آشنایی با اصطلاحات بورس

برخی اصطلاحات مهم و رایج بورسی

رونق بازار بورس در این روزها به عنوان یکی از بازارهای سودده در عرصه سرمایه‌گذاری، بر کسی پوشیده نیست. گرانی و نوسانات در بازارهای دیگر مانند بازار طلا و بازار ارز باعث شده است که فعالیت مردم در بورس به عنوان بازاری که حتی می‌شود در آن با سرمایه اندک وارد شد؛ افزایش چشمگیری داشته باشد.

در واقع بورس ارتباط بین عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان سرمایه را تنظیم می‌کند و با قیمت‌گذاری سهامی که شرکت‌ها عرضه می‌کنند تا حدودی از نوسان شدید قیمت‌ها جلوگیری می‌کند.
البته مانند تمام بازارهای دیگر داشتن علم و دانش مرتبط با این بازار جز اولویت‌های ورود به آن است. بازار بورس و سرمایه همانند هر کسب‌ و کار دیگری نیاز به آموزش و آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم کاربردی آن دارد. به همین منظور در این مقاله شما را با برخی اصطلاحات مهم و رایج بورسی آشنا می‌کنیم.

اصطلاحات مهم و رایج بورسی

1. شاخص کل:
از پرکاربردترین اصطلاحات بورسی شاخص کل است و همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن یاد می‌شود. شاخص بورس نشان ‌دهنده سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است و تغییرات آن نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. پس می‌توان گفت افزایش شاخص کل، الزاماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست و کاهش شاخص کل هم الزاماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست؛ زیرا که میانگین بازدهی در آن محاسبه می‌شود. ممکن است با کاهش شاخص کل برخی از سهامداران دچار ضرر نشوند زیرا سهم ارزنده‌ای در پرتفوی خود دارند و بالعکس.

2. پرتفوی:
پرتفوی به مجموعه یا سبدی از دارایی‌های مالی و سهام‌های شرکت‌های مختلف گفته می‌شود که سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری کرده است. هدف از تشکیل این سبد کاهش ریسک سرمایه‌گذاری است. همواره کارشناسان این حوزه تأکید دارند که خرید تنها یک سهم و به عبارتی «تک سهم شدن» در بورس صحیح نیست و داشتن چند سهم متنوع در سبد سهام می‌تواند جلوی ضرر را بگیرد؛ زیرا سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند و به این ترتیب ریسک سرمایه‌گذاری کاهش پیدا می‌کند.
پرتفوی یا به صورت مستقیم توسط سرمایه‌گذاران نگهداری می‌شود یا به ‌وسیله سبدگردان‌های حرفه‌ای‌ مدیریت می‌شود.

3. سبدگردان، سبدگردانی:
سبدگردانی به چیدمان صحیح دارایی‌ها در یک سبد گفته میشود که مالکیت آن مختص به یک سرمایه‌گذار است اما این چیدمان توسط شخص دیگری صورت می‌گیرد. در این حالت میزان هر یک از دارایی‌ها و زمان خرید و فروش آن‌ها توسط سبدگردان کاملاً مشخص شده است. در فرآیند سبدگردانی کارشناسان بازار بر‌اساس خصوصیات، سطح ریسک‌پذیری و میزان سرمایه، سبدی مناسب از سهام را برای سرمایه‌گذار تشکیل داده و به‌ صورت مداوم بر آن نظارت دارند.

4. نماد:
نماد، کد یا نام اختصاری شرکت‌هاست که برای شناسایی راحت‌تر مخفف و دسته‌بندی شده‌اند. به عنوان مثال شرکت پالایشگاه نفت اصفهان با نماد «شپنا» یا شرکت ملی مس ایران با نماد «فملی» در بازار بورس معرفی شده‌اند. به طور معمول حرف اول در یک «نماد» نشان‌دهنده صنعت و بخش دوم خلاصه‌ای از نام شرکت است. مثلا تمامی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران که در گروه پالایشگاهی و شیمیایی فعالیت می‌کنند نمادشان با حرف «ش» شروع می‌شود.

5. کد معاملاتی و کدبورسی:
کد معاملاتی، شناسه مخصوص هر فرد است که قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارد. با ثبت نام در سامانه سجام شما کد بورسی دریافت می‌کنید که شامل 3 حرف اول نام خانوادگی به همراه 5 عدد است. بعد از دریافت کد بورسی لازم است با ثبت نام در کارگزاری کد بورسی یا معاملاتی خود را فعال کنید تا بتوانید به وسیله نرم‌افزارهای آنلاین که کارگزاری در اختیار شما می‌گذارد، خرید و فروش سهام را انجام دهید.

6. بازار اولیه و بازار ثانویه:
بخشی از سهام شرکت‌های تازه‌وارد در بورس در بازار اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد و در بازار ثانویه سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اولیه، مورد معامله قرار می‌گیرد.

7. بازار گاوی:
بازار گاوی زمانی است که قیمت‌ها در حال افزایش هستند و تقاضا بسیار زیاد است در این بازار عرضه به ‌ندرت صورت می‌گیرد و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند. در واقع در بازار گاوی خوش‌بینی افراد زیاد است و سرمایه‌گذاران انتظار دارند این افزایش قیمت همین روند را طی کند. معمولاً شروع بازار گاوی بیانگر گشایش اقتصادی است.

8. بازار خرسی:
بازار خرسی زمانی است که در آن قیمت‌ها در حال کاهش هستند و عرضه بسیار زیاد است. در این حالت خوش‌بینی سرمایه‌گذاران تبدیل به ترس و بدبینی می‌شود. جو منفی بر بازار حاکم می‌شود و سهامداران را از خرید باز می‌دارد.

9. افزایش سرمایه:
شرکت‌های حاضر در بورس برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به افزایش سرمایه اقدام می‌کنند. این شرکت‌ها منابع مالی را برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای و رشد سرمایه‌گذاری‌ها، تأمین سرمایه در گردش، اصلاح ساختار سرمایه و … احتیاج دارند.

افزایش سرمایه به چهار روش انجام می‌شود:

1. از محل سود انباشته و در قالب سهام جایزه
2. از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم
3. از محل صرف سهام
4. از محل تجدید ارزیابی

10. حق تقدم خريد:
هنگامی که شركتی برای سرمایه‌گذاری نياز به افزايش سرمايه داشته باشد و بخواهد اين افزايش سرمايه از طريق محل آورده نقدی باشد؛ لازم است سهام عادی جديد منتشر کند و بر اساس قانون بورس موظف است این برگه‌های سهام جدید را ابتدا به سهامداران قبلی خود بدهد و آن‌ها در خرید این برگه‌ها اولویت و حق تقدم دارند. سهامداران قبلی کسانی هستند که در زمان تصويب افزايش سرمايه، سهامدار شركت بوده‌اند و در حال حاضر نیز سهامدار هستند.

11. حد سود و حد ضرر:
هنگامی که معامله‌گر برای میزان سود و زیان خود محدوده‌ قیمتی را مشخص کند و با گذر قیمت از آن محدوده معامله‌گر اقدام به خرید یا فروش سهم ‌کند در واقع برای خود حد ضرر یا حد سود تعیین کرده است. در حد سود سهامدار به میزان مورد نظر خود سود کرده است و حالا قصد خروج از سهم را دارد و در حد ضرر سهامدار به میزان ضرری که در نظر داشته رسیده و با این دید که جلوی ضرر را از هر کجا بگیرد منفعت است از سهم خارج می‌شود. در این حالت خروج از معامله با هدف جلوگیری از زیان بیشتر است.

12. صف خريد و صف فروش:
هرگاه حجم تقاضا برای خرید یک سهم از حجم عرضه آن بيشتر باشد در این حالت صف خرید تشکیل می‌شود تا متقاضیان آن سهم با ورود به صف بتوانند سهم را بخرند. در مقابل، وقتی حجم عرضه يک سهم در بورس، بالا برود و شخصی خواهان خرید آن سهم نباشد براي سهم مذکور صف فروش شکل می‌گيرد.

13. دامنه نوسان:
حداکثر میزان افزایش یا کاهشی که سهم در طول یک روز دارد را دامنه نوسان آن سهم می‌گویند.

14. تحلیل تکنیکال:
در تحلیل تکنیکال تحلیلگران، با توجه به داده‌های بازار و تاریخچه سهم، رفتار آینده‌ی فعالیت بازار مانند قیمت و حجم، را پیش‌بینی می‌کنند. در این نوع تحلیل، به دنبال تشخیص الگوها و روندهایی باید بود که نشان می‌دهند حرکت بعدی سهم چیست تا در پی تشخیص، حرکت قیمتی بعدی تصمیم به نگهداری، خرید یا فروش گرفت.

15. تحلیل بنیادی:
در تحلیل بنیادی تحلیلگران، به بررسی ارزش ذاتی سهم می‌پردازند که این ارزش با زیر نظر گرفتن رویدادهای اقتصادی آن شرکت و ساختار سیاسی موجود صورت می‌گیرد. با در نظر گرفتن صورت‌های مالی و گزارش‌های حسابرسی شده شرکت و با پیش‌بینی سود و زیان آتی آن، ارزش ذاتی شرکت محاسبه می‌شود. هرگاه بین ارزش بازار(ارزشی که سهم در حال معامله شدن با آن ارزش است) و ارزش ذاتی سهم تفاوت زیادی باشد، تصمیم‌گیری برای خرید یا فروش اهمیت پیدا می‌کند.

16. مجمع عادی سالیانه:
مجمعی که هر ساله یک بار تشکیل می‌شود تا عملکرد شرکت‌ها و وظایف مقرر در اساسنامه و سودی که به سهامداران تعلق می‌گیرد در آن بررسی و مشخص شود. شرکت‌ها مجمع عمومی سالیانه خود را باید حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالی شرکت اجرا کنند.

17. مجمع عمومی فوق‌العاده:
اگر اتفاقاتی مانند انحلال یا اعلام ورشکستگی و… برای شرکت رخ دهد، خارج از زمان مقرر برای تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه، مجمعی تشکیل می‌شود تا در آن موضوع خاص تصمیم‌گیری شود که به آن مجمع عمومی فوق‌العاده می‌گویند.

18. عرضه اولیه:
زمانی که سهام یک شرکت خصوصی برای اولین بار به بازار عرضه می‌شود تا مردم آن را خریداری کنند به آن عرضه اولیه می‌گویند. عرضه‌های اولیه عموماً توسط شرکت‌های کوچک و تازه راه‌اندازی شده ارائه می‌شوند. البته شرکت‌های بزرگ خصوصی هم که به دنبال تبدیل ‌شدن به سهامی عام هستند، عرضه عمومی اولیه انجام می‌دهند.

19. صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس:
نوعی صندوق‌ سرمایه‌گذاری است که در بازار و در طول روز همانند سهام معامله می‌شوند. به این ترتیب که شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است، می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید یا چند واحد آن را بفروشید. با خرید ETF در واقع شما پول خود را در صندوقی که توسط افرادی خبره مدیریت می‌شود سرمایه‌گذاری می‌کنید.

20. بسته شدن نماد:
در هنگام ایجاد تغییرات اصولی شرکت، لازم است نماد شرکت بسته شود. تغییراتی چون، تغییر محل، افزایش سرمایه، تعیین اعضای هیئت مدیره و … . در این هنگام معاملات سهام شرکت تا زمان تصمیم‌گیری در خصوص آن مورد مشخص تعطیل می‌شود و نماد شرکت در تابلوی بورس در وضعیت متوقف نمایش داده می‌شود.

آموزش اصطلاحات پایه‌ای بورسی

آموزش اصطلاحات پایه ای بورسی – آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم پایه ای و پرکاربرد بورس یکی از ضروری‌ترین مواردی است که هر سرمایه‌گذاری باید انجام دهد. در این آموزش به بررسی مهم ترین و پرکاربردترین اصطلاحات بورسی میپردازیم.

سال مالی به چه معناست؟

سال مالی هر شرکتی ممکن است با شرکت دیگر تفاوت کند. به عنوان مثال بعضی شرکت‌ها سال مالی خود را از اول فروردین شروع می‌کنند و بعضی شرکت‌ها سال مالی خود را از ابتدای مهر آغاز می‌کنند.
دقیقاً مثل بانک‌ها که همه ساله حسابهای خود را بررسی می‌کنند؛ شرکت های بورسی نیز هر سال در تاریخ معینی مثلا ابتدای فروردین ماه فعالیت‌های خود را شروع می‌کنند و سود خود را پیش بینی می‌کنند و سال بعد در همان زمان وضعیت شرکت را از لحاظ سود و زیان و … رسیدگی می‌کنند.
مثلا صورت سود و زیان نهایی هر شرکتی به تاریخ منتهی به سال مالی تعیین شده است. یعنی فعالیت مالی یک ساله که در آخرین روز سال مالی به انتها رسیده است.

آگهی دعوت
دعوت کتبی برای جلسات مجمع عمومی نباید از 10 روز کمتر باشد و نیز نباید تا بیش از 40 روز زودتر از تاریخ برگزاری جلسه به سهام داران جلسه به سهامداران ابلاغ شود و این آگهی دعوت باید در روزنامه کثیرالانتشار که برای اطلاعیه های شرکت در نظر گرفته شده به چاپ رسد. آگهی دعوت باید شامل دستور کار و تاریخ، ساعت و مکان جلسه باشد. این نوع آگهی در سایت کدال نیز منتشر می شود.

آموزش اصطلاحات پایه ای بورسی

صورتهای مالی
اگر کسی بخواهد بداند وضعیت مالی شرکت چگونه است تنها راهش بررسی صورت مالی شرکت است .

تحلیل صورت مالی شرکتها کار نسبتا دقیق و فنی است .پس از بررسی صورت مالی مشخص می شود، که گذشته شرکت از لحاظ قدرت فروش سرمایه و سود دهی چگونه بوده است و وضعیت آینده را می شود تخمین زد. نیاز به تحلیل صورتهای مالی کاملا ضروری است و بسیاری که در انتخاب خود متضرر می شوند، به دلیل توجه نکردن به صورت مالی شرکت می باشد.

صورتهای مالی چند نوع است:
ترازنامه
صورتحساب سود و زیان
صورت حساب سود و زیان انباشته
صورت مالی میان دوره ای آشنایی با اصطلاحات بورس
صورت سرمایه
صورت گردش وجوه نقد

ترازنامه چیست؟
ترازنامه صورت مالی است که در آن دارایی ها و بدهی های شرکت و سرمایه (حقوق صاحبان سهام ) ثبت شده است. اطلاعات ترازنامه طبقه بندی خاص خود را دارد.

مثلا اول دارایی‌ها ذکر می شود، بعد بدهی‌ها و در آخر حقوق صاحبان سهام. ترازنامه، برای سهامداران از این جهت با اهمیت است که معلوم می‌کند، شرکت چه میزان دارایی ،چه میزان بدهی وسرمایه دارد و بدین وسیله می توان قدرت شرکت را پیش بینی کرد.

آموزش اصطلاحات پایه‌ای بورسی

صورتحساب سود و زیان چیست؟
صورت حسابی می باشد که نشان می دهد شرکت مربوطه چقدر درآمد کسب کرده ، چه میزان هزینه داشته و در نهایت چه مبلغ سود و یا زیان شناسایی کرده است .
اهمیت این صورتحساب واضح است، چرا که برای خرید سهام یک شرکت مهمترین مولفه سودآوری است .

نسبت نقدینگی چیست؟

نسبت نقدینگی برابر است با وجوه نقد و اوراق بهادار قابل فروش در بازار، به تعهدات و بدهی های جاری شرکت.

این نسبت سرعت پرداخت دیون شرکت به بستانکاران رانشان می‌دهد.

نسبت سود قبل از کسر مالیات به فروش چیست؟
این نسبت برابر است با سود قبل از کسر مالیات تقسیم بر فروش خالص ضرب در 100.

آموزش اصطلاحات پایه‌ای بورسی: این نسبت شاخص مناسبی برای نشان دادن کارایی شرکت است. اگر در مقایسه باسال های گذشته این نسبت کاهش یابد، بدین معنا است که هزینه های شرکت بالا رفته یا فروش آن کاهش یافته است. اگر این نسبت افزایش یابد، بدین معناست که هزینه‌های شرکت نسبت به فروش کاهش یافته ویا فروش افزایش یافته است.

ارزش جاری بازار به چه معناست؟
ارزش بازار کل سهام منتشر شده از سوی شرکت به قیمت جاری در بازار سهام را ارزش جاری می نامیم.

قیمت بازار سهام به چه معناست؟
قیمت بازاری سهم آخرین قیمتی است که طبق گزارش های موجود آن سهم مورد معامله قرار گرفته است.

سهم بازار به چه معناست؟

سهم بازار شرکت، نشان دهنده سهم یا در صد فروش محصولات آن شرکت در مقایسه با کل فروش آن محصول توسط سهم تولید کنندگان است.

نــماد

در واقع نام اختصاری شرکت های پذیرفته شده در بورس است.

برای مثال، نماد شرکت پالایشگاه تبریز در بورس، شبریز است.

حرف اول نماد، برگرفته از صنعتی است که شرکت در آن قرار دارد و بخش دوم نماد، در واقع خلاصه نام آشنایی با اصطلاحات بورس شرکت است.

مثلا در نماد شبریز، حرف ش بیانگر صنعت فراورده های نفتی و کلمه تبریز، مخفف عبارت پالایشگاه تبریز است. که در نتیجه شده شبریز فعالان بورس، عمدتا بجای استفاده از نام کامل شرکت ها، نماد آنها را بکار می برند.

تـوقـف نـماد

گاهی اوقات، معاملات سهام برخی شرکت‌ها در بورس بصورت موقتی، متوقف می‌شود.

در این حالت، اصطلاحا می گویند نماد شرکت متوقف شده است.

عمدتا بورس زمانی نماد یک شرکت را متوقف می کند که رویدادی حائز اهمیت درخصوص آن شرکت اتفاق افتاده باشد، به نحوی که این رویداد بتواند موجب افزایش یا کاهش بیش از اندازه قیمت سهام شرکت شود.

آموزش اصطلاحات پایه ای بورسی

برای مثال، قبل از برگزاری مجامع سالیانه شرکت، نماد آن شرکت متوقف می‌شود، زیرا در مجمع سالیانه، سود سهامداران مشخص خواهد شد و این موضوع، می تواند بر قیمت سهم بعد از مجمع، تأثیر زیادی داشته باشد.

طبیعتا توقف نماد در اینگونه موارد، به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا پس از انتشار اطلاعات کامل و شفاف شدن وضعیت شرکت، در شرایط یکسان و عادلانـه، درخصوص خرید، فروش و یا نگهداری آن سهم تصمیم گیری کنند.

نماد معاملاتی بـاز و بـسـتـه چیست؟

پس از آنکه شرکت های سهامی عام در بازار بورس پذیرفته شدند، برای اینکه اوراق سهام آنها در بازار بورس قابل داد و ستد باشد ، باید نماد معاملاتی آنها در تابلو بورس بازشود.

پس از بازشدن نماد معاملاتی، خرید و فروش سهام به طور مرتب و روزانه انجام می شود.

حال اگر مدیران شرکت بخواهند، هرگونه تغییری در اصول اساسی شرکت ایجاد کنند، باید نماد معاملاتی شرکت در تابلوی بورس بسته شود و امکان دادوستد سهام منتفی گردد و متوقف بشود.

مـجمــع

به گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت که به منظور تصمیم گیری درخصوص مسائل آشنایی با اصطلاحات بورس مهم شرکت برگزار می شود، مجمـع گفته می شود.

سهامداران شرکت، متناسب با میزان سهم خود، در مجامع حق رأی دارنـد.

هیئت مدیره شرکت موظف است حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع، آگهی برگزاری مجمع را در روزنامه کثیرالانتشاری که به عنوان روزنامه رسمی شرکت انتخاب شده است، منتشر کند تا سهامداران از این موضوع مطلع شوند.

درآمد باقی مانده به چه معناست؟

در آمد باقی مانده بخشی از درآمد شرکت است که بین سهامداران تقسیم نشده است ولی به عنوان ذخیره انباشت شده برای رشد شرکت یا استفاده از آن در موارد اضطراری نگه داری می‌شود.

در آمد باقی مانده را سود تقسیم نشده، مازاد درآمد یا ذخیره نیز می نامند.

تعدیل سـود

شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس موظفند بصورت مستمر ودر دوره های سه ماهه (کنترل شود)، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و ضمن مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش بینی شده، پیش بینی جدید خود از میزان سودآوری شرکت را براساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند.

به عنوان مثال، شرکت الف پیش بینی کرده است که در پایان سال مالی1397، 100تومان سود به ازای هر سهم بدست آورد.

اما پس از گذشت سه ماه از فعالیت شرکت و با بررسی عملکرد این سه ماه، پیش بینی خود را تغییر داده و از 100 تومان به 110 تومان افزایش می دهد. همین شرکت ممکن است پس از بررسی عملکرد شش ماهه خود، به این نتیجه برسد که سود 110 تومانی قابل تحقق نیست و پیش بینی سود شرکت، باید به 95 تومان کاهش یابد. تغییرات این چنینی در سود پیش بینی شده را اصطلاحا تعدیل سود می گویند.

صف خـرید و صف فـروش

وقتی حجم تقاضا برای یک سهم در بورس،از حجم عرضه آن سهم بیشتر باشد،برای آن سهم صف خرید تشکیل می‌شود.

تشکیل صف خرید برای یک سهم نشان دهنده اقبال سرمایه گذاران به آن سهم است.

درنقطه مقابل، وقتی حجم عرضـه یک سهم در بورس،بیشتر از حجم‌تقاضا برای آن سهم باشد،برای سهم مذکور صف فروش شکل می‌گیرد.

تشکیل صف فروش برای یک سهم، می تواند حاکی از بی رغبتی سرمایه گذاران به آن سهـم است.

البته ذکر این نکته ضروری است که هر اندازه میزان نقدشوندگی در یک بورس بیشتر باشد، از حجم صف‌هی خرید و فروش سهام در آن بورس کاسته خواهد شد، زیرا در همه شرایط اعم از افزایش و کاهش قیمت سهام، همواره متقاضی برای سهام وجـود دارد و این، یعنی روان‌بودن فرایند معاملات در بورس و قابلیت نقدشوندگی بالا.

آموزش اصطلاحات پایه ای بورسی

نکته‌ جالب و البته مهم درباره صف‌ خرید و فروش این است که باتوجه به تأثیر لحظه‌ای و بسیار سریع اطلاعات بر میزان عرضه و تقاضای سهام در بورس، معمولا بلافاصله پس از انتشار یک اطلاعات حائز اهمیت درخصوص سهام، صف خرید یا فروش برای آن سهم تشکیل می‌شود، بنابراین سرعت عمل سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری برای خرید و فروش یک سهم در موفقیت آنها برای سرمایه‌گذاری بسیار حائز اهمیت است.

برای مثال، انتشار خبری درخصوص آزادسازی نرخ سیمان، می‌تواند موجب انتظار سرمایه‌گذاران برای افراد درآمد و سودآوری شرکت‌های سیمانی و در نتیجه، افزایش تقاضای آنها برای خرید سهام شود

و همین امر،در فاصله کوتاهی،تشکیل صف خرید و افزایش قیمت سهام شرکت‌های سیمانی را بدنبال خواهد داشت،

بنابراین سرمایه‌گذارانی که زودتر از دیگران برای خرید این‌سهم اقدام کنند،طبیعتا بیشتر از دیگران سود بدست خواهندآورد.

حـجـم مـبـنـا

حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد.

بنابراین، درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد،

به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.

در حال حاضر، حجم مبنای شرکت های پذیرفته شده در بورس، هشت ده هزارم است.

آموزش اصطلاحات پایه ای بورسی

بنابراین، اگر به عنوان مثال تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس 20 میلیون سهم باشد، تنها درصورتی قیمت سهام این شرکت در طول یک روز می تواند 5 درصد افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل 16 هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گیرد.

هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است، چراکه در غیر اینصورت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بورس شود.

قیمت پایانی سهـم

قیمت پایانـی سهام یک شرکت،در واقع میانگین قیمت‌هایی است که آن سهم درطول روز،براساس آن قیمت‌ها مورد دادوستد قرار گرفته‌است.

البته سامانه معاملاتی بورس پس از محاسبه میانگین قیمت سهم در طول روز، بصورت خودکار بررسی می‌کند که آیا میزان معاملات سهم نیز به اندازه حجم مبنا بوده است یا خیر؟

طبیعتا اگر حجم معاملات سهم حداقل به اندازه حجم مبنا بوده باشد، میانگین محاسبه شده، به عنوان قیمت پایانی سهم در سامانه معاملات ثبت خواهد شد، اما اگر حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، به همان نسبت از میزان افزایش یا کاهش قیمت سهم هم کاسته شده و قیمت پایانی، بر این اساس محاسبه و در سامانه معاملات ثبت می‌شود.

به‌عنوان مثال،فرض‌کنید قیمت سهم الف درابتدای روز شنبه،200تومان و میانگین قیمت معاملات این سهم درطول روز شنبه نیز 206تومان باشد.

بنابراین،میانگین قیمت سهم درپایان روز شنبه،در مقایسه با ابتدای روز، 6تومان،یعنی3درصد رشد داشته‌است.

آموزش اصطلاحات پایه ای بورسی

حال اگر تعداد سهام معامله‌شده شرکت الف درطول روز شنبه،برابر باحجم مبنا باشد،قیمت پایانی سهم در روز شنبه،همان 206تومان خواهدبود

اما اگر تعداد سهام معامله شده شرکت الف، تنها معادل نصف حجم مبنای تعیین شده برای این سهم باشد، طبیعتا میزان افزایش سهم نیز از 6 تومان، به 3 تومان کاهش یافته و قیمت پایانی سهم در روز شنبه، 203 تومان تعیین خواهد شد.

لازم به‌ذکر است که قیمت پایانی سهم دریک روز،به عنوان قیمت پایه آن سهم درابتدای روز بعد،در سامانه معاملات بورس درنظر گرفته‌می‌شود.

اصطلاحات رایج بورسی

اطلاع از اصطلاحات رایج بورسی از مهم ترین گام هایی است که حتما باید قبل از ورود به بازار بورس و انجام معامله بردارید. چه بخواهید پول خود را به صورت مستقیم در بورس سرمایه گذاری کنید یا اینکه به صورت غیر مستقیم در صندوق ها سرمایه گذاری کنید، لازم است با اصطلاحات بورسی آشنا باشید تا بتوانید تصمیمات مناسبتری بگیرید. در این مقاله تصمیم داریم تعدادی از اصطلاحات رایج بورسی بازار را بیشتر برای شما توضیح دهیم. با ما همراه باشید :

نماد بورسی چیست؟

اولین اصطلاح از اصطلاحات رایج بورسی که می خواهیم توضیح دهیم، نماد بورسی است. هر یک از شرکت های حاضر در بازار بورس، دارای نمادی مخصوص به خود هستند و سهامداران، این شرکت ها را از طریق این نمادها می شناسند. ممکن است در بدو ورود به بورس، نمادهای بورسی برایتان ناشناخته و عجیب باشند، اما با مدتی فعالیت در این بازار، به نمادها عادت کرده و آن ها را خواهید شناخت .

به طور نمونه چندین مورد از نمادهای بورسی به شرح زیر هستند :

نام شرکت

نماد

شرکت سیمان کرمان

شرکت پالایش نفت تبریز

شرکت تولیدی مهرام

شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس

شرکت بیسکوییت گرجی

شرکت پارس الکتریک

شرکت شیشه همدان

برای مشاهده تمامی نمادهای بورسی می توانید به وب سایت tsetmc.com مراجعه نمایید.

دامنه نوسان چیست؟

دومین اصطلاح از اصطلاحات رایج بورسی دامنه نوسان است. برای این که نگاه و بینش بهتری نسبت به درآمدزایی در بازار بورس داشته باشید، لازم است که به تعریف دامنه نوسان توجه کنید. در بازار بورس ایران بر خلاف اکثر بازارهای جهانی، یک دامنه نوسان برای قیمت سهم ها در هر روز معاملاتی در نظر گرفته شده است. به این معنا که نرخ هر سهم در هر روز کاری، می تواند از قیمت پایانی روز قبل خو د به اندازه دامنه معرفی شده افزایش و یا کاهش یابد.
این باعث می شود که نه سودآوری شما یک شبه زندگی تان را تغییر دهد و نه این که در عرض یک شبانه روز ورشکست شده و سرمایه اولیه خود را از دست بدهید .
اما به این ترتیب اگر خرید سهام درستی داشته و آستانه انتظار شما برای سودآوری این سهم صحیح باشد، با رشد پیوسته و سبز ماندن چراغ سهام، به سودآوری قابل توجهی از طریق آن دست می یابید.

بازار

دامنه نوسان

3 ± و در صورت وجود صف به مدت 3 روز متوالی می تواند 5 ± باشد

بازار پایه نارنجی

2 ± و در صورت وجود صف به مدت 3 روز متوالی می تواند 4 ± باشد

بازار پایه قرمز

1 ± و در صورت وجود صف به مدت 3 روز متوالی می تواند 3 ± باشد

شاخص کل چیست؟

سومین اصطلاح از اصطلاحات رایج بورسی ، شاخص است. شاخص عددی است که بازدهی کلی بازار را به سهامداران بورس نشان می دهد. شاخص مثبت نشان می دهد وضعیت کلی بازار خوب و شاخص منفی بیانگر جو منفی بازار است. به طور مثال برای اینکه بدانیم بازار طی ماه گذشته چگونه عمل کرده، می توانیم درصد رشد و یا نزول شاخص را از اول تا آخر ماه محاسبه کنیم. میزان رشد یا افت شاخص کل، تابع رشد یا ریزش قیمت سهم صنایع مختلف موجود در بورس است اما میزان تاثیرگذاری هر کدام از صنایع بر روی شاخص با دیگری متفاوت است .

صف خرید و صف فروش

صف خرید :

چهارمین اصطلاح از اصطلاحات رایج بورسی ، صف خرید و صف فروش است. هر گاه که سرمایه گذاران به امید افزایش قیمت سهم برای خرید سهام شرکتی رغبت زیادی داشته باشند و کل سهم های عرضه شده توسط فروشندگان را بخرند ، آنگاه صف خرید شکل می گیرد. در این هنگام وقتی فروشندگان سهم متوجه می شوند که هر چقدر سهم عرضه می شود ، خریداران آن را می خرند. فروش خود را متوقف می کنند و با توجه به محدودیت دامنه نوسان با کاهش عرضه ، برای آن سهم صف خرید تشکیل می شود .

صف فروش :

درست برعکس حالتی که صف خرید ایجاد می شود، زمانی که خریداران برای خرید سهم تمایلی ندارند و از طرفی تعداد فروشندگانی که حاضرند سهم را با حداقل قیمت مجاز روزانه بفروشند زیاد باشد، میزان عرضه از تقاضا بیشتر شده و در نتیجه صف فروش شکل می گیرد .

نکته جالب توجه در مورد صف خرید و صف فروش این است که معمولا بلافاصله بعد از منتشر شدن اطلاعات مهم در خصوص سهام یک شرکت، برای آن سهم صف خرید و صف فروش ایجاد می شود. بنابراین سهامدارانی موفق خواهند بود که بتوانند در کوتاهترین زمان به نتیجه برسند که باید سهم شان را بخرند یا بفروشند .

به عنوان مثال، وقتی خبری در مورد آزاد سازی نرخ سیمان منتشر می شود، این خبر باعث می شود سرمایه گذاران منتظر خبرهای خوبی در مورد افزایش درآمد و سودآوری شرکتهای سیمانی باشند و در نتیجه تقاضای آنها برای خرید سهام بیشتر می شود. همین کار موجب تشکیل صف خرید در زمان خیلی کوتاه می شود و افزایش قیمت سهم شرکت های سیمانی را موجب خواهد شد. در این حالت سهامدارانی سود بیشتری می کنند که زودتر از دیگران متوجه اخبار شده و نسبت به خرید سهم اقدام کنند .

پرسش و پاسخ های بورسی

حال که با اصطلاحات رایج بورسی آشنا شدید، اغلب سوالاتی برایتان بوجود می آید که دوست دارید قبل از دست زدن به معامله، جواب آنها را بدانید. یا ابهاماتی که در ذهن دارید بهتر است قبل از هر گونه خرید و فروش سهم سعی در رفع آنها کنید. در ادامه قصد داریم به چند تا از سوالات رایج بورسی که برای تازه واردان به بورس ممکن است پیش بیاید، کامل پاسخ دهیم. تا با خیال راحت و با اطلاعات کامل وارد دنیای بورس شوید .

چه روزهایی می توان خرید و فروش سهام انجام داد؟

برای خرید و فروش سهام، باید در روزهای شنبه تا پایان چهارشنبه از ساعت 9 صبح تا 12:30 ظهر اقدام نمایید. لازم به ذکر است که برای سفارش گذاری می توانید از ساعت 8:30 صبح نیز فعالیت کنید اما معاملات از ساعت 9 صبح انجام می پذیرد. بازار بورس و اوراق بهادار در روزهای پنج شنبه و جمعه و کلیه روزهای تعطیل سال، تعطیل خواهد بود .

آیا می توان یک سهم را در یک روز خرید، و در همان روز به فروش رساند؟

پاسخ این سوال مثبت است. شما می توانید در همان روز و حتی لحظاتی پس از آن که یک سهم را خریداری کرده اید، نسبت به فروش آن اقدام کنید. البته در صورتی که چراغ نماد قرمز نشده و همچنان قابل معامله باشد. بعضی مواقع به دلیل برگزاری مجمع، افشای اطلاعات مهم و نوسان قیمت شدید، ممکن است نماد متوقف شود. در این مواقع باید تا باز شدن مجدد نماد منتظر بمانید. خبرهای مربوط به برگزاری مجامع، افشای اطلاعات با اهمیت و . را می توانید در سایت کدال مشاهده نمایید .

برای سرمایه گذاری در بورس چه مقدار سرمایه لازم است؟

سرمایه اولیه برای ورود به بازار بورس، می تواند کم و محدود باشد و شما می توانید با حداقل سرمایه به این بازار وارد شوید. به واقع در مورد مبتدی های بازار بورس نیز پیشنهاد می شود که با سرمایه اولیه کم وارد شده و سپس رفته رفته موجودی خود در معاملات بورس را افزایش دهند . حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس 100 هزار تومان است و در صورتی که بخواهید از بازار فرابورس نمادی را خریداری کنید باید 500 هزار تومان سرمایه داشته باشید.

در حقیقت وارد شدن با سرمایه های کلان در حالی که شناخت و اطلاعات کافی نسبت به معاملات سهام ندارید، نتیجه بخش نخواهد بود. غالبا کارشناسان بازار بورس توصیه می کنند که هرگز تمام سرمایه خود را وارد بورس نکرده و همیشه تنها بخشی از آن را به این بازار وارد کنید. به ویژه زمانی که هنوز اطلاعات و البته تجربه کافی در زمینه فعالیت های اقتصادی بازار سرمایه را ندارید، بهتر است کمی محتاط تر عمل کرده و از خرید و فروش های هیجانی پرهیز نمایید .

برای سرمایه گذاری مثبت در بازار بورس، لازم است که شناخت درستی نسبت به صنایع مختلف و شکل سرمایه گذاری در آن ها پیدا کنید. با شرکت در کلاس های آموزشی بورس می توانید اطلاعات خود را درخصوص شرکت های بورسی افزایش داده و خرید و فروش های خود را هوشمندانه تر انجام دهید .

آشنایی با تعاریف، اصطلاحات و مفاهیم اولیه بورس

اگر قصد ورود به بازار سرمایه را دارید، احتمالا افق سرمایه گذاری روشنی را در این بازار متصور هستید. اما این مهم اتفاق نخواهد افتاد جز با آموزش و ممارست در یادگیری مطالب پایه‌ای و اولیه مربوط به سرمایه گذاری در بورس. غفلت از این موضوع در آینده شما را با چالش‌های زیادی مواجه خواهد کرد. اصطلاحات و مفاهیم بنیادی زیادی در بورس وجود دارد که هر کدام از آنها باید به طور مجزا بررسی شوند. اما ما در این مطلب قصد داریم به طور خلاصه تمامی اصطلاحات مربوط به بورس و سهام را معرفی کنیم. سعی کرده ایم این تعاریف را اولویت بندی کرده و به صورت زنجیره‌ای آن‌ها را بیان کنیم و این مطلب، درک هر اصلاح را منوط به درک اصطلاحات پیشین کرده است.

مفاهیم اولیه عمومی درباره سهام و بورس

در این قسمت درباره مفاهیم اولیه و تعاریف مقدماتی بازار سرمایه و سهام آشنا خواهید شد.

بازار اولیه (بانک)

همه ما با بانک‌ها آشنا هستیم. دارایی‌هایی که برای اولین بار توسط شرکت‌های خصوصی یا دولتی عرضه می‌شود در بازاری موسوم به “بازار اولیه” پذیره نویسی می‌شوند و نماد آن در کشور ما «بانک» است.

بازار ثانویه (بورس)

بورس Bourse یک واژه فرانسوی است که در حال حاضر نماد بازار ثانویه است. آن دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است، در بازار ثانویه یا همان بورس مجددا مورد معامله قرار می‌گیرد.

اوراق بهادار

اوراق بهادار یا Securities یک سند است (واژه ورق به معنی کاغذ نیست) که تضمین کننده‌ی حقوق مالی قابل نقل ‌و ‌انتقال برای مالک آن است. به ‌بیان‌ دیگر به هرنوع سندی که بیان کننده یک ارزش مالی برای مالک آن باشد و قابلیت خرید و فروش داشته باشد، اوراق بهادار می‌گوییم.

اوراق بهادار انواع مختلفی دارد که یک نوع آن “سهام” است. سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان‌دهنده سهم مالکیت صاحب آن از یک شرکت است. برای توضیح بیشتر فرض کنید یک شرکت را به 10 سهم تقسیم کرده‌ایم. اگر شما 2 سهم این شرکت را در اختیار داشته باشید به این معنی است که شما مالک یک پنجم این شرکت هستید و در واقع یک پنجم سود یا زیان شرکت به شما تعلق خواهد گرفت.

شرکت‌های بورسی

سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را شرکت‌های بورسی میگویند.

گروه‌های بورسی

شرکت های بورسی را بنابر زمینه فعالیت آنها در گروه هایی مربوط به همان صنعت دسته بندی میکنند. برای مثال گروه دارویی، خودرویی، پتروشیمی، شیمیایی، بانکی، پالایشگاهی و غیره.

نماد بورسی

در تمامی بورس‌های جهان برای اینکه راحت‌تر بشود اسم هر شرکت را نام برد یک نماد به آن اختصاص می‌دهند. نماد بورسی یک شرکت بورسی معمولا عبارت است از حرف اول گروه بورسی مربوط به آن که نشان دهنده ی صنعتی می باشد که آن شرکت در آن قرار دارد و در ادامه قسمتی از نام شرکت.

شاخص کل

عددی است که با فرمول های خاصی محاسبه میشود و نشان دهنده ی بازدهی و روند بازار است و تغییر آن به منفی یا مثبت نشان دهنده ی تغییر مثبت یا منفی کل ارزش بازار است.

عرضه اولیه

وقتی سهام یک شرکت برای اولین بار قرار است در بورس عرضه شود، بعد از مشخص شدن قیمت گشایش، در یک روز معین برای اولین بار تحت نام عرضه اولیه در بازار به فروش میرسد.

اصطلاحات و تعاریف مربوط به شرکت‌ها

اصطلاحات زیادی درباره مسائل مالی شرکت ها وجود دارد که برخی از آنها عمومی است و برخی فقط مربوط به شرکت های بورسی میباشد. در این قسمت با آنها آشنا خواهید شد.

سال مالی

سهامداران تصمیم گیرنده هر شرکت برای محاسبه ی سود و زیان و مسائل مالی شرکت، یک دوره یک ساله را انتخاب می کنند که در پایان آن دوره، هیئت مدیره موظف به گزارش دادن عملکرد خود در پایان سال مالی میباشد.

سود پیش بینی شده (EPS)

منظور از EPS سود اختصاص یافته به هر سهم یک شرکت است که توسط شرکت در ابتدای سال مالی پیش بینی میشود. هر شرکت وظیفه دارد سود تخمینی خود را بر اساس نظرات مدیران شرکت تخمین می زند و به سهامداران اعلام کند. سود پیش بینی شده یا همان EPS در قیمت سهام تأثیر مستقیم دارد و یکی از ملاک های سرمایه گذاران برای خرید یک سهم است.

تعدیل سود (منفی یا مثبت)

در طی سال ممکن است به دلایل مختلف مدیران شرکت پیش بینی اولیه خود را تعدیل دهند. اگر پیش بینی جدید آنها بیشتر از پیش بینی اولیه سود باشد تعدیل را مثبت و در حالت معکوس تعدیل را منفی می‌گوییم.

سود سالیانه

منظور از سود سالیانه، سود یک شرکت بورسی در یک سال مالی است.

سود تقسیمی (DPS)

عبارت است از سودی که پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم توسط شرکت ها به سهام داران پرداخت می‌گردد.

نسبت قیمت به درآمد (P/E)

حاصل قیمت سهم به درآمد آتی آن می باشد. اگر پی به ای بالاتر از ۵ بود، نشان دهنده ی این است که سهامداران به روند سوددهی آن اعتماد بیشتری دارند و بر این باورند که سود شرکت در سال جاری و یا سال های آتی رشد خوبی خواهد داشت و یا گاهی نشان می دهد سهامداران بر این باورند که سود شرکت خیلی بالاتر از مبلغ اعلامی می باشد و شرکت در اعلام سود محافظه کاری به خرج داده است. پی به ای های پایین نشان می دهد، سهامداران به آینده شرکت مشکوک هستند و معتقدند شرکت روند سوددهی خود را سال های آتی به حد لازم رشد نخواهد داد و یا حتی کمتر خواهد کرد. پی به ای پایین می تواند این نکته را هم خاطر نشان کند که بازار معتقد است شرکت سود اعلامی خود را خیلی رویایی ارائه داده است و نمی تواند این رقم را پوشش دهد.

قیمت اسمی سهام

قیمت اسمی سهم همان قیمت اولیه سهم در بازار اولیه است که برای همه سهام ها برابر 100 تومان است. قیمت اسمی تنها بیانگر قیمت اسمی سهم است نه قیمت رسمی آن! بر روی اوراق هر سهم قیمت اسمی را 100 تومان درج میکنند تا بعدا خود بازار به نسبت عرضه و تقاضا، قیمت تعادلی آن را مشخص ‌کند.

سرمایه‌ی شرکت

سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد 100 تومان به دست می آید. همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را تقسیم بر عدد 100 تومان می کنند.

مجمع عمومی سالیانه

گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت ها که برای ارائه وضعیت شرکت و تعیین سود، حداکثر چهار ماه بعد از پایان سال مالی شرکت ها تشکیل می گردد و همه سهامداران، (حتی اگر یک سهم آن شرکت را داشته باشند) میتوانند در آن شرکت کنند.

مجمع فوق العاده

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت ها که برای تغییرات اساسی در اساسنامه شرکت ها بمانند تغییر سال مالی یا تغییر محل شرکت و یا تصویب طرح توجیهی افزایش سرمایه تشکیل می شود.

افزایش سرمایه

عبارتست از تجزیه سهام شرکت ها به تعداد بیشتر. این کار به دلایل مختلفی از جمله بهبود ساختار مالی شرکت و تامین مالی شرکت. افزایش سرمایه در واقع به معنی ایجاد تعدادی سهم جدید است که به سهامداران قبلی و جدید به فروش می‌رسد. هزینه خرید این سهام جدید 100 تومان (قیمت اسمی) به علاوه قیمت حق تقدم است.

حق تقدم

فرمی است که بعد از اعمال افزایش سرمایه ایجاد می‌شود که برای سهامداران قبلی ارسال شود تا آنها در خصوص حق تقدم سهام خود تصمیم گیری نمایند. در این موارد سهامدار مختار است که وجه حاصل (100 تومان به ازای هر سهم حق تقدم) از اضافه سهام را پرداخت نماید تا صاحب سهام مورد نظر گردد یا آن را به افراد جدیدی واگذار نماید. بعد از اخذ تصمیم این گواهینامه به مبدأ بازگشت داده خواهد شد تا مراحل اجرای آن صورت گیرد. اگر کسی از قبل سهام باشد میتواند حق تقدم اختصاص یافته به او را بفروشد. اگرم کسی تمایل داشته باشد میتواند این حق تقدم ها را بخرد و بعد از پرداخت 100 تومان، این حق تقدم ها تبدیل به سهم خواهند شد.

نکته: ممکن است در دریافت مفهوم حق تقدم و افزایس سرمایه کمی دچار مشکل شده باشید، نگران نباشید این امر طبیعی است. در آینده نزدیک در یک مقاله جامع درباره آن توضیح خواهیم داد.

شرکت های هولدینگ

شرکت هولدینگ به شرکتی می گویند که نسبت به ابتیاع و تهیه درصد از سهام دیگر شرکت ها (تا آن حد که بتواند هیئت مدیره آن شرکت را کنترل نموده و حق رأی اصلی را داشته باشد) اقدام نماید.

سهام شناور آزاد

به نسبتی از سهام یک شرکت که در بازار قابل معامله است و با اهداف مدیریتی توسط سهامداران کنترل کننده نگهداری نمی شود و در فرایند معاملات حضور دارد گفته می شود.

ترازنامه شرکت

ارزیابی قدرت مالی و نقدینگی هر شرکت از طریق اندازه گیری داراییها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام صورت می گیرد. این اطلاعات در صورت مالی تحت عنوان ترازنامه شرکت ارائه می شود.

اصطلاحات مربوط به سهامدارها

سهامدار شدن نیاز به پیش زمینه هایی مثل دریافت کد بورسی و مراجعه و ثبت نام کاربری در یک کارگزاری دارد. در این قسمت با این موارد آشنا خواهید شد.

سرمایه گذاری در بورس

سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار به معنای خرید سهام یک یا چند شرکت بورسی است که معمولا با دو دیدگاه انجام می شود. بهره بردن از روند قیمت سهم به معنای اینکه سهمی را در قیمتی بخریم و با قیمت بالاتری به فروش برسانیم، و یا سرمایه گذاری برای بهره بردن از سود سالیانه سهم که البته مورد دوم رشد قیمت را در زمان فروش نیز شامل می‌شود.

شرکت‌های کارگزاری

کارگزاری‌ها بنگاه‌های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام توسط آنان صورت می گیرد. کارگزاری ها از اعتبار بالایی برخوردار هستند و می‌توانید مانند یک بانک به آنها اعتماد کنید. در این معاملات آن ها وکیل تام الاختیار فروشنده و خریدار هستند. دفاتر شرکت‌های کارگزاری در تمامی شهرها وجود دارند.

کد معاملاتی یا کد بورسی

برای اینکه بتوانید به خرید و فروش هام در بورس بپردازید، گرفتن کد بورسی الزامی است. هر فرد باید یک کد بورسی برای معامله کردن در بورس بگیرد. کد بورسی عبارتست از کدی ثابت که به سهامداران اختصاص داده می شود تا در هنگام خرید و فروش سهام از آن استفاده کنند. این کد متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی افراد به همراه یک عدد ثابت است که در معاملات سهام کارکردی مشابه شماره حساب در نقل و انتقالات بانکی را دارد. برای دریافت کد بورسی باید به یکی از دفاتر شرکت‌های کارگزاری بورس مراجعه کنید.

پرتفو (Portfolio)

پرتفو یا پرتفوی عبارتست از سبدی متشکل از سهام شرکتهای مختلف بورسی. منظور از سبد سهام همین موضوع است. سرمایه گذاران برای کاهش ریسک سرمایه گذاری، به جای خرید سهام یک شرکت، سرمایه خود را در چند شرکت پخش می‌کنند. اکثر قریب به اتفاق کارشناسان اقتصادی حتی در بهترین حالتهای تحلیلی، خریدن تنها یک سهم یا اصطلاحاً تک سهم شدن را توصیه نمی کنند.

سهامدار عمده

طبق قانون به شخص حقیقی یا حقوقی که بیش از ۵٪ از سهام یک شرکت بورسی یا غیر بورسی را دارا باشد سهامدار عمده می‌گویند. سهامدار عمده میتواند در تصمیماتی که در مجامع بر گزار می شود موثر باشد.

اصطلاحات و مفاهیم مرتبط به معاملات و تحلیل سهام

اصلاحات زیادی درباره نحوه انجام معاملات و مسائل مربوط به قیمت‌ سهام وجود دارد. این قسمت برخی از مهم ترین تعاریف مربوط به معاملات سهام آورده شده است.

قیمت پایانی سهم

قیمت رسمی سهم است که در واقع قیمت پایانـی سهام یک شرکت نشان دهنده میانگین قیمت‌های آن سهم در طول روز است که براساس آن قیمت‌ها مورد داد و ستد قرار گرفته است.

نوسان قیمت سهام

بر طبق قوانین بورس اوراق بهادار تهران حداکثر نوسان قیمت یک سهم در یک روز از مثبت 5٪ تا منفی 5٪ طی روز می تواند باشد. برخی از سهام نیز بازه نوسانی 10 یا 6 درصدی دارند که بعدا درباره آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

حجم مبنا

حداقل تعداد برگه سهمی که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز قیمتی به ثبت برسد.

صف خرید و فروش

چنانچه خریداران زیادی در طی روز یک سهم در قیمت +۵٪ باشند می گویند صف خرید ایجاد شده است و چنانچه تعدا زیادی فروشنده سهم در قیمت -۵٪ باشند می گویند صف فروش ایجاد شده است. این اتفاق به این دلیل میافتد که قیمت یک سهم در یک روز در یک بازه خاص میتواند نوسان کند.

قیمت لحظه‌ای

به قیمت یک سهم در هر لحظه از ساعات معاملاتی (9 تا 12:30) قیمت لحظه ای میگویند.

تحلیل تکنیکال

به بررسی تکنیکی نمودار خطی قیمت و حجم معاملات تحلیل تکنیکال میگویند. تحلیل تکنیکال در واقع یک علم است که به شما این امکان را می‌دهد تا با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌هایی که شامل یکسری ابزارها و نرم افزارها، نمودارها، ریاضیات، اندیکاتورها و یک سری داده مثل قیمت سهم در گذشته و حجم معاملات، به‌پیش‌بینی قیمت‌ها در آینده بپردازید.

تحلیل بنیادی

به تحلیل صورت‌های مالی شرکت ها و تحلیل فاکتورهایی که میتواند در آینده بر روند سودسازی یک شرکت تاثیر گذار باشد، تحلیل بنیادی یا فاندامنتال می‌گویند.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

آموزش بورس قسمت هفدهم – اصطلاحات رایج بورس

نماد، نام اختصاری شرکت های پذیرفته شده در بورس است. برای مثال، نماد شرکت داروسازی سبحان در بورس، دسبحا است. حرف اول نماد، برگرفته از صنعتی است که شرکت در آن قرار دارد و بخش دوم نماد، در واقع خلاصه نام شرکت است. مثلا در نماد خساپا، حرف خ بیانگر صنعت خودرو و کلمه ساپا، مخفف سایپا است. فعالان بورس ، عمدتا به جای استفاده از نام کامل شرکت ها، نماد آنها را بکار می برند.

توقف نماد

گاهی اوقات، معاملات سهام برخی از شرکت ها در بورس به طور موقت، متوقف می شود که در این حالت، اصطلاحا می گویند نماد شرکت متوقف شده است. توقف نماد زمانی اتفاق می افتد که رویداد با اهمیتی در خصوص آن شرکت اتفاق افتاده باشد. به نحوی که این رویداد بتواند موجب افزایش یا کاهش بیش از اندازه قیمت سهام شرکت شود. برای مثال، قبل از برگزاری مجامع سالیانه شرکت، نماد آن شرکت متوقف می شود، زیرا در مجمع سالیانه، سود سهامداران مشخص خواهد شد و این موضوع، می تواند بر قیمت سهم بعد از مجمع، تاثیر زیادی داشته باشد. این امر، به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا پس از انتشار اطلاعات کامل و شفاف شدن وضعیت شرکت، در شرایط یکسان و عادلانه، در خصوص خرید، فروش و یا نگهداری آن سهم تصمیم گیری کنند.

مجامع شرکت های پذیرفته شده در بورس

به گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت که به منظور تصمیم گیری در خصوص مسائل مهم شرکت برگزار می شود، مجمع گفته می شود. سهامداران شرکت، متناسب با میزان سهم خود، در مجامع حق رای دارند. هیئت مدیره شرکت موظف است حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع، آگهی برگزاری مجمع را در روزنامه کثیرالانتشار که به عنوان روزنامه رسمی شرکت انتخاب شده است، منتشر کند تا سهامداران از این موضوع مطلع شوند. همچنین آگهی برگزاری مجمع در سایت کدال نیز منتشر می شود. مجامع شرکت ها به دو دسته تقسیم می شوند:

مجمع عمومی عادی سالیانه: هیئت مدیره شرکت موظف است هر سال یکبار، سهامداران شرکت را دعوت کرده و گزارش عملکرد سالیانه خود را به سهامداران ارائه نماید. به این گردهمایی، مجمع عمومی سالیانه گفته می شود. در مجمع عمومی سالیانه، همچنین در خصوص موارد مهمی مانند میزان سود تقسیمی به سهامداران و انتخاب اعضای هیئت مدیره، رای گیری می شود.

مجمع فوق العاده: غیر از مجمع سالیانه، هر مجمع دیگری که توسط شرکت برگزار شود، مجمع فوق العاده نام دارد. در مجامع فوق العاده عمدتا در خصوص مواردی مانند افزایش سرمایه شرکت، تغییر نشانی و نام شرکت و … تصمیم گیری می شود.

سال مالی

سال مالی، دوره یک ساله ای است که مبنای محاسبه سود و زیان و سایر گزارش های مالی شرکت می باشد. به عنوان مثال سال مالی شرکت ایران خودرو از ابتدای فروردین تا پایان اسفند هر سال می باشد. در پایان سال مالی، مجمع سالیانه شرکت برگزار و عملکرد هیئت مدیره در طول سال مالی ، مورد ارزیابی سهامداران قرار می گیرد. هیئت مدیره شرکت موظف است حداکثر ظرف مدت 4 ماه پس از پایان سال مالی شرکت، مجمع عادی سالیانه را برگزار کند.

صورت سود و زیان

سود آوری شرکت یکی از عوامل بسیار مهم در تصمیم گیری برای خرید سهام آن شرکت است که شرکت ها در صورت سود و زیان که در پایان سال مالی خود منتشر می کنند، سهامداران را از میزان سودآوری شرکت مطلع می کنند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش، میزان هزینه ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل مشاهده است.

ترازنامه

علاوه بر سود آوری شرکت، سرمایه گذاران باید به میزان دارایی ها و بدهی های شرکت نیز باید توجه کنند. ترازنامه که همانند صورت سود و زیان، در پایان دوره مالی شرکت برای اطلاع سهامداران منتشر می شود، همانند یک تصویر واضح و شفاف، وضعیت شرکت را از نظر میزان دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام نشان می دهد. در ترازنامه، دارایی های شرکت، وجوه نقد، املاک، تجهیزات و ماشین آلات، همچنین میزان تعهدات و تسهیلات و بدهی های شرکت به بانک ها، تامین کنندگان مواد اولیه و …. نشان داده می شود و در نهایت، آنچه که به عنوان سرمایه سهامداران شرکت یا اصطلاحا حقوق صاحبان سهام، پس از کسر بدهی های شرکت از دارایی های آن باقی می ماند، قابل مشاهده است.

صورت جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد ((بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان آن واحد، جهت ایجاد وجه نقد و در نتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است)). به تعبیری دیگر صورت جریان وجوه نقد به بررسی تغییرات وجود نقد یک شرکت در فاصله زمانی بین دو صورت مالی می پردازد.

سود هر سهم (EPS)

هر گاه کل سود پس از کسر مالیات را که شرکت در پایان سال مالی خود، بدست می آورد، بر تعداد سهام منتشر شده توسط شرکت تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر سود هر سهم (EPS) است.

برای مثال، اگر بر اساس اطلاعات مندرج در صورت سود و زیان، کل سود خالص شرکت در پایان سال مالی 20 میلیارد ریال و تعداد سهام شرکت هم 10 میلیون سهم باشد، هر سهم 2000 ریال (10000000+20000000000) خواهد بود:

سود تقسیمی هر سهم (DPS)

شرکت ها ممکن است همه سودی که به دست می آورند را بین سهامداران توزیع نکنند و بخشی از آن را برای اجرای برنامه های توسعه ای شرکت، نگه دارند. میزان سودی که به ازای هر سهم، بین سهامداران توزیع می شود، سود تقسیمی هر سهم یا اصطلاحا DPS می گویند. سود تقسیمی هر سهم، به افرادی تعلق می گیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهام آن شرکت را در اختیار داشته باشند یعنی اگر شخصی سهام یک شرکت را قبل از برگزاری مجمع عادی آن بفروشد دیگر سود تقسیمی به وی تعلق نمی گیرد. اگر در مثال قبل، شرکت به ازای هر سهم، 1500 ریال از 2000 ریال سود را توزیع کند. DPS شرکت 1500 ریال خواهد بود. تصمیم آشنایی با اصطلاحات بورس گیری در خصوص میزان تقسیم سود، در مجمع عادی سالیانه و با رای گیری از سهامداران انجام می شود. شرکت موظف است حداکثر ظرف مدت 8 ماه، این مبلغ را به سهامداران بپردازد.

سرمایه گذاران باید هنگام انتخاب سهام، به سیاست شرکت در توزیع سود توجه داشته باشند، برخی از شرکت ها ممکن است درصد کمی از سود خود را تقسیم کنند و برخی دیگر ممکن همه سود خود را تقسیم کنند. برای مثال، افرادی که دریافت سود مستمر برای آنها مطلوبیت دارد، ترجیح می دهند سهام شرکت هایی را بخرند که سود تقسیمی آنها بیشتر است، اما افرادی که دید بلند مدت تری دارند، بیشتر به سراغ شرکت هایی می روند که به جای درصد تقسیم سود زیاد، بخش عمده سود سالیانه را صرف توسعه فعالیت های شرکت می کنند.

پیش بینی سود

مدیران شرکت قبل از شروع سال مالی، بر اساس وضعیت عملکردشان در سال های گذشته و برنامه هایی که مدنظر دارند در سال آینده اجرا کنند، پیش بینی درآمد هر سهم (EPS) سال آینده را اعلام می کنند و به صورت فصلی یعنی هر سه ماه یکبار در طی سال این پیش بینی را با توجه به عملکرد واقعی بازنگری می کنند. تمامی این اطلاعات با توجه به اینکه هنوز سال مالی شرکت به پایان نرسیده است، ((پیش بینی)) است. بعد از اتمام سال مالی شرکت و مشخص شدن عملکرد واقعی آن سال، درآمد هر سهم (EPS) واقعی اعلام خواهد شد. به عنوان مثال، شرکت الف در پایان سال 1395 پیش بینی می کند که در پایان سال مالی 1396، به ازای هر سهم 3000 ریال سود بدست آورد.

تعدیل سود

شرکت های پذیرفته شده در بورس موظفند در دوره های سه ماهه، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و علاوه بر مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش بینی شده، پیش بینی جدید خود از میزان سود آوری شرکت را بر اساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند. این تغییرات در سود پیش بینی شده را تعدیل سود می گویند. سرمایه گذاران باید در تصمیم گیری های خود، به تعدیل سود سهام توجه داشته باشند.

مثال: شرکت الف پیش بینی کرده است که در پایان سال مالی 1395، 3000 ریال سود به ازای هر سهم بدست آورد. اما پس از گذشت سه ماه از فعالیت شرکت و با بررسی عملکرد این سه ماه، پیش بینی خود را تغییر داده و از 3000 ریال به 3200 ریال افزایش می دهد. همین شرکت ممکن است پس از بررسی عملکرد شش ماهه خود، به این نتیجه برسد که سود 3200 ریالی با ادامه شرایط فعلی قابل تحقق نیست و پیش بینی سود شرکت، باید به 2900 ریال کاهش یابد.

درصد تحقق سود

در مثال بالا شرکت در ابتدای سال 1395 پیش بینی کرده بود که در پایان سال 3000 ریال سود به ازای هر سهم بدست آورد. اگر در پایان سال، میزان سود تحقق یافته این شرکت به ازای هر سهم، 2700 ریال باشد، به این معناست که شرکت الف توانسته است 95 درصد سود پیش بینی شده خود را محقق کند. هر اندازه درصد تحقق سود یک شرکت بالاتر باشد، نشان دهنده پیش بینی دقیق تر و عملکرد بهتر آن شرکت خواهد بود.

نسبت P/E

P/E نسبت قیمت به درآمد می باشد که نشانگر اقبال بازار نسبت به سهم مورد نظر می باشد. اگر یک شرکت پی به ای یک داشته باشد یعنی سود سرمایه گذاری شما بعد از یک سال برابر خود سرمایه گذاری تان می شود. بسیاری از افراد بر اساس این نسبت در مورد خرید و فروش سهام بورس تصمیم می گیرند. در محاوره عمومی گفته می شود که نسبت پی به ای پایان نشان دهنده ریسک کمتر و در عوض سود کمتر (از لحاظ افزایش قیمت سهم) است و نسبت پی به ای بیشتر نشان دهنده ریسک بیشتر ولی سود بیشتر است.

صف خرید و فروش

هنگامی که خریداران زیادی برای یک سهم وجود داشته باشند ولی فروشنده ای برای آن وجود نداشته باشد، اصطلاحا می گویند برای آن سهم صف خرید تشکیل شده است. تشکیل صف خرید برای یک سهم نشان دهنده اقبال سرمایه گذاران به آن سهم است.

در نقطه مقابل، وقتی حجم عرضه یک سهم در بورس، بشتر از حجم تقاضا برای آن سهم باشد، براس سهم مذکور صف فروش شکل می گیرد. تشکیل صف فروش برای یک سهم، حاکی از بی رغبتی سرمایه گذاران به آن سهم است.

دامنه نوسان

منظور از دامنه نوسان ، حداکثر افزایش یا کاهشی است که قیمت سهام شرکت، در یک روز می تواند داشته باشد. در حال حاضر، دامنه نوسان قیمت سهام در بورس تهران و فرابورس 5 درصد می باشد. به این معنا که مثلا اگر قیمت سهم الف در بورس تهران، در ابتدای روز 1000 ریال باشد، قیمت این سهم در پایان ساعت معاملات آن روز حداکثر می تواند 50 ریال افزایش و یا 50 ریال کاهش داشته باشد. دامنه نوسان با این هدف تعیین شده است که در مواقع بحرانی یا در مواردی که بازار تحت تاثیر رفتارهای هیجانی برخی سهامداران، به ویژه سهامداران خرد قرار دارد، از بروز نوسانات شدید در قیمت سهام و در نتیجه، ضرر و زیان هنگفت سهامداران جلوگیری شود.

حجم مبنا

حجم مبنا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز معامله شود تا قیمت آن سهم بتواند بر اساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. بنابراین، در صورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز کمتر ار حجم مبناباشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.

قیمت پایانی سهم

قیمت پایانی سهام یک شرکت، در واقع میانگین قیمت هایی است که آن سهم در طول روز، بر اساس آن قیمت ها معامله شده است. قیمت پایانی سهام قیمتی است که معامله سهم در ابتدای روز بعد، بر اساس آن قیمت آغاز می شود و لزوما قیمت پایانی سهم، با آخرین قیمت سهم برابر نیست. اگر میزان معاملات بر روی یک سهم از حجم مبنا کمتر باشد، درصد افزایش یا کاهش قیمت آن سهم نیز کمتر از حداکثر میزان افزایش یا کاهش تعیین شده بر اساس مقررات خواهد بود. طبیعتا اگر حجم معاملات سهم حداقل به اندازه حجم مبنا بوده باشد، میانگین محاسبه شده، به عنوان قیمت پایانیسهم در سامانه معاملات ثبت خواهد شد. اما اگر حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، به همان نسبت از میزان افزایش یا کاهش قیمت سهم هم کاسته شده و قیمت پایانی، بر این اساس محاسبه و در سامانه معاملات ثبت می شود.

کد معاملاتی یا کد بورسی

عبارت است از کدی ثابت که به سهامداران اختصاص داده می شود تا در هنگام خرید و فروش سهام از آن استفاده کنند. این کد متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی افراد به همراه یک عدد ثابت است که در معاملات سهام، کارکردی مشابه شماره حساب در نقل و انتقالات بانکی را دارد. مثلا فردی که نام خانوادگی او حسنی است ممکن است کدی به صورت حسن 05623 داشته باشد. برای خرید و فروش سهام، دریافت کد معاملاتی الزامی است. شرکت های کارگزاری این کار را برای سهولت در امر خرید و فروش سهام انجام می دهند. یعنی یک بار مدارک شناسایی شما را می گیرند و به جای آن به شما کدی می دهند که در معاملات همواره با آن کد شناسایی می شوید.

سهام شناور آزاد

مقدار سهمی است که انتظار می رود در آینده نزدیک قابل معامله باشد. یعنی در صورت اخذ قیمت مناسب، آن را برای فروش ارائه می کنند. مثلا فرض کنید 80 درصد سهام شرکتی در اختیار شرکت الف است و هیچ وقت هم نخواهد آن سهام را بفروشد، پس این شرکت فقط 20 درصد سهام شناور آزاد دارد که قابل معامله است و جابجا می شود. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران بررسی گردد و سهامداران راهبردی مشخص کردند. به بیان دیگر سهام شناور آزاد همان نسبتی از سهام یک شرکت است که در بازار قابل معامله است و در فرآیند معاملات بین سهامداران مختلف جا به جا می شود. عرضه و تقاضای این بخش از سهام است که قیمت سهام شرکت را تعیین می کند و قابلیت نقد شوندگی سهام را نشان می دهد و بخش بلوکه شده به دلیل عدم حضور در فرایند عرضه و تقاضای روزانه، در نوسان و تعیین قیمت سهام تاثیری ندارد.