دریافت کند یعنی معادل پول خود یا طلا می دهد و ریال پایه طلا می گیرد و یا ریال پایه طلا می دهد معادل آن طلا دریافت می کند.

در مبادی ورودی و خروجی کشور به نرخ جهانی می تواند دلار گرفته و از کشور خارج شود و یا زمانی که فردی از خارج به ایران می آید می تواند دلار را تبدیل به ریال دیجیتالی کرده و وارد کشور می شود. برای رسیدن به این موضوع که ریال موجود در کل کشور به طلا تبدیل شود و ریال پایه طلا مد نظر قرار گیرد، باید چند مرحله رعایت شود. این ریال پایه طلا می تواند بانک مشترکی باشد بین ایران، روسیه و چین و حتی همه کشورها که زمانی که تاجر ایرانی به مبادلات تجاری با تجار روسیه یا چین می پردازد و صحبت از ریال طلا می شود، معادل آن روبل طلا یا یوآن طلا می شود. اگر ایران در صدد است تا به گرفتاری آینده سلطه دلار دچار نشود، باید با روبل و یوآن طلا به مبادلات خود بپردازد نه آن روبل و یوآنی که آنها در حال چاپ کردن آن هستند و بعدها کنترل آن در دست خودشان است.

همانطور که در حال حاضر یورو پشتوانه ای ندارد دلار نیز یک کاغذ باطله است که دارای هیچ پشتوانه ای نیست درست همانند بیت کوین که می تواند به راحتی نابود شود. بر همین اساس، به منظور آنکه چنین اتفاقی رخ ندهد و ما دارای سنجه ثابت اقتصادی داشته باشیم، باید بر این پایه عمل کرده و در فاز اول تجارت خارجی، ریال پایه طلا را مورد توجه قرار دهیم، ضمن اینکه این موضوع در اعطای وام به مردم نیز موثر است به گونه ای که برای این که ربا از بین برود به هر فردی که تمایل به اعطای وام دارد، ریال پایه طلا داده شده و بدون بهره همان میزان برگردانده می شود. در این صورت هم بهره از بین می رود و هم مناسبات پولی ما دیگر ربوی نیست. در بلند مدت ریال های موجود نیز به ریال پایه طلا تبدیل می شود.

بنابراین تا آن زمان، ما فرصت داریم تا ذخایر طلا را افزایش داده در حالی که مردم نیز ذخایر طلای خود را به بانکهایی که از طرف بانک مرکزی تعیین میشود داده و در ازای آن ریال دیجتالی دریافت کنند یعنی دیگر در کارت خود دارای ریال پایه طلا هستند و هر زمانی که تمایل داشته باشند می توانند معادل آن، طلا را دریافت کنند.

اگر دولت ریال دیجیتالی را مد نظر قرار دهند در عین خدمت بزرگ به ملت ایران، مشکلات نرخ بالای تورم کاسته شده در حالی که روزانه نرخ ریال پایه طلا هم به قیمت جهانی مطرح می شود

این موضوع یک مسئله فردی نیست. بنابراین اگر دولت این موضوع را مد نظر قرار دهد در عین خدمت بزرگ به ملت ایران، مشکلات نرخ بالای تورم کاسته شده در حالی که روزانه نرخ ریال پایه طلا هم به قیمت جهانی مطرح می شود؛ مثلا یک کالا در ایران یا سوئد و یا هر کشور دارای نرخ جهانی خواهد داشت.

علاوه بر این، این موضوع می تواند به اقتصاد ثبات بخشیده و به جای اینکه همه چیز با دلار سنجیده شود، بر مبنای ریال دیجیتالی مورد سنجش قرار می گیرد. همچنین، ریالی هم که در بانکها در دست مردم است به مرور تقویت خواهد شد چرا که نهایتا مردم به سمت ریال طلا متمایل خواهند شد، در حالی که ریال هم دیگر چاپ نخواهد شد. لذا، به نسبتی که دولت دارای طلا می شود، ریال های قدیمی را از رده خارج خواهد کرد و ریال پایه طلا جایگزین خواهد شد و کل پول ایران بر این مبنا قرار خواهد گرفت. در آن زمان از حالت دیجیتالی نیز خارج شده و پس از چاپ شدن در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.

این موضوع بسیاری از مشکلات اقتصادی را حل خواهد کرد. اما، متاسفانه در حال حاضر هیچ سنجه ای وجود ندارد، در حالی که اگر این موضوع شکل گیرد، انضباط پولی و مالی نیز در دولت ایجاد خواهد شد.

بریده شدن رابطه ریال و نفت و ارز های دیجیتال دلار به اقتصاد آرامش می دهد و در تبادلات اقتصادی تاجر به آسانی در خصوص ریال طلا، روبل طلا و یوآن طلا تصمیم می گیرد

حتی کمکهای مالی که دولت به مردم اعطا خواهد کرد، به صورت ریال دیجیتالی و بخشی هم ریال قدیم خواهد بود و عدالت اقتصادی نیز تقویت خواهد شد. نفس این اتفاق و بریده شدن رابطه ریال و دلار به اقتصاد آرامش می دهد نفت و ارز های دیجیتال و در تبادلات اقتصادی تاجر به آسانی در خصوص ریال طلا، روبل طلا و یوآن طلا تصمیم می گیرد. نرخ های ایران هم می تواند با نرخ های بازارهای روسیه و چین نیز می تواند جانمایی پیدا کند. حتی فروشنده ها نیز میتواند اجناس خود را به صورت قسطی به ریال دیجیتالی فروخته و تورم به مرور از بین می رود و چیزی نیست که بخواهد ارزش ریال را بر هم بزند در حالی که ریال قدیمی هم به تدریج تقویت شده و تضعیف نخواهد شد.

* با توجه به توضیحات جنابعالی در خصوص ریال پایه طلا و اندازه اقتصاد، ما چگونه می توانیم ریال دیجیتالی را تهیه کنیم؟ آیا میتوان در فروش نفت و جلوگیری از خام فروشی از این موضوع استفاده کرد؟
یکی از مشکلات ما در بحث فروش این است که ما نفت و ارز های دیجیتال نفت را می فروشیم که تبدیل به دلار کرده و در صورتیکه بتوانیم به داخل وارد کنیم به ریال تبدیل کنیم تا بتوانیم از پس بخشی از هزینه ها برآییم. یکی از اقداماتی که ما در این زمینه می توانیم انجام دهیم این است که اوراقی را تحت عنوان سلف نفتی تولید کنیم که در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد نیز اقدامات مربوط به آن انجام شد و حتی بازار بورس آن نیز در حال ایجاد شدن بود؛ یعنی ما مبنا را نه دلار و ریال، بلکه ریال پایه طلا قرار دهیم. بنابراین دارنده سلف نفتی میتواند آن را در بازار بورس به دلیل آنکه خواهان نفت است، به فروش رساند، در حالی که وزارت نفت نیز میتواند نفت خود را دریافت کرده و افراد در داخل نیز ریال دیجیتالی دریافت نماید.

فردی که تمایل به خرید سلف نفتی است، دیگر نباید از دلار استفاده کند بلکه باید طلا را جایگزین کند و حتی دارنده آن میتواند به عنوان پس انداز بر روی این قضیه حساب کرده و در بازار بورس وارد کرده و یا حتی فروش نرساند

فردی که تمایل به خرید سلف نفتی است، دیگر نباید از دلار استفاده کند بلکه باید طلا را جایگزین کند و حتی دارنده آن نفت و ارز های دیجیتال میتواند به عنوان پس انداز بر روی این قضیه حساب کرده و در بازار بورس وارد کرده و یا حتی فروش نرساند. در این صورت ما به صورت صیانتی نفت را تولید کرده و از طرفی بر سفره مردم وارد می کنیم. اگر دولت قصد دارد تا مردم شرایط حال حاضر را که دورنمای روشنی چندان مشخص نیست را تحمل کنند، باید حداقل از طریق اعطای این سلف نفتی این دورنما روشن سازند.

بنابراین ایران مجبور نخواهد شد که به دلیل تحریم ها نفت را هرچند غیرصیانتی استخراج کنیم و به زیر قیمت به فروش رسانیم. در آن صورت مردم در مبارزه با امریکا و تحریم ها، در کنار دولت و حکومت قرار خواهند گرفت ضمن اینکه به لحاظ اقتصادی منتفع خواهند شد. اشکالی ندارد مردم فشار را تحمل کنند اما باید بدانند که در کنار این فشارها در نهایت سود قابل توجهی عاید آنها خواهد شد یعنی موقعیت روشنی به صورت نقد تحت عنوان سلف نفتی به ملت اعطا خواهد شد.

زمانی که تحریم ها به طور کامل از بین رفت و ایران بازار نفتی خود را کامل به دست آورد، آنقدر تقاضا وجود خواهد داشت که مردم اگر تمایل داشته باشند در بازار نفت به فروش بورس خواهند پرداخت و خام فروشی از میان خواهد رفت

زمانی که تحریم ها به طور کامل از بین رفت و ایران بازار نفتی خود را کامل به دست آورد، آنقدر تقاضا وجود خواهد داشت که مردم اگر تمایل داشته باشند در بازار نفت به فروش بورس خواهند پرداخت و خام فروشی از میان خواهد رفت. باید شرایطی فراهم شود که نفت به پتروشیمی ها داده شده و آنها این نفت را تبدیل کرده و به سود قابل توجهی دست یابند.

به طور کلی ویژگی استفاده از این سلف نفتی این است که نفت به سفره مردم بر مبنای ریال دیجیتالی وارد می شود و در اینجا مردم سالاری اقتصادی حاکم خواهد شد. حاکمیت در میان مردم ایجاد می شود.

افزون بر این، از طریق سلف نفتی هم تحریم ها از کار انداخته شده و همچنین نیازهای اقتصادی مردم برطرف خواهد شد، ضمن اینکه پول ملی نیز تقویت خواهد شد. افقی که در آینده برای مردم ایجاد خواهد شد یک افق روشن و مشارکتی خواهد بود که از آن تحت عنوان مردم سالاری دینی تعبیر می شود.

معرفی گروه فرآورده های نفتی

بیش از 120 سال است که اقتصاد ایران به نفت گره خورده و فراز و نشیب های این ماده ارزشمند، اقتصاد ایران را دچار نوسان نفت و ارز های دیجیتال می کند. فرآورده های بدست آمده از نفت، اهمیت آن را دو چندان کرده و همین موضوع باعث تاسیس پالایشگاه های متعدد در ایران شده است؛ از طرف دیگر احداث اولین پالایشگاه نفت خاورمیانه در آبادان، تاریخچه فرآوری این محصول گرانبها را با نام ایران مرتبط کرده است؛ به همین دلیل در این مقاله به معرفی گروه فرآورده های نفتی در بازار سرمایه می پردازیم.

تاریخچه فرآوری نفت در ایران

ورود نفت به ایران را بایستی در احداث «چاه شماره یک» در شهر مسجد سلیمان جستجو کرد؛ به این معنا که در سال 1287 اولین چاه نفت ایران و خاورمیانه کشف شد و تا یک سال به شکل محدود از آن بهره برداری می شد.

پالایشگاه نفت آبادان، اولین پالایشگاه خاورمیانه

در سال 1288 شرکت نفت ایران و انگلیس تصمیم به احداث یک پالایشگاه بزرگ در مناطق نفت خیز جنوب گرفت و کارشناسان انگلیسی، محل کنونی پالایشگاه آبادان را برای این کار مناسب دیدند؛ به اینصورت بود که عملیات ساخت اولین پالایشگاه نفت خاورمیانه در سال 1288 آغاز شد و در سال 1291 به اتمام رسید. ظرفیت پالایشگاه نفت آبادان در سال های آغازین فعالیت خود روزانه 2500 بشکه بود و رفته رفته با گسترش فازهای مختلف این پالایشگاه، میزان ظرفیت آن نیز افزایش یافت. بنابراین صنعت پالایشگاهی در ایران را می توان به عنوان یکی از قدیمی ترین صنایع موجود در کشور نام گذاری کرد.

گسترش پالایشگاه های نفت در ایران

با بهره برداری از واحدهای مختلف پالایشگاه نفت آبادان، این مجموعه به عنوان بزرگترین پالایشگاه جهان نام گرفت و پس از ملی شدن صنعت نفت در ایران و خروج کارشناسان خارجی از پالایشگاه ها، روند جدیدی در این صنعت آغاز شد. با آغاز فعالیت شرکت ملی نفت ایران، گسترش پالایشگاه های نفت در ایران سرعت گرفت و سرمایه گذاری متعددی در این حوزه انجام شد و شرکت های مختلفی مانند پالایش نفت تهران(شتران) و. نیز تاسیس شدند.

تشکیل گروه فرآورده های نفتی، کک و سوخت هسته ای

مالک اصلی پالایشگاه های فعال در ایران دولت بود و سیاست های خصوصی سازی، دولت را به سمت واگذاری سهام این پالایشگاه ها به مردم و بخش خصوصی هدایت کرد؛ به همین دلیل ساختار بسیاری از پالایشگاه های نفت به سهامی عام تغییر یافت و در بورس عرضه شد و همین موضوع باعث به وجود آمدن گروه «فرآورده های نفتی، کک و سوخت هسته ای» در بازار سرمایه شد. نام این گروه در حال حاضر به دلیل پذیرش پالایشگاه های متعدد در آن، به گروه فرآورده های نفتی و یا گروه پالایشی معروف است و حدود 5 درصد از ارزش بازار کل بورس و فرابورس را شامل می شود.

خدمات شرکت های فعال در گروه فرآورده های نفتی

همانطور که اشاره شد اکثر شرکت های فعال در این گروه، پالایش نفت خام را انجام می دهند؛ اما به طور جزیی تر خدمات آن ها شامل موارد زیر است:

• پالایش و فرآوری نفت خام و سایر هیدرو کربورها فرآورده های نفتی از قبیل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و سایر مشتقات و فرآورده های جانبی
• تولید انواع روغن ‏های موتور مورد نیاز خودروهای گوناگون و ماشین آلات صنعتی و کشاورزی
• تولید گریس، حشره کش، روغن ترمز، انواع افزودنی ها و ضد یخ
• سرمایه گذاری در پروژه های نفت و گاز به منظور اکتشاف، استخراج و پالایش نفت خام، گاز و فرآورده های نفتی آن
• تولیدو توزیع قیر

شرکت های فعال در گروه فرآورده های نفتی

تعداد شرکت های فعال در گروه فرآورده های نفتی زیاد نیست اما با توجه به پذیرش پالایشگاه های بزرگ (شپنا، شبندر و. )، ارزش بازار این گروه به نسبت تعداد سهم های موجود در آن، عدد بالایی است. شرکت های فعال در این گروه عبارت اند از:

• پالايش نفت اصفهان (شپنا)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
• پالايش نفت بندرعباس (شبندر)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
• پالايش نفت تهران (شتران)- بازار دوم بورس
• پالايش نفت تبريز (شبريز)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
• پالايش نفت لاوان (شاوان)- بازار دوم فرابورس
• نفت سپاهان (شسپا)- بازار دوم بورس
• نفت‌ بهران‌ (شبهرن)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
• نفت‌ پارس‌ (شنفت)- بازار اول (تابلوی فرعی) بورس
• سرمايه‌گذاری‌ صنعت‌ نفت‌ (ونفت)- بازار اول (تابلوی اصلی) بورس
• تجهیز نیروی زنگان (شزنگ)- بازار پايه زرد فرابورس
• پالايش نفت شيراز (شراز)- بازار دوم فرابورس
• نفت ايرانول (شرانل)- بازار دوم فرابورس
• نفت پاسارگاد (شپاس)- بازار دوم فرابورس

بزرگترین شرکت های فعال در گروه فرآورده های نفتی

در گروه فرآورده های نفتی، دو پالایشگاه اصفهان و بندرعباس بیشترین ارزش بازار را در اختیار دارند و با توجه به معاملات مثبت و منفی روزانه آن ها، ارزش بازار این دو شرکت دچار تغییر می شود و هرکدام از آن ها جای پالایشگاه دیگر را در رده نخست بزرگترین شرکت فعال در گروه فرآورده های نفتی را می گیرد؛ به همین دلیل در این مقاله به معرفی هر دو پالایشگاه می پردازیم.

شرکت پالایش نفت اصفهان

شرکت پالایش نفت اصفهان در حال حاضر ارزش بازار 77 هزار میلیارد تومانی دارد. مراحل احداث این پالایشگاه در سال 1355 توسط دو شرکت آلمانی و آمریکایی آغاز شد و در سال 1358 با ظرفیت 180 هزار بشکه در روز به بهره برداری رسید.

خدمات و محصولات شرکت پالایش نفت اصفهان

طرح های توسعه شرکت پالایش نفت اصفهان، ظرفیت تولید آن را به 375 هزار بشکه در روز رسانده است و به طور کلی محصولات و فرآورده های نفتی تولید شده در این واحد پالایشگاهی را می توان به 3 دسته تقسیم کرد:

دسته اول: فرآورده‌های اصلی

فرآورده‌های اصلی شامل پنج فرآورده گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره می‌باشند که جهت توزیع به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ارسال می‌شوند.

دسته دوم: فرآورده‌های ویژه باهدف تحویل به مشتریان عمده

شرکت پالایش نفت اصفهان به‌عنوان تامین کننده خوراک پنج شرکت بزرگ تولیدی نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند. وکیوم باتوم، نفت سفید ویژه، نفتا، پلاتفرمیت و روغن پایه به‌عنوان محصولات ویژه‌ای هستند که خوراک شرکت‌های نفت جی، صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی اراک، پتروشیمی اصفهان و نفت سپاهان را تشکیل می‌دهند.

دسته سوم: فرآورده‌های ویژه خوراک صنایع کوچک

نفت سفید، آیزوماکس، نفت گاز، نفتا، انواع حلال‌ها، آیزوریسایکل، روغن پایه سبک و سنگین، وکیوم‌‌‌باتوم، گوگرد

محصولات پالایشگاه نفت اصفهان در بورس کالا

لازم به ذکر است که برخی از محصولات شرکت پالایش نفت اصفهان مانند آیزوریسایکل، وکیوم باتوم، لوب کات سنگین، گوگرد، انواع حلال و. در بورس کالا عرضه می شود.

سهام شرکت پالایش نفت اصفهان

این شرکت در سال 1386 در بازار سرمایه پذیرفته شد و در حال حاضر معاملات آن با نماد «شپنا» در بازار اول (تابلوی اصلی) بورس اوراق بهادار تهران انجام می شود. شرکت آوای پردیس سلامت (سهامی خاص) با در اختیار داشتن 15 درصد از سهام پالایشگاه نفت اصفهان، به عنوان بزرگترین سهامدار آن شناخته می شود.

شرکت پالایش نفت بندعباس

شرکت پالایش نفت بندر عباس با ارزش بازار بیش از 80 هزار میلیارد به عنوان بزرگترین شرکت فعال در گروه فرآورده های نفتی شناخته می شود. مراحل احداث این پالایشگاه در سال 1371 آغاز شد و در سال 1376 به بهره برداری رسید و ظرفیت اسمی آن، 350 هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی در روز است که 18 درصد از فرآورده های نفتی ایران را شامل می شود.

خدمات و محصولات شرکت پالایش نفت بندرعباس

تکنولوژی و تجهیزات به کاربرده شده در این شرکت، نسبت به پالایشگاه نفت اصفهان جدیدتر است و به طور کلی محصولات تولید شده در آن شامل موارد زیر می باشد:

• گاز مایع
• بنزین
• نفت سفید
• نفت گاز
• نفت کوره
• خوراک قیرسازی
• سوخت جت
• انواع حلال ها
• آيزوريسايكل
• لوبكات سنگين
• گوگرد

سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس

سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس در سال 1391 در بازار سرمایه پذیرفته شد و هم اکنون معاملات آن با نماد «شبندر» در بازار اول (تابلوی فرعی) بورس اوراق بهادار تهران انجام می شود. بانک رفاه کارگران با در اختیار داشتن بیش از 30 درصد سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس، به عنوان بزرگترین سهامدار آن شناخته می شود.

عوامل موثر بر سودآوری شرکت های فعال در گروه فرآورده های نفتی

علی رغم عرضه شرکت های پالایش نفت در بازار سرمایه، نفوذ دولت در پالایشگاه ها کاملا مشهود است و به طور کلی گروه فرآورده های نفتی را به عنوان یکی از صنایع سودساز بازار سرمایه می توان نام برد. از جمله عوامل تاثیر گذار بر روند سودسازی شرکت های فعال در گروه فرآورده های نفت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

قیمت نفت در بازارهای جهانی

اصلی ترین عامل در سودسازی پالایشگاه ها، قیمت نفت است؛ چراکه خوراک و مواد اولیه اصلی این واحدها، نفت خام است و با نوسانات قیمت نفت، هزینه های خرید مواد اولیه این شرکت ها نیز دچار نوسان می شود و به طور کلی افت و خیز قیمت نفت در بازارهای جهانی اثرات کوتاه مدت خود را در تابلوی معاملاتی شرکت های فعال در نفت و ارز های دیجیتال گروه فرآورده های نفتی می گذارد.

قیمت فرآورده های نفتی در جهان

برخی از محصولات تولید شده در پالایشگاه ها، بازارهای صادراتی دارند و صادرات این شرکت ها به کشورهای دیگر با نرخ های جهانی انجام می شود. به عنوان مثال بنزین تولید شده در پالایشگاه های ایران که به برخی از کشورها صادر می شود، از قیمت های جهانی بنزین پیروی می کند. البته این نکته را فراموش نکنید که اعمال نرخ های جهانی فقط بر روی محصولات صادراتی است و قیمت گذاری فرآورده های نفتی که در داخل کشور مصرف می شود، توسط دولت (شرکت پالایش و پخش) انجام می شود.

کرک اسپرد

هنگامیکه تحلیلگران بازارهای مالی، صنعت پالایشی و گروه فرآورده های نفتی را مورد بررسی قرار می دهند، اولین نکته ای که بیان می کنند، در خصوص کرک اسپرد این شرکت هاست. در توضیح کرک اسپرد بایستی خاطر نشان کرد که مواد اولیه اصلی و ورودی پالایشگاه ها، نفت خام است و خروجی این شرکت ها نیز اصطلاحا فرآورده های نفتی نامیده می شوند؛ بنابراین یک شرکت پالایش نفت، مبلغی را تحت عنوان خرید نفت خام می پردازد و پس از عملیات فرآوری بر روی آن، محصول تولید شده نهایی (بنزین، نفت کوره و. ) را در بازار مصرف با یک قیمت مشخص به فروش می رساند؛ تفاوت قیمت یک بشکه نفت خام و یک بشکه فرآورده نفتی را اصطلاحا کرک اسپرد می گویند.

لازم به ذکر است که کرک اسپرد یک پالایشگاه به عوامل مختلفی بستگی دارد و هرچقدر محصول تولید شده این شرکت ها ارزشمندتر باشد، کرک اسپرد آن نیز بیشتر می شود و سود پالایشگاه افزایش پیدا می کند. به عنوان مثال نفت خام خریداری شده توسط یک پالایشگاه 59 دلار است و بنزین تولید شده در این شرکت، 70 دلار فروخته می شود؛ بنابراین کرک اسپرد آن 11 دلار است. بنابراین در تحلیل گروه فرآورده های نفتی حتما بایستی به کرک اسپرد آن توجه شود.

دستکاری دولت در صنعت پالایشی

یکی از ضعف های گروه فرآورده های نفتی، وجود ابهام در آن است؛ به این معنا که فرمول محاسباتی قیمت خوراک توسط وزارت نفت اعلام می شود و در بعضی از مواقع ممکن است این فرمول دچار تغییر شود که این عامل باعث ابهام در تحلیل سود آینده این شرکت ها می شود و سهامداران و فعالان بازار سرمایه نمی توانند به دید بلندمدت در این بخش ها سرمایه گذاری کنند. در بعضی از مواقع نیز ممکن است نرخ های اعلامی توسط وزارت نفت با تخفیف همراه شود که این عامل موجب افزایش سودآوری شرکت های پالایشی می شود و در طرف مقابل نیز ممکن است نرخ های فروش محصولات، با تاخیر به شرکت ها ابلاغ شود و همین موضوع باعث می شود که این خبر در تابلوی معاملات احساس نشود و اصطلاحا خبر سودسازی این شرکت ها در بازار سرمایه، سوخت می شود.

نرخ ارز

با توجه به تاثیر پذیری گروه فرآورده های نفتی از قیمت های جهانی، نرخ ارز به شکل مستقیم بر سودسازی این شرکت ها اثرگذار است و اصطلاحا این صنعت را به عنوان یکی از صنایع دلاری در بازار سرمایه در نظر می گیرند. بنابراین با افزایش قیمت دلار در ایران، روند سودآوری این شرکت ها نیز افزایش می یابد. از طرف دیگر اگر بخواهیم براساس ارزش جایگزینی، شرکت های فعال در این گروه را بررسی کنیم، اکثر پالایشگاه ها دارایی های ارزشمندی دارند و بالا رفتن قیمت ارز موجب افزایش قیمت این دارایی ها می شود.

جمع بندی

گروه فرآورده های نفتی به دلیل تقاضای زیادی که برای خرید محصولات آن ها وجود دارد، همواره به عنوان یکی از فرصت های خوب برای سرمایه گذاری شناخته می شود؛ از طرف دیگر بالا رفتن قیمت نفت در بازارهای جهانی و چشم انداز ادامه یافتن روند صعودی این افزایش قیمت، ریسک های صنایع مرتبط با نفت را تا حدودی کاهش داده است و به شرط عدم دخالت دولت در نرخ گذاری خوراک و. این گروه می تواند گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری باشد. البته لازم به ذکر است که ادامه یافتن شرایط کرونایی و عدم تقاضا برای خرید محصولات نفتی می تواند اثرات قابل توجهی بر این صنعت داشته باشد.

چرا پترو (ارز دیجیتال ونزوئلا) از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال متفاوت است؟

در حال حاضر بیش از ۲۰۰۰ ارز دیجیتال رمزگذاری شده در دنیا وجود دارد. با وجود تنوع موجود در این بازار، پترو (ارز دیجیتال ونزوئلا) دارای ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد است که آن را از بقیه متمایز می‌سازد. اما این تفاوت‌ها در چیست؟ خبرگزاری روسی اسپوتنیک در گزارشی به بررسی این مساله پرداخته است:

نیکلاس مادورو (رئیس جمهور ونزوئلا) اعلام کرد که در نخستین روز پیش فروش (عرضه اولیه توکن) پترو، حدود ۷۳۵ میلیون دلار سرمایه جمع‌آوری شد. کارلوس ورگاس یکی از مقامات دولتی این کشور است که مدیریت اجرای این طرح را بر عهده دارد. او به عوامل مختلفی که موجب تفاوت پترو با سایر ارزهای دیجیتال می‌شود اشاره می‌کند.

تفاوت‌های پترو با سایرارزهای دیجیتال

اولین تفاوت به این مساله مربوط می‌شود که پترو با پشتوانه ۵ میلیارد بشکه نفت ذخیره شده ونزوئلا عرضه می‌شود که همین نکته مهم اصلی‌ترین عامل امنیت دارایی خریداران پترو به شمار می‌رود. نفت یک محصول فیزیکی است که در حال حاضر هر بشکه آن ۶۰ دلار قیمت دارد. این در حالی است که قیمت سایر ارزهای دیجیتال موجود در بازار صرفا بر اساس عرضه و تقاضا استوار است. قیمت هر واحد پترو با قیمت هر بشکه نفت ونزوئلا برابر خواهد بود. (برای آشنایی با دلایل نوسان شدید قیمت ارزهای دیجیتال و عوامل موثر در آن می‌توانید مطلب «عوامل موثر در قیمت ارز دیجیتال» را مطالعه بفرمایید)

کارلوس ورگاس می‌گوید:

«اصلی‌ترین نقطه قوت ما این است که ۵ میلیارد بشکه نفت با ارزش ۳۰۰ میلیارد دلار داریم و دولت ما آماده است به هر نوع تقاضایی در هر زمانی پاسخ دهد.»

نرخ این ارز دیجیتال به گونه‌ای طراحی شده که نوسان چندانی نداشته باشد. در واقع دولت ونزوئلا طرحی برای اطمینان از ثبات پترو آماده کرده است. همچنین مقامات این کشور می‌توانند این اطمینان را به خریداران پترو بدهند که هیچ نوسان شدیدی در قیمت این ارز دیجیتال وجود نخواهد داشت. کاربران همچنین می‌توانند مصرف پترو را ردیابی کنند و به همین دلیل امکان پولشویی با آن وجود ندارد.

کارلوس ورگاس می‌گوید:

«مشکل پولشویی همواره معضلی جدی است که هم در نظام ارزهای سنتی و هم ارزهای رمزپایه وجود دارد. با این وجود، روند جهانی گرایش به شفافیت مالی و توجه بیشتر کاربران به این مساله امروزه افزایش یافته است. پترو نیز با توجه به همین الگو طراحی شده است.»

او افزود ونزوئلا از پترو مالیات نیز خواهد گرفت. البته این کار پس از یک دوره موفقت که شرایط برای توسعه این ارز دیجیتال فراهم شد صورت می‌گیرد.