مزایای بازار ثانویه ارز

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، آغاز التهابات بازار ارز که از زمستان سال گذشته آغاز شد و در فروردین ماه سال جاری به اوج خود رسید، موجب افزایش قیمت برخی کالاها شد و نگرانی‌هایی را در جامعه به وجود آورد.

معایب و مزایای بازار ثانویه ارز از نگاه کارشناسان

کارشناسان اقتصادی نظرات مختلفی درباره بازار ثانویه ارز که از سوی بانک مرکزی عملیاتی شده است و موضوعات مختلفی را در این باره بیان می‌کنند.

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، آغاز التهابات بازار ارز که از زمستان سال گذشته آغاز شد و در فروردین ماه سال جاری به اوج خود رسید، موجب افزایش قیمت برخی کالاها شد و نگرانی‌هایی را در جامعه به وجود آورد.

به دنبال التهابات بازار ارز دولت به دنبال راهکاری برای ایجاد ثبات در این بازار بود به همین دلیل با تک نرخی کردن قیمت ارز این مهم را پی گرفت اما، تک نرخی کردن ارز موجب بروز مشکلاتی دیگر شد و بررسی‌ها نشان داد این سیاست موجب افزایش ثبت سفارش برای واردات کالا و ایجاد صف و به وجود آمدن رانت شد.

این مشکلات موجب شد تا دولت ایجاد بازار ثانویه را در دستور کار قرار دهد تا بتواند بر این مشکلات فائق آید.

حسین سلاح ورزی نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و مزایای بازار ثانویه ارز کشاورزی ایران در این باره به اظهار کرد: این مصوبه یک گام رو به جلو برای اصلاح سیاست‌های ارزی است.

نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با بیان اینکه چند موضوع را باید به عنوان واقعیت در نظر داشته باشیم، افزود: نخست اینکه کشور در شرایطی است که در تحریم واقع شده است و آمریکا به دنبال این است که با محدود کردن درآمد‌های ارزی کشور را با مشکل اقتصادی مواجه کند، لذا تدابیری که منجر به مدیریت منابع ارزی و کنترل ارز ورودی و خروجی کشور باشد اقدام درستی است.

وی ادامه داد: نکته دوم اینکه بخشی از صادرات کشور مربوط به نفت، گاز و پتروشیمی است که در اختیار دولت قرار دارد و بخش از محصولات متنوع دیگری داریم که مربوط به بخش خصوصی است، اینکه اصرار و اجبار به فروش ارز حاصل از صادرات بخش خصوصی با توجه به بالا بودن هزینه تمام شده کالا نتیجه‌ای نخواهد داشت جز کاهش صادرات و کار منطقی نیست.

سلاح ورزی خاطرنشان کرد: از طرفی کشور از نظر واردات به برخی کالا‌ها نیاز دارد که شامل کالای اسایسی و دارو است که دولت باید ارز ارزان قیمت برای آن‌ها در نظر بگیرد و بحثی در این باره وجود ندارد اما، اینکه اعلام کنیم دولت برای همه کالا‌ها ارز تامین می‌کند اشتباه است کاری که تاکنون به اشتباه صورت گرفت، باید این موضع به نظام بازار واگذار شود و واردکنندگان در بازار ارز خود را تهیه کنند.

نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تصریح کرد: بخشی از التهابات بازار ارز به دلیل همین موضوع بود و شاهد بودیم که با اعلام تشکیل یک بازار ثانویه ارزی، موجب ارسال سیگنال‌های به بازار برای کاهش نرخ ارز شد.

وی درباره ارزش گذاری اظهارنامه صادراتی گفت: صادرکنندگان و واردکنندگان در این زمینه به یک توافق و تعادلی می‌رسند و نیازی به دخالت دولت نیست و اینکار موجب به تعادل رسیدن قیمت بازار نیز خواهد شد.

بازار ثانویه بر بازار ارز تاثیر خواهد گذاشت

همچنین مسعود دانشمند در گفت‌وگو با در این باره اظهار کرد: ایجاد بازار ارز ثانویه موضوع جدیدی نیست و در گذشته نیز وجود داشته اما، به اسم ارز مبادله‌ای و تعریف آن این بود که هر کسی ارز دارد بفروشد و هر کسی نیاز دارد با قیمت توافقی بخرد.

وی درباره قیمت ارز در بازار ثانویه افزود: به دلیل اینکه بیشتر عرضه کنندگان ارز در بازار ثانویه، دولتی‌ها هستند دولت سعی خواهد کرد قیمت‌ها را به واسطه آن‌ها کنترل کند و اجازه ندهد قیمت‌ها بیش از اندازه زیاد شود و این اجازه را نخواهد داد هر شرکت یا فردی به دلیل تبعات تورمی که وجود دارد به دلخواه قیمتی را تعیین کند.

عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران درباره تاثیر ایجاد بازار ثانویه بر بازار ارز گفت: زمانی که متقاضیان بتوانند ارز خود را تامین کنند و به دلیل اینکه نظارت پایه‌ای دولت، ایجاد بازار ثانویه بر بازار ارز تاثیر خواهد گذاشت و التهابات بازار را کاهش خواهد داد.

بازار ثانویه به حذف رانت کمک نمی‌کند

همچنین هادی حق شناس نیز در گفت‌وگو با درباره بازار ارز ثانویه گفت: بازار ثانویه به نظر می‌رسد که برای تعیین قیمت ارز و خرید و فروش برای بخشی از تامین نیاز‌های واردکنندگان و صادرکنندگان باشد در هر حال یک قیمت جدیدی خواهد بود که مطمئنا بیش از رقم ۳۸۰۰ و ۴۲۰۰ تومانی فعلی است و نه به قیمت بازار است.

وی با بیان اینکه شاید دولت قیمتی که اکنون در بازار وجود دارد را نپذیرد، گفت: زمانی که کالایی دو قیمت یا بیشتر داشته باشد و آن کالا هم عرضه کننده دولت باشد حتما زمینه رانت ایجاد مزایای بازار ثانویه ارز خواهد کرد.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: دو نکته کلیدی در بازار ارز کشور داریم، نخست اینکه عرضه کننده ارز در کشور دولت است و نکته دوم اینکه بزرگترین مصرف کننده نیز دولت است، بنابراین زمانی که بزرگترین عرضه کننده و مصرف کننده ارز خود دولت است، برای کشف قیمت ممکن است ایجاد بازار ثانویه کمک کند، اما برای حذف زمینه رانت نمی‌تواند کمک کند.

حق شناس افزود: زمانی ما می‌توانیم صف و التهاب را از بازار خارج کنیم که قیمت واقعی ارز را بپذیریم.

وی ادامه داد: در کشور‌های دنیا و حتی در کشور‌های همسایه قیمت ارز یکسان است و یک نرخ دارد، نمی‌توانیم چند نرخی ارز را بپذیریم و انتظار داشته باشیم رانتی شکل نگیرد یا تقاضا‌ها واقعی باشد.

کارشناس اقتصادی گفت: یقینا هیچ قیمت دستوری در اقتصاد ماندگار نیست چه در ارز باشد و چه در سایر کالا‌ها و بهتر است دولت قیمت واقعی را بپذیرد.

حق شناس تصریح کرد: البته برای برخی کالا‌ها از قبیل دارو‌ها می‌تواند یارانه مستقیم به خود مصرف کننده پرداخت کند.

مزایای بازار ثانویه ارز

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به مزایای بازار ثانویه ارز گفت: سیف اصرار داشت تنها یک رقم برای دلار وجود دارد اما اگر دولت نیم نگاهی به بازارغیر رسمی می توانست بازار را هدایت کند.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، احمد انارکی محمدی با اشاره به کاهش نرخ دلار در روزهای اخیر به خانه ملت گفت: یکی از ایرادات وارده به دولت این بود که تیم اقتصادی تنها به بازار رسمی توجه می کرد و بازار غیر رسمی و ثانویه را رها کرده است. همین امر باعث افزایش افسار گسیخته نرخ ارز شده بود.

وی افزود: وقتی از رئیس بانک مرکزی موضوع نرخ دلار را پیگیری می کردیم اصرار داشت که تنها یک رقم برای دلار وجود دارد اما در بازار غیر رسمی ارقام بالایی مبادله می شد که اگر دولت نیم نگاهی به این بازار داشت می توانست ارزها را هدایت کند. دولت با دخالت نکردن در بازار ثانویه از زیر هدایت ارزهای سرگردان شانه خالی کرد و افراد توانستند ارزها را با هر قیمتی که می خواهند به فروش برسانند از سوی دیگر متقاضی نیز برای رفع نیاز زیر بار هر قیمتی رفت.

این نماینده مجلس ادامه داد : ارزها در بازار غیر رسمی به دست دلالان افتاد و بدون نظارت بر خرید و فروش این افراد قیمت دلار افزایش یافت و حباب نجومی ایجاد شد اما از زمانی که دولت زیر بار ایجاد بازار ثانویه ارز رفت و تا حدودی بازار سامان یافته، شاهد روند کاهشی قیمت دلار هستیم.

انارکی محمدی به مزایای بازار ثانویه اشاره کرد و گفت: در بازار متشکله ارزی مردم می توانند ارز مورد نیاز را توافقی تهیه کنند و با نظارت دولت بر این بازار دست دلالان هم کوتاه می شود. بیش از آنکه قیمت دلار چه رقمی می شود مهم این مزایای بازار ثانویه ارز است که ثبات به بازار بیاید.

بازار ثانویه ارز چیست و چرا در اقتصاد اهمیت دارد؟

در دنیای اقتصاد و مفاهیم اقتصادی مربوط به آن عبارات و اصطلاحات زیادی وجود دارد که برخی بسیار بیشتری دارند. یکی از مفاهیمی که اهمیت آن در این روزهای آشفته اقتصاد بیشتر مورد توجه است و باید با این مفهوم آشنایی کامل داشته باشید بازار ثانویه ارز است. تا پایان این مقاله هرآنچه که باید در مورد بازار ثانویه ارز بدانید را توضیح خواهیم داد.

بازار ثانویه ارزی چیست؟ نرخ توافقی دلار چیست؟

در اقتصاد نرخ توافقی برای دلار تعیین می شود. این نرخ در واقع خارج از سامانه نیما و در سامانه ای بین وارد وارد کننده و صادر کننده مشخص می شود. این نرخ توافقی با عنوان نرخ توافقی دلار شناخته می شود و سامانه ای که در آن نرخ توافقی مشخص می شود بازار ثانویه ارز نامگذاری می شود. در واقع به این بازاری که میان صادر کننده و وارد کننده شکل می گیرد بازار ثانویه ارزی گفته می شود.

البته گاهی دولت بنابر سیاست های پولی مالی مد نظر خود نرخ دلار را تک نرخی می کند.

بستن حساب های موقت یکی از موضوعات مهم در بحث حسابداری شرکت هاست. پیشنهاد می کنیم این مقاله را در سپیدار مطالعه کنید.

ماجرای سامانه نیما و دو قیمتی شدن ارز

دولت مدتی پیش تصمیم گرفت با راه اندازی سامانه ای به نام سامانه نیما مشکلات ارز را در اقتصاد کشور حل کند، اما این سامانه خود با مشکلات بسیاری همراه بود که کارایی آن را از بین می برد.

یکی از مشکلات این سامانه این بود که در برخی موارد برخی صادرکنندگان محصولاتی همچون پتروشیمی از واریز دلارهای خود به سامانه نیما صرفه نظر کردند و ترجیح دادند دلارهای خود را در بازار آزاد بفروشند. و دومین مشکل مهم مزایای بازار ثانویه ارز این بود که سامانه نیما تنها برای واردات دسته های مشخصی از کالا مورد استفاده قرار می گرفت و باقی محصولات باید از دلار آزاد برای واردات استفاده می کردند. این مسئله باعث دو نرخی شدن ارز شد.

بازار ثانویه ارزی از همین موضوع پدید آمد

حالا با دو نرخی شدن ارز دولت تصمیم گرفت که با نرخ دوم دلار موافقت کند. در واقع نرخ دومی که در بازار تعیین می شد تحت نظر سامانه نیما نبود و بر اساس فعالیت های وارد کنندگان و صادرکنندگان و توسط آن ها تعیین می شد. این بازاری که در آن نرخ دوم دلار مشخص می شد بازار ثانویه ارزی نام گرفت.

در این میان پیشنهاد می کنیم مقاله اعتبارات اسنادی که از موضوعات مهم در اقتصاد کشور است را مطالعه کنید.

بازار ثانویه ارز چه تاثیری بر اقتصاد کشور دارد؟

یکی از مهمترین سوالاتی که در مورد بازار ثانویه ارز وجود دارد این است که تاثیر این بازار بر اقتصاد کشور چیست؟ در اوایل به وجود آمدن بازار ثانویه ارز این تصور وجود داشت که بازار ثانویه ارز می تواند موجب ساماندهی وضعیت قیمت ارز شود، در صورتی که اینطور نشد.

در واقع این تصور وجود داشت که وارد کنندگان به دلیل اختلاف قیمت ارز بین بازار آزاد و بازار ارز نیمایی وارد کنندگان مزایای بازار ثانویه ارز نسبت به سفارش بیشتر اقدام کنند و از طرفی پایین بودن نرخ دلار در سامانه نیمایی باعث وجود بی انگیزگی در صادرات شده بود. قرار بود با راه افتادن بازار ثانویه ارزی این مشکلات پایان بیابد که اینطور نشد.

مزایای وجود بازار ثانویه ارز

اما بازار ثانویه ارز همچنان مزایایی دارد که قابل توجه است. در ادامه به این مزایا اشاره میکنیم:

• قبل از اینکه بازار ثانویه ارز شکل بگیرد، بسیاری از وارد کنندگان مجبور بودند از بازار آزاد ارز استفاده کنند. بسیاری از صادرکنندگان نیز به علت اینکه قیمت دلار در بازار آزاد از بازار ارز نیمایی بیشتر بود دلار خود را در بازار آزاد می فروختند تا سود بیشتری کسب کنند. همین موارد باعث شد قیمت دلار در بازار آزاد به طرزی غیر منطقی افزایش پیدا کند. بازار ثانویه ارزی توانست این مشکل را مدیریت کند.
• با به وجود آمدن بازار ارز نیمایی و اختلاف قیمت آن با قیمت دلار در بازار آزاد بسیاری از وارد کنندگان تمایلشان را به واردات افزایش دادند؛ اما این نرخ پایین دلار در بازار ارز نیمایی انگیزه ها را برای صادرات کاهش می داد که وجود بازار ثانویه توانست راه حل خوبی برای این مشکل باشد.
• در این بازار خریدار و فروشنده یا همان صادر کننده و وارد کننده توافق می کنند و همه چیز شفاف و روشن خواهد بود.
• قبل از اینکه بازار ثانویه ارز به وجود بیاید ارزها در بازار غیر رسمی به دست دلالان بازار افتاد و بخاطر عدم نظارت بر آن ها قیمت ها تا حد زیادی بالا رفت و حباب بسیاری بزرگی در بازار ارز ایجاد شد، اما با وجود بازار ثانویه ارز مردم می توانستند ارز مورد نیاز خود را با توافق تهیه کنند و با وجود نظارت دولت و راه اندازی بازار ثانویه دست دلالان از بازار ارز کوتاه تر شد و آسیب های وارده از جانب آنان به اقتصاد کشور کمتر شد.

راستی در این میان پیشنهاد می کنیم از امکانات سیستم حقوق و دستمزد سپیدار نیز دیدن کنید.

قوانین و ساختارهای بازار ثانویه ارز

زمانی که بازار ثانویه ارز به وجود آمد دولت برای نظارت بر آن قوانینی را برای آن مشخص کرد و ساز وکاری رابرای آن تعیین کرد. برای مثال یکی از مهمترین ساز و کارهای بازار ثانویه ارز این بود که این بازار برای تامین ارز واردات کالاهای مصرفی غیر اساسی مورد استفاده قرار می گرفت و این محصولات در دسته محصولات گروه سوم قرار داشتند. دسته چهارمی از محصولات هم وجود داشت که در آن زمان وارد آن ها ممنوع بود و خودروهای خارجی نیز یکی از مهمترین کالاهای گروه چهارم محسوب می شد که امکان استفاده از بازار ثانویه ارز برای واردات خودرو وجود نداشت.

اگر میخواهید با یکی از مقالات و موضوعات مهم حسابداری آشنا شوید پیشنهاد می کنیم مقاله سند حسابداری را از دست ندهید.

نرخ ارز در بازار ثانویه و ارتباط آن با بانک مرکزی

یکی دیگر از موضوعات مطرح در مورد بازار ثانویه ارز این بود که آیا تعیین نرخ ارز در بازار ثانویه ارتباطی با بانک مرکزی دارد یا خیر. در واقع در همان اوایل شروع به کار این بازار بانک مرکزی اعلام کرد که دخالتی در تعیین قیمت ارز در این بازار ندارد.

اهمیت نقش بازار ثانویه ارز در اقتصاد کشور

با بالا گرفتن تب و تاب نرخ ارز بحث های فراوانی پیرامون بازار ثانویه ارز و نقش آن در اقتصاد کشور مطرح شده است. اما بازار ثانویه ارز چیست؟ چرا مهم است؟ نرخ ارز در این بازار چطور تعیین می شود؟ نقش دولت در این بازار چیست؟ سوالاتی از این دست برای بسیاری از کسانی که در مورد این بازار اطلاعات کافی ندارند پیش آمده است. در این مقاله به این سوالات پاسخ داده و سعی کرده ایم تا تمام جنبه های بازار ثانویه ارز را توضیح دهیم.

فهرست مطالب

بازار ثانویه ارز چیست؟

صادرات و واردات یک امر مستمر است. بخش بزرگی از اقتصاد کشور ما از طریق صادرات و واردات تامین می شود. هماهنگی و توزان بین صادرات و واردات یکی از عوامل مهم ثبات اقتصادی به شمار می رود. بازار ثانویه ارز به عنوان یک بازار بین صادرکنندگان و واردکنندگان، محلی برای تبادل ارز به قیمت تعیین شده توسط بازار است. در این بازار صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را ارائه کرده و قیمت آن بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می شود. تفاوت آن با بازار آزاد این است که تنها صادرکنندگان و واردکنندگان مجاز در این بازار حضور دارند و معاملات بین آنها انجام می شود.

بازار ثانویه ارز چگونه به وجود آمد؟

در سال های گذشته و پس از نوسانات شدید بازار ارز در پی تحریم های آمریکا و ایجاد شوک در بازار، دولت اقدام به تعیین نرخ ثابت برای دلار کرد. این قیمت چهار هزار و 200 تومان اعلام شد و دولت برای جلوگیری از ورود صدمات ناشی از نوسانات ارز به بازار داخل، سامانه نیما را راه اندازی کرد. صادرکنندگان موظف بودند ارز حاصل از صادرات را به این سامانه واریز کرده و واردکنندگان نیز ارز مورد نیاز خود را از همین سامانه با قیمت چهار هزار و 200 تومان تهیه کنند.

اما پایین تر بودن نرخ ارز در این سامانه نسبت به بازار آزاد، باعث شد تا برخی از صادرکنندگان ترجیح بدهند ارز خود را در بازار آزاد بفروشند. علاوه بر این ارز نیمایی تنها به واردات کالاهای اساسی تعلق می گرفت و سایر واردکنندگان مجبور بودند برای تهیه ارز مورد نیاز خود به بازار آزاد مراجعه کنند. این مشکلات باعث شد تا دولت با ایجاد یک بازار دیگر برای ارز به موازات سامانه نیما و بازار آزاد موافقت کند. این بازار بین صادرکننده و واردکننده شکل گرفته و قیمت ارز در آن توافقی تعیین می شود. معاملات در بازار ثانویه ارز زیر نظر دولت انجام شده و صادرکنندگان کالاهای غیر نفتی مجاز هستند بیست درصد ارز حاصل از صادرات را در این بازار عرضه کنند.

انواع نرخ گذاری ارز

به این ترتیب دلاری که در ابتدا به صورت تک نرخی تعیین شد، اکنون در سه بازار مختلف و با سه قیمت مختلف معامله می شود. سامانه نیما ارز را به قیمت مصوب دولتی و تنها برای تهیه کالاهای اساسی ارائه می دهد، بازار آزاد که قیمت آن با توجه به عرضه و تقاضا تعیین می شود و بازار ثانویه ارز که قیمت ارز در آن به توافق صادرکننده و واردکننده بستگی دارد.

اهمیت نقش بازار ثانویه ارز

اختلاف قیمت زیاد بین دلار نیمایی و دلار بازار آزاد باعث شده بود تا واردکنندگان کالاهای اساسی بیش از حد معمولا تقاضای واردات ثبت کنند و صادرکنندگان نیز رغبتی به صادرات کالا نداشته باشند. به هم خوردن وزنه صادرات و واردات از جمله دلایل مصرف سریع ذخایر ارزی و کمبود ارز در بازار است. علاوه بر این برخی از صادرکنندگان نیز برای کسب سود بیشتر ارزهای حاصل از صادرات را در بازار آزاد به فروش رساندند که در پی تقاضای بالای سایر واردکنندگان، قیمت آن به طور مداوم در حال نوسان بود. در پی این اتفاقات سامانه نیما در وظیفه خود برای جلوگیری از تاثیر نوسانات ارز بر بازار داخل شسکت خورد و قیمت کالاها به سرعت سیر صعودی به خود گرفت.

اما بازارثانویه ارز به عنوان یک وزنه تعادل میان سامانه نیما و بازار آزاد، وظیفه جلوگیری از ورود شوک ناشی از نوسانات ارز به بازار را بر عهده گرفته است. قیمت ارز در این بازار به طور معمول پایین تیر از بازار آزاد و بالاتر از سامانه نیما تعیین می شود. در واقع موفقیت و کارایی این بازار عامل مهمی در ثبات اقتصادی کشور به مزایای بازار ثانویه ارز شمار می رود؛ به خصوص در شرایطی که تاثیر کرونا در اقتصاد کشور و میزان صادرات و واردات انکار ناپذیر است.

نقش بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز

با تعیین نرخ ثابت در سامانه نیما از جانب دولت، بسیاری بر این اعتقاد بودند که دولت قصد دخالت در بازار ثانویه ارز را نیز دارد. در واقع صادرکنندگان و واردکنندگان نگران بودند قیمت ارز در این بازار نیز دستوری و ثابت بوده و عرضه و تقاضا در آن نقشی نداشته باشد. اما دولت در مراحل مختلف عنوان کرد هرچند معاملات صورت گرفته در این بازار زیر نظر آنها انجام می گیرد، اما قصد دخالت در این بازار را ندارد.

محاسن و معایب بازار ثانویه ارز

بازار ثانویه ارز هرچند راهکار کاملی به شمار نمی رود، اما بسیار از مشکلات مزایای بازار ثانویه ارز به وجود آمده ناشی از تک نرخی بودن ارز سامانه نیما را حل می کند. معاملات در این بازار زیر نظر دولت بوده و شفاف است، از این رو دلالان ارز نمی توانند با حضور در این بازار مانند بازار آزاد جو آن را متشنج کنند. شفافیت این بازار در کنار ثبات و قیمت متعادل تر نسبت به بازار آزاد، باعث شده تا واردکنندگان و صادرکنندگان رغبت بیشتری برای انجام معاملات در بازار ثانویه ارز را داشته باشند.

اما با وجود محاسن زیاد این بازار، مزایای بازار ثانویه ارز هنوز هم نواقصی در آن وجود دارد. به طور کلی کالاهای وارداتی در چهار گروه دسته بندی می شوند. کالاهای گروه اول کالاهای اساسی هستند که ارز دولتی دریافت می کنند. کالاهای گروه دوم و سوم کالاهای مصرفی غیر اساسی به شمار می روند که مشمول دریافت ارز بازار ثانویه هستند و گروه چهارم که واردات آنها ممنوع است. اما مشکل این است که کالاها ممکن است از یک گروه کالایی به یک گروه دیگر انتقال پیدا کنند.

برای مثال یک کالا از گروه چهار به گروه سه و یا کالایی از گروه یک به گروه دو منتقل بشود. این تغییرات می تواند توازن به وجود آمده در بازار ثانویه ارز را از بین برده و باعث تشنج در این بازار بشوند. شما می توانید اطلاعیه های مربوط به این تغییرات را در سایت سازمان توسعه تجارت ایران ببینید.

هرچند بازار ثانویه تا حدودی می تواند از بروز مشکلات ناشی از تک نرخی شدن ارز جلوگیری کرده و و از بدنه اقتصاد محافظت کند، اما به نظر می مزایای بازار ثانویه ارز رسد تا پیدا کردن راهکاری جامع که به تمام جوانب این مشکلات رسیدگی کند، راه درازی در پیش داریم.

بازار ثانویه ارزی چیست و کاربرد آن

هم زمان با شروع نوسانات نرخ ارزی، دولت اقدام به تک نرخی کردن ارز و قرار 4.200 برای هر ارز انجام داد. برای جلوگیری از این نوسانات در بازار ارز، سامانه ای به نام نیما، برای ایجاد وحدت در معاملات ارزی به وجود آورد.

در سامانه نیمایی، صادرات با نرخ تعیین شده انجام می شود و بدین صورت مزایای بازار ثانویه ارز است که ارزهای به دست آمده از صادرات، به سامانه واریز می شود و وارد کنندگان می توانند ارز موردنیاز با قیمت 4.200 را از این سامانه تامین کنند.

مشکلات سامانه و ارز نیمایی به وجود آمدن ارز ثانویه:

با شروع این سامانه، مشکلاتی هم به وجود آمد، بعضی از صادر کنندگان مانند پتروشیمی، از این سامانه سرپیچی کردند و برای کسب منافع شخصی، ارز های به دست آمده از صادرات را در بازار آزاد با نرخ تقریبا دو برابر ارائه کردند.

از دیگر مشکلات به وجود آمده، این است که، این نرخ ارزی فقط برای برخی از کالاهای وارداتی می باشد و بقیه واردکنندگان برای تهیه ارز به بازار آزاد مراجعه می کردند و این باعث به وجود آمدن نرخ بازار آزاد ارزی با نرخ 8 هزار تومان به وجود آمد.

بعد از به وجود آمدن این مشکل در بازار ارزی، دولت تصمیم به نرخ دوم ارزی گرفت و به غیر از نرخ 4.200، نرخ دیگری به صورت توافقی بین صادر کنندگان و وارد کنندگان مزایای بازار ثانویه ارز قرار داد. این نرخ ثانویه ارزی از سامانه نیمایی خارج می باشد و دولت در آن نقشی ندارد و به صورت بازار آزاد و با نام بازار ثانویه ارزی می باشد.

دلیل به وجود آمدن این ارز بازار ارزی هم، شرایط تامین ارز، برای دیگر گروه های وارد کننده می باشد، که اسم آن ها در لیست ارز نیمایی وجود ندارد.

نرخ ارز بازار ثانویه

نرخ ارز بازار ثانویه:

قیمت توافقی این ارز ثانویه باید فی مابین ارز نیمایی 4.200 با ارز بازار آزاد 8.000 تومان باشد. به همین دلیل، دولت به صادر کنندگان غیر نفتی، اجازه عرضه ارز به دست آمده را با نرخ 20% داده است.

دولت معاملات ارز ثانویه را کنترل می کند و این بازار ثانویه فقط برای صادر کنندگان بخش خصوصی و خرد می باشد و 20% افزایش نرخ ارزی برای همه کالاها قابل قبول نمی باشد.

این نرخ ارزی ثانویه، برای واردات گروه سوم کالادر نظر گرفته شده است و شامل کالاهای غیر ضروری و مصرفی می باشد که به وسیله وزارت صنعت و معدن مشخص می شود.

کالاهایی که ارز آن ها توسط بانک و سامانه نیمایی تامین می شود:

در این مبحث به کالاهایی می پردازیم که جزء گروه اول و دوم می باشند و ارز مورد نیاز برای وارد کرد آن ها به وسیله سامانه نیمایی تامین می شود.

گروه اول: در لیست این گروه کالاهای ضروری قرار دارد و ارز آن هم از صادرات منابع نفتی تامین می شود. متقاضی قابل قبول در این گروه ارز مورد نیاز خود را می تواند از بانک تهیه کند.

گروه دوم: شرکت های دولتی و تحت پوشش دولت، منابع ارزی صادرات را به سامانه نیما و شبکه ارزی واریز می کنند و در اختیار صرافان قرار می دهند.

گروه سوم: این گروه جزء کالاهای غیر ضروری می باشد و ارز آن از بازار ثانویه تامین می شود.

مزایای بازار ثانویه ارزی

مزایای بازار ثانویه ارزی:

• قبل از بازار ثانویه ارزی، وارد کنندگان باید به بازار آزاد مراجعه می کردند و ارز مورد نیاز خود را از این بازار تهیه می کردند. بعضی از صادر کنندگان هم ارز خود را در بازار آزاد می فروختند و سود بیشتری به دست می آوردند. این مسئله باعث به وجود آمدن قیمت غیر منطقی ارز شد و در نهایت بازار ثاویه ارزی به وجود آمد.
• با وجود بازار ارز ثانویه، وارد کنندگان هم شوق بیشتری برای واردات به دست آوردند و تقاضا برای واردات افزایش چشم گیری به دست آورد. نرخ ارز نیمایی انگیزه بالایی برای صادر کنندگان ایجاد نمی کرد و با این بازار ارز ثانویه، انگیزه آن ها هم برای صادرات بیشتر شد.
• در این بازار ارز، فروشنده و خریدار که همان صادر کننده و وارد کننده می باشند، با هم توافق می کنند و همه چیز روشن می باشد.
• قبل از به وجود آمدن بازار ثانویه، ارز به دست دلالان ارزی افتاده بود و بدون نظارت به صورت نجومی، قیمت ارزی بالا می رفت. در این بازار ارزی، مردم توانستند که ارز مورد نیاز خود را برای واردات به صورت توافقی تهیه کنند.

معایب بازار ثانویه ارزی:

زمانی که کالایی دارای دو قیمت باشد و به وسیله دولت عرضه شود، زمینه برای به وجود آمدن رانت ایجاد می شود. در این بازار ارزی، عرضه کننده این ارز دولت می باشد و بزرگترین مصرف کننده هم دولت می باشد، به همین دلیل بازار ثانویه قیمت تعیین می کند و زمینه رانت به وجود می آید.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله مالیات ارزهای دیجیتال در ایران را به شما پیشنهاد می کنیم.