فرابورس چیست؟ — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)
در آموزشهای پیشین مجله فرادرس، با موضوعاتی مانند شاخص بورس و تابلوخوانی در بورس آشنا شدیم. همچنین، در مطالبی تحت عنوان «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست ؟ آموزش بورس (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» اصطلاحات رایج در بورس را معرفی کردیم. یکی از پرسشهایی که ممکن است برای خیلی از افراد پیش بیاید، این است که فرابورس چیست و چه تفاوتهایی با بورس دارد. در این آموزش، به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
فیلم آموزش رایگان فرابورس
فیلم آموزش رایگان فرابورس به صورت گام به گام، در کادر بالا، به سوالات شما در خصوص فرابورس، به زبان ساده و به صورت گام به گام پاسخ میدهد.
برای پخش و مشاهده ویدئو روی دکمه پلی یا تصویر بالا کلیک کنید.
فرابورس چیست ؟
تأمین سرمایه یکی از موضوعات و اهداف مهم شرکتها است که همواره در پی آن هستند. عرضه سهام در بورس نیز یکی از از بهترین راههای جذب سرمایه است که معمولاً شرکتها از آن استقبال میکنند. البته در بازار بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که هر شرکتی قادر به ورود به آن نیست. فرابورس نیز مانند بورس اوراق بهادار، بازاری برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی سادهتری برای پذیرش شرکتها و داد و ستد سهام دارد.
پس، در واقع میتوان گفت که مهمترین وظیفه فرابورس، سازماندهی آن بخش از شرکتهای متمایل به حضور در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند. سطح نظارت در فرابورس، کمتر از بورس است و از نظر گزارشگیری، در طول یک سال مالی، شرکتهای بورس ملزم به انتشار تعداد بیشتری گزارش هستند و به همین دلیل شفافیت بیشتری دارند. همین امر سبب میشود ریسک سرمایهگذاری در فرابورس بیشتر از بورس باشد.
جالب است بدانید که نام فرابورس از اصطلاح انگلیسی Over-the-counter یا به اختصار OTC به معنای «خارج از بورس» گرفته شده است.
ساختار فرابورس چگونه است؟
ساختار جدید فرابورس ایران از چهار بازار تشکیل شده است که عبارتند از: بازار اول، بازار دوم، بازار پایه (زرد، نارنجی و قرمز) و بازار سوم.
در بازار اول فرابورس، سهام شرکتها و واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری پذیرش میشوند و مورد معامله قرار میگیرند. نوسان قیمت در این بازار ۵ درصد بدون حجم مبنا است. آخرین سرمایه ثبت شده شرکتهای پذیرفته شده در این بازار، حداقل ۱۰ میلیارد ریال بوده و یک سال از زمان بهرهبرداری آنها گذشته و زیان انباشته ندارند.
بازار دوم فرابورس صرفاً شامل سهام شرکتهای سهامی عام است. سهام شرکتهای زیانده، تازهتأسیس و آنهایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته میشود. آخرین سرمایه ثبت شده شرکتهای بازار دوم، حداقل یک میلیارد ریال است.
بازار پایه یکی از بازارهای فرابورس است که جهت عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شده است. شرکتهای این بازار فرایند پذیرش را طی نمیکنند و به سه دسته تقسیم میشوند:
- شرکتهایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
- شرکتهایی که در بازار بورس ثبت شدهاند، اما شرایط پذیرش ندارند.
- شرکتهایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش میشوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسانتر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.
طبق قوانین جدید، شرکتهای این بازار در سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز دستهبندی شدهاند و دامنه نوسان روزانه آنها، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است.
بازار سوم یا بازار عرضه محلی شفاف و امن برای انجام معاملات عمده آن دسته از اوراق بهاداری است شرایط یا امکان پذیرش در فرابورس را ندارند.
مزایای سرمایه گذاری در فرابورس چیست ؟
اما مزایای ورود به فرابورس چیست و چرا باید در آن سرمایهگذاری کنیم؟ از جاذبههای فرابورس میتوان به وجود بازارهای متنوع آن برای پوشش سلیقههای متفاوت اشاره کرد. بنابراین، سهامداران میتوانند در شرکتهای مختلف سرمایهگذاری کرده و به این ترتیب، ریسک سرمایهگذاری را کاهش دهند.
به طور خلاصه میتوان گفت که سود سهام، افزایش قیمت سهام، تنوع سرمایهگذاری، اطمینان از محل سرمایهگذاری، معافیت مالیاتی، حق خرید سهام جدید و نوسانهای روزانه قیمت سهام از جاذبههای فرابورس است.
شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند که این مزیت مستقیماً متوجه سهامداران نیز میشود. همچنین، صاحبان سهام در شرکتهای فرابورس، نسبت به سهامی که در اختیار دارند، در مجمع عمومی حق رأی خواهند داشت.
شرایط خرید و فروش سهام در فرابورس چیست ؟
شاید این پرسش برایتان پیش آمده باشد که شرایط معامله در فرابورس چیست و چه تفاوتی با معامله در بورس دارد. خرید و فروش سهام در فرابورس هیچ تفاوتی با معامله در بورس اوراق بهادار ندارد و با همان کد بورسی که برای انجام معاملات در بورس دریافت کردهاید، میتوانید معاملات خود را از طریق سامانههای مختلف کارگزاریها انجام دهید. به عبارت دیگر، تفاوتی در روش معامله در بورس و فرابورس وجود ندارد.
یکی از بهترین منابع برای آشنایی با بورس که به زبانی ساده بیان شده، آموزش ویدئویی «آموزش مقدماتی بازار بورس – از ورود تا شروع معاملات سهام» است. با این آموزش به راحتی میتوانید مفاهیم بورس را یاد بگیرید و شروع خوبی برای ورود به بازار سرمایه داشته باشید. در این آموزش، علاوه بر مفاهیم اصلی، اطلاعات مهم مورد نیاز سرمایهگذاری، از دریافت کد بورسی تا خرید و فروش و نکات مهم مربوط به آن ارائه شده است.
فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی
برای آشنایی بیشتر با بورس و مفاهیم مربوط به آن و پاسخ به این سؤال که بورس و فرابورس چیست و چگونه میتوان در آن سرمایهگذاری کرد، میتوانید به فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی مراجعه کنید. در این آموزشِ ۳ ساعت و ۲۸ دقیقهای، تمام امور اجرایی برای فعالیت در بورس و انجام معاملات سهام، شاملِ دریافت کد بورسی، کار با سامانه معاملاتی آنلاین، شناسایی موقعیتهای موجود در بورس، شرکت در عرضه اولیهها، دریافت سود نقدی سالیانه شرکتها و مشارکت در افزایش سرمایهها بیان شده است.
برای مشاهده فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی + اینجا کلیک کنید.
در درس اول این آموزش، مقدمات و آشنایی اولیه با بازار بورس و سهام مورد بحث قرار گرفته است. موضوع درس دوم، شناخت کلی و نکات مهم در ورود به بازار بورس است. ورود به سایتهای مربوط به سازمان بورس و ثبت نام در سجام موضوع درس سوم این فیلم آموزشی است. در درس چهارم راهنماییهای کاربردی درباره آشنایی با اصطلاحات و انواع قرارداد و صندوق ارائه شده است. آشنایی با مفاهیم سرمایهگذاری، انواع بورس و عرضه اولیه از دیگر موضوعاتی است در درس پنجم بیان شده است. درس ششم نیز، مروری بر ابزارهای تحلیل تکنیکال را پوشش میدهد. در نهایت، موضوع درس هفتم این فیلم آموزشی، آشنایی با سامانه کدال و کارگزاریها است.
فیلم آموزش فیلترنویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده
در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، امکانی جهت فیلترنویسی وجود دارد که با استفاده از آن میتوان از میان انبوه سهام مختلف، آنهایی را انتخاب کرد که دارایی ویژگیهای مورد نظر ما باشد. به همین منظور، برای آشنایی با فیلترنویسی در بورس، فیلم آموزش فیلترنویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده ارائه شده است. در این آموزش ویدئویی ۴ ساعت و ۴۸ دقیقهای که شامل ۲۰ درس است، ابتدا مفاهیمی مانند دامنه نوسان و سقف و کف مجاز قیمت سهام، EPS و P/E سهام و حجم معاملات و خرید و فروش حقیقیها و حقوقیها بیان شده است. در ادامه، اصول اولیه فیلترنویسی ارائه شده و مباحثی مانند سابقه قیمتها و معاملات، اطلاعات حقیقی و حقوقی، شناسایی سهام دارای صف خرید و یا صف فروش و توابع آماده در فیلترنویسی ارائه شده است. لینک این آموزش در ادامه آورده شده است.
- برای مشاهده فیلم آموزش فیلترنویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده+ اینجا کلیک کنید.
شناسایی سهام مورد توجه و خرید حقوقیها، شناسایی سهام با حجم معاملات زیاد نسبت به روزهای قبل، شناسایی سهام دارای افت و یا رشد زیاد در یک ماه اخیر، شناسایی سهام موجود در پایان روند نزولی و آماده شروع روند صعودی و شناسایی سهام جذب کننده نقدینگی هوشمند با استفاده از فیلترنویسی، از سایر دروس این آموزش است که به طور کامل به آن پرداخته شده است.
سخن پایانی
در مطلبی که از نظر گذراندید، همانطور که دیدید، پیش از هر چیز توضیح دادیم که فرابورس چیست. سپس به شرح ساختار آن پرداختیم و در بخشهای بعدی نیز به سراغ مزایای سرمایهگذاری و شرایط خرید و فروش سهام در آن رفتیم. اکنون و در ادامه، شما میتوانید از طریق بخش نظرات، از تجربیات حضور خود در فرابورس بگویید و یا اگر پرسشی در این رابطه مزایای بازار فرابورس دارید آن را با ما و دیگر خوانندگان مجله فرادرس مطرح کنید.
سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایهگذاری، تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آنها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهرهبرداری از این نوشتار با هدف سرمایهگذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.
مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، میتوانید فهرست این مطالب را ببینید:
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟ ریسک کدام کمتر است؟
به دلیل افزایش علم و آگاهی در خصوص بازارهای مالی، اخیرا مفهوم بورس را زیاد از زبان دوست و آشنا میشنویم. همانطور که میدانید در بازار بورس، سهام شرکتهای بورسی خرید و فروش میشوند و شما با این معامله میتوانید سرمایه خود را افزایش دهید. اما حدودا ۱۴ سال است که در کنار بازار بورس، بازار دیگری به نام فرابورس هم ایجاد شده است. این دو بازار با وجود شباهتهای زیاد، با یکدیگر تفاوت هم دارند که دانستن این تفاوتها به سرمایهگذاری بهتر شما در بازار سرمایه کمک زیادی میکند. ما به طور کامل مفهوم فرابورس و تفاوتهایش با بازار بورس را برایتان توضیح دادهایم. پس تا انتهای این مطلب از بلاگ لندو همراه ما باشید.
منظور از فرابورس چیست؟
پیش از آنکه به تعریف مفهوم فرابورس بپردازیم، اگر درباره بورس و سرمایهگذاری در آن اطلاعات دقیق و شفافی ندارید، بهتر است با مفاهیم اولیه بورس و مقدمات سرمایهگذاری در این بازار آشنا شوید. پس همین حالا وارد صفحه شروع سرمایه گذاری در بورس در مجله لندو شوید و مفصل در مورد آن بخوانید، سپس اطلاعاتتان را در حوزه بازار فرابورس افزایش دهید.
نام شرکت فرابورس از عبارت انگلیسی Over the Counter Market به معنی «خارج از بورس» گرفته شده است. این بازار که از سال ۸۷ به صورت رسمی کار خود را در ایران آغاز کرده است، تحت نظارت سازمان بورس فعالیت میکند و شما میتوانید مانند بورس، سهام شرکتها را در این بازار خرید و فروش کنید. بازار فرابورس به شرکتهای متقاضی امکان میدهد که با ورود سریعتر به بازار سرمایه، از مزایای شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس و اوراق بهادار، بهرهمند شوند. این بازار انواع مختلفی دارد که ما مفصل هرکدام را توضیح دادهایم.
لازم است بدانید که شرکتهای حاضر در بورس به مراتب سختتر و با نظارت بیشتری وارد این بازار میشوند. اما شرکتهایی که شرایط حضور در بازار بورس را ندارند، میتوانند با حداقل شرایط و زمان بسیار کم، در فرابورس حاضر شوند و فعالیت کنند. به همین دلیل بورس تا حدودی، مقبولیت بیشتری برای سرمایهگذاری دارد.
انواع بازارهای فرابورس کدامند؟
بازارهای موجود در فرابورس ۶ نوع هستند. برای اینکه سهام فرابورس را با اطمینان بیشتری بخرید و در این مورد اطلاعات کامل و کافی داشته باشید، لازم است این بازارها را همراه با شرایط خاص هر کدام، به تفکیک بشناسید. پس از خواندن ادامه مطلب غافل نشوید (ممنون میشویم اگر شناختی از بازار بورس و فرابورس و سرمایهگذاری در آنها دارید، نظرتان را در کامنتهای همین مطلب به اشتراک بگذارید).
بازار اول
شرکتهای بازار اول با سختگیری بیشتری پذیرش میشوند و اگر عملکرد نامطلوبی داشته باشند، به بازار دوم منتقل میشوند. حتی اگر ضعف بالا در عملکرد وجود داشته باشد، ممکن است شرکت به کلی از بازار اخراج شود. ریسک شرکتهای پذیرفته شده در این بازار کمتر از سایر بازارهای فرابورس است و دامنه نوسان روزانه آنها ۱۰ درصد و بدون حجم مبناست. ویژگیهای شرکتهای موجود در این بازار به شرح زیر است:
- نباید زیان ساخته باشند
- حداقل ۱۰ درصد سهام ثبت شده آنها شناور باشد
- حداقل ۲۴ ماه از بهرهبرداری آنها گذشته باشد
- مدیرعامل و هیئت مدیره هیچگونه سوء پیشینه نداشته باشند
بازار دوم
شرکتهای این گروه در صورت کسب عملکرد قابل قبول و عالی، میتوانند به مزایای بازار فرابورس بازار اول منتقل شوند. اما سختگیری در این بازار کمتر از بازار اول است. معمولا شرکتهای این بازار شرکتهای کوچک و نوپا و زیانده هستند که قصد تبدیل شدن از سهامی خاص به سهام عام را دارند و افزایش سرمایه هم در دستور کار آنها قرار دارد. ویژگیهای شرکتهای بازار دوم به شرح زیر است:
- باید حداقل ۱۲ ماه از تاسیس آنها گذشته باشد
- هیچگونه پرونده یا شکایت مالی نداشته باشند
- حداقل ۵ درصد سهام ثبت شده آنها شناور باشد
- میزان آخرین سرمایه ثبت شده در شرکت به ۱۰۰ میلیون تومان رسیده باشد
- مدیرعامل و هیئتمدیره هیچگونه سوء پیشینه نداشته باشند
بازار پایه
شروطی که در بازار اول و دوم گفته شد، در بازار پایه وجود ندارد چرا که نیازی به پذیرش شرکتها در این بازار نیست. این بازار از سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده است که به ترتیب از شرکتهای کمریسک به پرریسک دستهبندی شدهاند. ویژگیهای شرکتهای بازار پایه به شرح زیر است:
- نوسان قیمتی در بازار زرد ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز ۱درصد است
- شرکتهای بازار زرد درخواست پذیرش را ندارند و تنها به دلیل الزام قانونی باید در این بازار ثبت شوند
- شرکتهای بازار نارنجی شرکتهایی هستند که نام آنها در سازمان بورس ثبت شده است اما فاقد شرایط لازم برای پذیرش هستند
- در نهایت شرکتهایی که پذیرش آنها به دلیل از دست دادن شرایط لازم در بازار بورس و فرابورس لغو میشود، در بازار قرمز قرار میگیرند
بازار سوم
شرکتهایی که هیچ گونه شرایطی را برای پذیرش در فرابورس ندارند و تنها با انجام مراحل اداری عضو بازار میشوند، در این بازار قرار میگیرند. در این بازار شرکتهایی که حتی در مرحله تاسیس هستند، میتوانند با پذیرهنویسی اوراق بهادار اقدام به جذب سرمایه کنند.
بازار ابزارهای نوین مالی
کلیه ابزارهای مالی به جز سهام و حق تقدم سهامها که به تایید شورای عالی بورس رسیده باشد، همچنین بنا بر اعلام این شورا مشمول ثبت یا معاف از ثبت سازمان باشد، میتواند در بازار ابزارهای نوین مالی پذیرش شود. از جمله اوراقی که در این بازار معامله می شود به شرح زیر است:
- اوراق مشارکت
- گواهی سرمایهگذاری
- صکوک که ویژگیهای مشخص دارند
- اوراق مشارکت رهنی
- صندوقهای زمین و ساختمان
- گواهیهای سپرده بانکی
- و…
بازار شرکت های کوچک (SME)
شرکت فرابورس ایران با راهاندازی بازار سرمایه شرکتهای کوچک و متوسط SME، امکان حضور شرکتهای دانشبنیان را برای بهرهبرداری از مزایای مالی فراهم کرده است. در این شرکتها بیشتر عملکرد آتی آنها مورد بررسی قرار میگیرد و عملیات مالی حال حاضر آنها در نظر گرفته نمیشود. حضور شرکتهای کوچک و تامین مالی آنها از بازارهای شرکت های SME باعث رشد و پیشرفت آنها میشود.
پس با توجه به شناختی که از این بازارها در فرابورس دارید، احتمالا میدانید که سهام فرابورس را بخرید یا خیر! اما اگر هنوز برای سرمایهگذاری در فرابورس تردید دارید، اصلا نگران نباشید. چون ما از تفاوتهای دو بازار بورس و فرابورس در ادامه صحبت کردهایم و تقریبا کار شما را در مورد انتخاب یکی از این بازارهای سرمایه، راحت کردهایم.
تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست؟
با وجود شباهتهای بازار بورس و فرابورس، تفاوتهایی هم میان این دو بازار سرمایه وجود دارد که برای خرید بهتر و معامله به صرفه تر لازم است این تفاوتها را بشناسید. ضمن اینکه در چنین شرایطی قطعا میتوانید هوشمندانهتر وارد بازار سرمایه و اصول سرمایهگذاری شوید.
- تقسیمبندی بازار: بازار بورس بهطور کلی به دو دسته تقسیم میشود که فرآیند این دو بازار کاملا به یکدیگر مرتبط است. یعنی اگر شرکتی در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل میشود و اگر شرکتی در بازار دوم عملکرد خوبی داشته باشد، به بازار اول منتقل میشود. در حالیکه فرابورس ایران ۵ بازار دارد و این مورد اولین تفاوت این دو بازار سرمایه است.
- پذیرش شرکتها: شرایط پذیرش شرکتها در سازمان بورس سختتر است و نظارت بیشتری روی شرکت و عملکرد آن انجام میشود. درحالیکه شرکتهای فرابورسی با شرایط آسانتر میتوانند سهام خود را در این بازار عرضه کنند و از مزایای حضور در فرابورس بهرهمند شوند.
- ساعت معامله: بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ (به جز تعطیلات رسمی) فعالیت میکند، اما ساعات کار فرابورس انعطافپذیری بیشتری دارد.
- مالیات در فرابورس: شرکتهای پذیرفته شده در بازار فرابورس از پرداخت ۱۰ مزایای بازار فرابورس درصد مالیات معاف هستند. ضمن اینکه صاحبان سهام در فرابورس، نسبت به سهام فرابورس خود در مجمع عمومی حق رای خواهند داشت.
- شفافیت قیمتها: یکی از مزیتهای موجود در بورس اوراق بهادار، شفافیت قیمتها و نظارت سختگیرانه روی آن است. در حالیکه در فرابورس شرایط معاملات با نظر دو طرف قرارداد تعریف میشود و به همین دلیل از این عامل بیبهره است.
با توجه به مطالب فوق و آشنایی شما با ۵ مورد از تفاوتهای بازار مزایای بازار فرابورس بورس و فرابورس، وقت آن است که در مورد ریسک صحبت کنیم. چرا که ریسک و سرمایهگذاری در بازارهای مالی، دو مقوله مرتبط هستند که برای سرمایهگذاری دلچسبتر و ضرر کمتر، بهتر است با مقوله ریسک درمورد هر دو بازار بیشتر آشنا شوید.
خوب است بدانید که میتوانید همین حالا بهترین راه سرمایهگذاری در بورس را بشناسید و با انتخاب آن، فردی موفق در حوزه سرمایهگذاری باشید. پس با کلیک روی بهترین راه سرمایه گذاری در بورس وارد مزایای بازار فرابورس مقاله شوید و مفصل در مورد بهترین شیوه بخوانید.
تفاوت بورس با فرابورس در چیست؟ مزایای بازار فرابورس
فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد ورود شرکتها به بازار سرمایه همواره نشاندهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور میباشد.
شرکتهایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار میگیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند ورود به بازار اوراق بهادار ازجمله اهداف شرکتها محسوب میشود اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمدهای از شرکتهای سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکتها از مزایای بازار سرمایه محروم بودهاند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه میباشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریعتر به بازار را دارند، لذا رویههای پذیرش شرکتها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکتها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
تفاوتهای فرابورس با بورس
شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور بورس اوراق و بورس کالا با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی میباشد که این تفاوتها را به اختصار در زیر تشریح میکنیم.
الف) تفاوت در بازارها:
الف-۱) براساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس مزایای بازار فرابورس دارای پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه) است.
پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت میپذیرد.
بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیرهنویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل و انتقال سهام شرکتهایی است که بر اساس الزام بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
الف-۲) شرکت بورس تهران دارای ۲ بازار به شرح زیر میباشد:
۱- بازار اول
۲- بازار دوم
ب) تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:
با توجه به تقسیمبندیهای انجام شده فوق، مقایسهای بین شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس برای آشنایی بیشتر ارائه میکنیم: (جدول بالا) بر اساس بند ب ماده ۱ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام میباشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس
بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شدهاند، این موارد از جمله موارد زیر میباشند:
– تامین مالی آسان و ارزان
کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمعآوری و هدایت پساندازهای کوچک مردم برای اجرای طرحهای بزرگ اقتصادی است تا شرکتها با شرایطی آسانتر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند.
علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشاراوراق مشارکت، انتشارگواهی سپرده سرمایهگذاری عام و خاص و… برای شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس پیشبینی شده است.
– افزایش نقد شوندگی سهام
تا پیش از فعالیت فرابورس فقط سهام شرکتهایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده بود، امکان معامله در محیطی شفاف و رقابتی را داشتند و شرکتهایی که نمیتوانستند شرایط پذیرش در بورس را احراز کنند از دسترسی به چنین امکانی محروم بودند.
اما با ایجاد فرابورس، شرکتها با شرایط ساده تر میتوانند در این نهاد پذیرش شوند و از مزیتهای بازار منسجم و شفاف بهرهمند شوند.
– بهرهمندی از معافیت مالیاتی شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس
بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرکتهای پذیرش شده در فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد.
به این صورت که بر اساس ماده ۱۴۳ قانون مالیاتهای مستقیم، ۵ درصد از مالیات بر درآمد شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی (فرابورس) یا خارجی پذیرفته میشود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکتهای پذیرش شده در این بورسها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده میشود.
به گزارش بورسینس به نقل از عصر بانک شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل ۲۰ درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل ۲ برابر معافیتهای فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار میشوند.
در ماده ۱۴۳ مکرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکتها اعم از ایرانی و خارجی در بورسها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان مزایای بازار فرابورس نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد.
– نقل و انتقال سهام بهصورت آسان- سریع و کمهزینه
هم اکنون برای نقل و انتقال سهم شرکتهای خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده و وقتگیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده است اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکتها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام میگیرد.
– شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس
با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام شرکتها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام میدهند، میتواند مبنای عمل قرار گیرد.همچنین میتواند مبنای وثیقهگذاری و اعتباردهی شرکتها باشد.
– اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایهگذاران بالفعل و بالقوه
پس از پذیرش سهام شرکتها در فرابورس، مکانیسم قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت ایجاد میشود و از نتایج ارائه اطلاعات، شفافیت بیشتر عملکرد مدیران شرکتها خواهد بود. همچنین با ارائه گزارشهای مالی دورهای تحت نظر حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهامداران و سایر سرمایه گذاران به اطلاعات حسابرسی شده دسترسی پیدا میکنند.
– بهرهگیری از امکان وثیقهگذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی
پس از پذیرش سهام شرکتها در فرابورس، امکان وثیقهگذاری سهام و اخذ تسهیلات بر روی سهام شرکتهای پذیرفته شده در این بازار امکان پذیر میباشد. چون با پذیرش سهام شرکت درفرابورس، یک مرجع رسمی بر انجام معاملات شرکت نظارت دارد و قیمت سهام در شرایط عادلانه عرضه و تقاضا تعیین میشود، لذا سیستم بانکی با شرایط سادهتری اقدام به وثیقه گرفتن سهام شرکت میکند. زیرا در صورت وثیقه شدن سهام، امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد و ارزشگذاری سهام وثیقه شده از سوی یک مرجع رسمی به نام فرابورس صورت گرفته است.
– معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
با توجه به اینکه فرابورس و بازار سرمایه مخاطبان گستردهای دارد، ورود شرکت به بازار سرمایه موجب آشنایی قشر وسیعی از مصرف کنندگان با خریداران کالا و خدمات شرکت میشود وبی شک مخاطبان شرکت را افزایش خواهد داد.
– صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده در فرابورس پذیرهنویسی وانتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده
سرمایهگذاری عام و خاص و همینطور انجام معامله دست دوم این اوراق انجام میشود.
– پیشبینی فرآیند ساده خروج از فرابورس
در صورتی که به هر دلیل سهامداران عمده شرکتی تصمیم بگیرند، شرکت خود را از فرابورس خارج کنند، در دستورالعمل پذیرش ساز و کاری به این منظور در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج ازاین بازار وحتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی امکان پذیر خواهد بود.
واقعا فرق بورس با فرابورس در چیست؟
ورود شرکتها به بازار سرمایه همواره نشاندهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور میباشد. شرکتهایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار میگیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.
بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکتها محسوب میشود، اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمدهای از شرکتهای سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکتها از مزایای بازار سرمایه محروم بودهاند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.
مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه میباشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریعتر به بازار را دارند، لذا رویههای مزایای بازار فرابورس پذیرش شرکتها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکتها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.
نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن over the counter گرفته شده است، به همین دلیل به این بازار اختصارا otc نیز گفته میشود.
قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیتهای مالی و عملیاتی شرکتهای بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
برخی تفاوتهای بازار بورس با فرابورس عبارتند از:
۱- بازار فرابورس هیچ مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که داد و ستدکنندگان یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد هم آیند.
۲- قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطاف پذیر می باشند یعنی قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد.
۳- ساعات کار فرابورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.
۴- در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.
۵- بورس رسمی برای فعالان در این بازار مزایایی از قبیل شفافیت قیمتها و کاهش ریسک را به دنبال دارد در صورتی که در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین میگردد، این شرایط به صورت کامل وجود ندارد.
۶- سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستد کنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین قاره ها را از بین می برد.
مزایای بازار فرابورس چیست؟
بازار فرابورس ایران، بازاری منعطف و در عین حال تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود، حضور در این بازارها به معنای معرفی و شناخت شرکت ها در سطح ملی بوده و مزایای متعددی برای شرکت پذیرفته شده و سهامدارانش قابل ترسیم است:
۱- تامین مالی آسان و ارزان شرکت ها در راستای توسعه فعالیت: کارکرد اصلی بورس و فرابورس، تجهیز جمع آوری و هدایت پس اندازهای کوچک مردم برای اجرای طرح های بزرگ اقتصادی، جهت فراهم آوردن ضریب نقد پذیری بیشتر سرمایه، شفافیت و امکان نظارت بیشتر، فرابورس نیز مانند بورس راهی برای تامین مالی ارزان قیمت شرکت ها است.
۲- بهره مندی از معافیت مالیاتی شرکت های پذیرفته شده در فرابورس: بر این اساس شرکت های پذیرش شده در بازار فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد که مقدار آن براساس لایحه ای که توسط دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه شده تا میزان ۱۰ درصد تخفیف خواهد بود.
۳- کاهش نرخ مالیات نقل و انتقال: از مزایای فرابورس براس سهامداران شرکت های سهامی کاهش مالیات نقل و انتقال سهام این شرکت ها از ۴ درصد ارزش اسمی به نیم درصد ارزش معامله همانند بورس اوراق بهادار تهران است.
این مزیت در حقیقت در معامله یک سهم د رنرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس ایران منجر خواهد شد.
۴- نقل و انتقال سهام به صورت آسان – سریع و کم هزینه: با فعالیت فرابورس چه در رابطه با سهام شرکت های پذیرفته شده و چه در رابطه با معاملات عمده موردی این نقل و انتقال با سهولت انجام خواهد گرفت.
۵- شفافیت و اعتبار قیمت سهام بواسطه مبادله در فرابورس: با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا قیمت سهام شرکت ها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام می دهند می تواند مبنای عمل قرار گیرد.
۶- اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه: پس از پذیرش سهام شرکت ها در فرابورس مکانیسم های قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت وجود خواهد داشت و پس از آن ارائه اطلاعات و شفافیت بیشتر عملکرد مدیران خواهد شد
ورود به فرابورس چه مزیت هایی برای سهامداران دارد؟
مهمترین مزیت برای سهامداران ، شفافیت و اعتبار قیمت سهام بواسطه مبادله در فرابورس است که این مهم بواسطه نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا در قیمت سهام بوجود می آید که سبب افزایش قیمت اسمی سهام و حتی چندین برابر شدن آن می گردد.
مزیت مهم دیگر آن کاهش مالیات نقل و انتقال سهام آنها می باشد در حقیقت در معامله یک سهم در نرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس منجر خواهد شد همچنین نقل و انتقال سهام به صورت آسان، سریع و کم هزینه انجام خواهد شد.
برای سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی سرمایه گذاری در فرابورس چه جاذبه هایی دارد؟
۱- افزایش قیمت سهام: سرمایه گذاری در سهام، صاحبان سرمایه را لااقل در مقابل کاهش قدرت خرید پول محافظت می کند، همچنین حسن مدیریت در اداره شرکت، ارزش سهام شرکت را بالا می برد.
۲- سود سهام: میزان سود هر شرکت بستگی به عوامل مشخصی دارد، مدیریت شرکت تقاضای بازار و اوضاع کلی اقتصادی کشور.
۳- معافیت مالیاتی: شرکتهایی که در فرابورس پذیرفته می شوند از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند و طبعاً سهامداران از این مزایا سود می برند.
۴- حق رای و اعمال مدیریت: صاحبان سهام شرکتها به نسبت تعداد سهامی که در اختیار دارند در مجمع عمومی صاحبان سهام حق رای دارند.
۵- تنوع سرمایه گذاری: تنوع اوراق بهاداری که در فرابورس عرضه می شود به سهامداران امکان می دهد که سرمایه خود را بین سهامهای گوناگون تقسیم کند و باعث کاهش ریسک و زیانهای احتمالی شود.
۶- اطمینان از محل سرمایه گذاری: شرکتهایی که در فرابورس وارد می شوند باید مزایای بازار فرابورس تمام شرایط و ضوابط تعیین شده توسط فرابورس را رعایت کنند لذا سهام شرکت غیر واقعی با مدیریت ضعیف و دارای ساختار مالی نامناسب در فرابورس جایی ندارد.
۷- حق خرید سهام جدید الانتشار: سهامداران یک شرکت در خرید سهم جدید الانتشار همان شرکت نسبت به سایر خریداران اولویت دارند.
آیا کد معاملاتی ( کد بورسی ) برای خرید سهام در بورس و فرابورس فرق میکند؟
خیر، شما با دریافت کدمعاملاتی از کارگزاری، هم میتوانید در بازار بورس و هم در فرابورس مشغول به معامله سهام شوید. به عبارت دیگر، سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کدمعاملاتی قابل خریدوفروش است.
برای یک سرمایهگذار و معاملهگر عادی، تفاوتی بین شرکتی که در فرابورس پذیرفته شده و شرکتی که در بورس است وجود ندارد.
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
بازارهای مالی تشکیلات پیچیده ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت گذاری بازار ایفا میکنند. به طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت میگیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته میشود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام میدهند.
به بیان ساده، بورس محلی است که در آن بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان یا خریداران و فروشندگان، معاملهای صورت میگیرد. برای روشن شدن این موضوع ابتدا به تفکیک به هر ۲ بازار می پردازیم و سپس تفاوت بورس و فرابورس را خواهیم گفت.
بازار بورس
در بازار بورس، داراییهای مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار میگیرند. به بورسی که در آن داراییهای مالی یا اصطلاحاً داراییهای کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش میشود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن داراییهای واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار میگیرند، بورس کالا گفته میشود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش میشوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راهاندازی نشده است). بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکتها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام میشود.
خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز بهطور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام میشود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایهگذار میتواند با هر مقدار سرمایهای وارد بورس شود و در سهم شرکتهای موجود سرمایهگذاری کند.
بازار فرابورس
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن سادهتر است تا اهرمی کمککننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.
از مهمترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریعتر به بازار را دارند.
علاوه بر اینکه انواع متنوعی از اوراق بهادار در بازار فرابورس قابل معامله هستند، ورود به آن نیز نیازمند شرایط و الزامات کمتری است.
سازوکارهایی سادهتر و تنوع در شرایط پذیرش شرکتها در فرابورس ایران، امکانی را فراهم کرده تا بنگاههای اقتصادی بتوانند با کسب حداقل شرایط و در سریعترین زمان ممکن، به این بازار مالی وارد شده و از تمامی مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار مبادلات اوراق بهادار بهرهمند شوند.
فرابورس دارای پنج بازار است با نامهای بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکتهایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله میشوند و شرکتهایی که این شرایط را نداشته باشند میتوانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکتهای سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود.
در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکتهای سهامی عام انجام میشود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطفتر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، بهمنظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکتهای سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشدهاند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکتهای سهامی میتوانند حضور داشته باشند.
در هر دو بازار بورس و فرابورس، انجام معامله از طریق کارگزاریهایی انجام میشود که دارای مجوز قانونی از سازمان بورس اوراق بهادار هستند. این کارگزارها درواقع واسط میان خریدار و فروشنده هستند.
اما تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
تقسیم بندی بازار:
بازار بورس بهطور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد.
ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج میشود. بازار فرابورس ایران نیز همانطور که در ابتدا توضیح داده شد، دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است.
بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم بندی و تعداد این دو بازار است.
فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط سادهتر تشکیل شده تا شرکتهای کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. در جدول زیر میتوانید تفاوت بورس و فرابورس را در خصوص شرایط پذیرش به خوبی مشاهده کنید:
- بورس اوراق بهادار مزایایی از قبیل شفافیت قیمتها و کاهش ریسک را به همراه دارد اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین میگردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.
- دیگر تفاوت بورس و فرابورس، ساعات معاملهی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲٫۳۰ (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت میکند، اما ساعات کار فرابورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس:
سهولت پذیرش:
پذیرش و درج شرکتهای سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکتها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تامین مالی:
شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تامین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تامین مالی از محل جذب سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی:
شرکتهای پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکتهایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس میکنند (به غیر از شرکتهای حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه گذاری سهام:
سهامداران شرکتهای مزایای بازار فرابورس پذیرش شده در بازار فرابورس میتوانند از طریق وثیقه گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران را بهعنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت میشناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی:
شرکتهای پذیرش شده در فرابورس میتوانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرحهای موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تامین کنند.
امکان خروج از فرابورس:
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راهحلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص بهسادگی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکتهای حاضر در فرابورس ایران میتوانند بسیار راحتتر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا:
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روانتر و نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمییابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکتهای فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما میتوانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری های رسمی دریافت کنید.
بازار فرابورس
فرابورس یا همان OTC از بازار های زیر نظر سازمان بورس اوراق بهادار است، که در سال ۱۳۸۷ برای اولین بار فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد. فرابورس با ریسک پایین و نقدینگی بالا همچنین فعالیت در زمینه نرخ بهره، نرخ ارز و سهام اجازه مشارکت شرکت های بیشتری به بازار می دهد. در اوضاع بد اقتصادی شرکت هایی که بنا به دلایل متفاوت موفق به فعالیت در بازار سرمایه بورس نشده باشند در بازار فرابورس فعالیت می کنند. درفرابورس به دلیل حفظ اعتبار سهامداران قیمت معامله ها برای عموم منتشر نمی شود، از رو به این بازار سرمایه بازار تاریک می گویند.
مزایای فرابورس
تامین مالی:
از مهم ترین دلایل انتخاب بازار فرابورس به جای بورس، تامین مالی با قیمت کمتر است. در این بازار درصورت کمبود منبع مالی از صندوق های مالی بازار فرا بورس کمک می گیرد.
معافیت مالیاتی:
امروز در هر زمینه ایی فعالیت اقتصادی داشته باشید، موظف هستید بخشی از آن را به اداره مالیات پرداخت کنید، اما بازار فرابورس از این مورد مستثنی است.
معرفی شرکت به بازار:
بازار فرابورس همه اخبار در زمینه معاملات ، قیمت ها و شرکت های دو طرف معامله را در سایت خود اطلاع رسانی می کند. این امر باعث سهامداران علی الخصوص آنهایی که به تازگی پا به این عرصه گذاشتند، شرکت های خوش نام در بازار سرمایه را راحت تر شناسایی و در معاملات خود کمترین خطا را انجام دهند.
شفافیت اطلاعتی:
بازار فرابورس همانند بورس موظف به شفافیت سازی معاملات بر اساس سهامدارن خود است. فرابورس اطلاعات قابل انتشارمعاملاتی که در بیست و چهار ساعت گذشته انجام شده. را در اختیار عموم قرار می دهد.
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
فرابورس نیز مانند بازار سرمایه بورس در آن سرمایه داران مشغول خرید و فروش سهام شرکت ها هستند، اما در نوع شرکت پذیرش شده و هم چنین شرایط معامله در این دو بازار باهم متفاوت است.
- در بورس کارگزاری ها فقط نقش واسطه را در معامله ها داشتند، اما در فرابورس کلیه معامله ها از سمت کارگزاری ها انجام می شود.
- در بازار فرابورس شما محدودیت زمانی دارید، یعنی از شنبه و چهارشنبه در ساعات اداری مجاز به خرید و فروش سهامهستید، اما در بازار سرمایه بورس شما به محدودیت زمانی روبه رو نیستید.
- همان طور که در بالا اشاره کردیم. این دو بازار از نظر شرایط پذیرش متفاوت است. درواقع شرکت هایی که از سوی بورس پذیرفته نشده اند، بازار دوم سرمایه را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند.
- بازار بورس ایران به دلیل اهمیت زیاد به نماد ها از ریسک کمتری نسبت به فرابورس برخوردار است.
- این بازار حتی از نظر تقسیم بندی و زیرمجموعه ها نیز با هم متفاوت هستند، فرابورس دارای هفت بازار زیر مجموعه می باشد در حالی که بورس به دو زیر مجموعه بسنده کرده است.
- یکی از دلایل روی آوردن سرمایه داران به بازار فرابورس، میزان کمتر بودن کارمزد معاملات فرابورس نسبت به بورس می باشد.
بازار های فرابورس
- بازار اول: در بازار اول شرکت های سهامی عام با رعایت قوانین بازار، می توانند. سهام خودرا در کیمیت مجاز عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس احراز کنند. شرکت هایی که در این بازار مشغول معامله هستند حداقل به یک میلیار تومان سرمایه اولیه نیاز دارند. شرایط این بازار
- این شرکت فاقد هرگونه زیان باشد.
- سهام شناور شمال۱۰درصد از کل سهام ثبت است.
- حداکثر ۲۴ماه از شروع فعالیت سرمایه گذاری شرکت گذشته باشد.
- بازار دوم : بازار دوم علاوه بر خرید و فروش سهامشرکت ها، بازار واحد های صندوق سرمایه را برای معامله انتشار می دهد. از طرفی امکان پذیرش در بازار دوم به نسبت راحت تر از بازار اول است پس سرمایه گذارن در صورت داشتن شرایط معامله بازار دوم را به اول ترجیح میدهند. شرایط پذیرش این بازار:
- دربهترین حالت ۱۲ماه از سرمایه گذاری شرکت بگذرد.
- شرکت هیچ گونه شاکی اقتصادی نداشته باشد. شناور بازاردوم فرابورس شامل ۵دصد از کل سهام است.
- هیچ یک از اعضای هیت مدیره دارای سابقه کیفری نداشته باشند.
- بازار سوم( عرضه): شرکت هایی امکان پذیرش در بازار بورس را ندارند، بازار سوم فرابورس را به عنوان بازار سرمایه گذاری انتخاب می کنند.
- بازارچهارم( ابزار نوین): بازار نوین ابزار مخصوص خود را دارد، با استفاده از این ابزار اوراق قابل فروش را ارزیابی میکند، به همین دلیل در بازار چهارم ریسک معامله به نسبت کم تر است.
- بازار پنجم( ابزار مشتقه): بازار پنجم متشکل از اوراق اختیار فروش و خرید می باشد، ابزار مشتقه مناسب برای سهامداران قدیمی در این حوضه است.
- بازارهفتم( پایه): هرچه از بازار اول فرابورس دور میشویم به بازار پایه نزدیک میشویم و ریسک معاملات به نسبت افزایش می یابد. بازار پایه خود نیز از سه پایه تشکیل شده. بازار پایه زرد، بازار پایه نارنجی و بازار پایه قرمز.
نحوه شروع سرمایه گذاری در بازار فرابورس
برای شروع کار شما به کارگزاری مناسب نیاز دارید. با مراجعه به سایت سجام شما می توانید. در کارگزاری مورد نظر خود احراز هویت را انجام داده. کارگزاری ها شرایط خوب برای فعالیت سهامداران به وجود آورده تا آن ها بخش های مختلف بازار سرمایه را درک و فعالیت مفیدی داشته باشند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد بورس به ویکی پدیا مراجعه نمایید.
کلام آخر
در این مقاله شمارا با محیط فعالیت اقتصادی بازار فرابورس آشنا کردیم، همچنین به شرایط پذیرش در زیر مجموعه های این بازار پرداختیم. حال این شما هستید که با مقایسه بازار های فرابورس و بورس انتخاب میکنید که در کدام سرمایه گذاری کرده و کدام از این دو بازار برای منبع در آمد شما مناسب تر است.
دیدگاه شما