شاخص جهانی MSCI

انتشار نسخه جدید گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی توسط صندوق بین‌المللی پول (IMF) در ماه جولای نشان می‌دهد که چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان در سال ٢٠١٩ معادل ٠.١ واحد درصد کمتر از آخرین برآورد در ماه آپریل است. برای منطقه خاورمیانه نیز رشد اقتصادی معادل ١% (در مقابل برآورد ١.۵ درصدی سه ماه قبل) در نظر گرفته شده است. بیشترین نرخ رشد اقتصادی همسایگان ایران در سال شاخص جهانی MSCI ٢٠١٩ مربوط به ترکمنستان (۶.٣%) خواهد بود و کمترین نرخ رشد نیز مربوط به ترکیه (منفی ٢.۵%) خواهد بود. برای عراق و عربستان نیز به ترتیب نرخ‌های ٢.٨% و ١.٨% برآورد می‌گردد.

EPSnews

اخبار/ گزارش و تحلیل بازار سهام (بورس) درسود نیوز/ قیمت برداشت ذهنی معامله گران از ارزش یک سهم است

سقوط بازارهای سهام/ اوج‌گیری لیر ترکیه

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از بلومبرگ،‌ بعد از کاهش فعالیت کارخانه های چینی در ماه اکتبر، شاخص MSCI دچار رکود شد. شاخص استاکس اروپا و سهام آسیایی نیز با سقوط مواجه شدند.

شاخص جهانی MSCI با افت 0.3 درصدی در لندن مواجه شد. در حالی‌که شاخص آسیا-پاسیفیک کاهش 1.1 درصدی داشت. شاخص استاکس اروپا نیز بعد از اعلام درآمد شرکت HSBC‌، افتی 0.5 درصدی داشت. شرکت‌های داروسازی در میان ادامه جنجال‌ها حول شرکت بین‌المللی داروسازی والنت با افت سهام مواجه شدند. شاخص تاپیکس ژاپن با افت 2 درصدی بیشترین عقب‌نشینی روزانه خود را از دو هفته پیش تجربه کرد. شاخص آمریکا نیز با افت 0.5 درصدی خود به رشد ماه اکتبر خود پایان داد. شاخص هانگ سنگ شرکتهای چینی در هنگ کنگ،‌پس از رشد 11 درصدی در ماه گذشته، امروز 1.5 درصد کاهش داشت. شاخص کامپوزیت شانگهای نیز با افت 1.7 درصدی مواجه شد. با این حال بازار چین متاثر از خبر رسانه‌های این کشور مبنی بر گزارش تایید نشده در مورد کشته شدن یک فرد مرتبط با تجارت داخلی توسط پلیس این کشور بوده است.

شاخص بورس استانبول در روز جاری 5 درصد تقویت شد، این میزان بزرگترین رشد یک‌روزه از دسامبر 2013 بوده است. حزب عدالت‌وتوسعه ترکیه بعد از مدتها ناپایداری سیاسی در این کشور، در انتخابات به پیروزی قاطع رسید.

در پی افزایش شاخص جهانی MSCI جهانی ارزش کل بازار سهام به بیش از 5 هزار میلیارد دلار در سه ماهه سوم سال جاری،‌ سهام جهانی با رشد 7.8 درصدی مواجه بوده که بیشترین رشد آن از اکتبر 2011 بوده است رشد بازار سهام ماه اکتبر در انتهای ماه به دلیل اعلام افزایش نرخ بهره در ماه دسامبر شروع به تحلیل رفتن کرد.

بعد از پیروزی حزب رجب طیب اردوغان در کسب 319 کرسی از 550 کرسی موجود در قوه مققنه ترکیه،‌ لیر با رشد 5.4 درصدی در روز دوشنبه مواجه شد. در پی نگرانی سرمایه گذاران در مورد خطرهای سیاسی ترکیه، دارایی‌های این کشور در میان بازارهای درحال ظهور ضربه خورد بود. یورو و ین نیز علی رغم نگرانی‌ها در مورد اقتصاد چین، صعودی بودند. در معاملات امروز هر دلار معادل 120.5 ین معامله شد که نشان از رشد 0.1 درصدی واحد پولی ژاپن می‌داد. هر یورو نیز با رشد 0.2 درصدی 1.1027 دلار معامله شد.

با این حال یوان با افت 0.4 درصدی در روز جاری مواجه شد. هر دلار برابر با 6.3432 یوان معامله شد. بانک مرکزی چین روز جمعه اعلام کرد که منطقه آزاد تجاری شانگهای را به‌طور آزمایشی اجرا خواهد کرد تا اوراق قرضه یوان توسط شرکتهای خارجی داد و ستد شود.

در حالی که بازار طلا تحت تاثیر بیانیه فدرال رزرو بود، گاز طبیعی آمریکا با افت 2.7 درصدی مواجه شد. قیمت نفت آمریکا نیز با افت نسبی روبرو بود. هانگ سانگ کی،‌ تحلیل‌گر بازار کالای شرکت سامسونگ اعلام کرد: «بخش کارخانه‌های چین، همچنان در حال کاهش تولید است و این موضوع باعث فشار بیشتری بر روی قیمت نفت شده است. همچنین انتظار می‌رود با برداشته شدن تحریم‌ها، تولید روزانه نفت ایران به شدت افزایش یافته و این موضوع باعث عرضه مازاد و تاثیر روی قیمت نفت شود.

بازدید کنندگان و علاقمندان وبلاگ سود نیوز epsnews.blogfa.com از این پس می توانند در زمان های عدم سرویس از طریق بلاگفا از وبلاگ دوم این گروه epsnews.blogsky.comدر این مجموعه بازدید کنند. وبلاگ سوم این گروه نیز epsnews.mihanblog.com می باشد. مطالب قابل ارائه وبلاگ عبارت است از: 1- آموزش کاربردی و اثربخش سرمایه گذاری در بازار سهام 2- ارائه اخبار مهم روزانه بازار سهام 3- ارائه اخبار مرتبط با اقتصاد جهانی و اقتصاد داخلی مرتبط با بازار سهام 4- بررسی وضعیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرا بورس 5- ارائه اخبار مربوط به سود اعلامی شرکتها و تحلیل آنها 6 -مروری بر شایعات و تیپ شناسی آنها 7- سایر موارد بورسی اطلاعیه رفع مسولیت : این وبلاگ فقط جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان بر اساس مطالب وبلاگ، بخش نظرات و ایمیلهای ارسالی خرید و فروش نفرمایید. در ضمن بخش نظرات ممکن است حاوی مطالب مختلف از افراد با نیات گوناگون باشد، لطفا مراقب معاملات خود در بازار باشید. نخست دانش و دوم تجربه خود را در بازاربالا ببرید و نهایتا در صورت آمادگی کامل با حداقل سرمایه در این بازار مشغول شوید. بدون آموزش و بررسی توسط خودتان وارد هیچ بازاری نشوید. مسولیت سرمایه گذاری با خودتان است، پس خوب بررسی کنید. جمله مهم برای فعالیت در بازار: هـر حـقـیـقــتی در بازار از سـه مـرحـلـه می گـذرد: ابـتـدا، بـه مـسـخره گـرفـتـه مـی شود بـعـد بـه شـدت بـا آن مـخالـفـت مـی شـود و در آخـر، بـه عـنـوان امـری بـدیهـی پـذیـرفـتـه می شـود. محل تشکیل کلاس های آموزشی بورس مدیر وبلاگ: .

افت و خیزها در ذات بورس نهفته است

تهران - ایرنا - بررسی بیش از ۴ دهه تاریخ بورس جهان نشان می‌دهد، بازار سرمایه متأثر از شرایط متغیر جامعه افت و خیزهایی را تجربه می‌کند که گاهی شدید بوده و منجر به فرو ریزی آن می‌شود.

خلق و خوی بورس را دریابیم
اقتصاد به طور کل و بورس و بازار سرمایه به طور خاص شبیه آدم‌ها هستند. چطور ما چرخه خلقی داریم؛ در طول هفته، ماه و یا حتی در طول روز گاهی شادیم و خوش خلق‌وخوی و گاه افسرده و غمگین؛ بورس نیز تابع چرخه اقتصادی است و در یک دوره زمانی مراحل و حال و احوال مختلفی را به خود می‌بیند.

اگر نمودار شاخص کل و یا نمادهای مخالف در بورس را مشاهده کنید، نخستین چیزی که به چشم می‌آید قله‌ها و دره‌هایی است که در کنار هم بیش از هر چیز رشته کوهی را به نمایش می‌گذارند شاخص جهانی MSCI که تجسمی از فراز و فرودهای بورس در یک دوره زمانی مشخص است. چرخه خلقی بورس چهار مرحله دارد که در جدول زیر نشان داده شده است.

چرخه اقتصادی
مرحله	رونق و رکود	چرخه کسب و کار
۱	رونق	انبساط
۲	پایان رونق	اوج
۳	سقوط	انقباض
۴	پایان سقوط	کسادی

سهامی که به عنوان کالا در بازار سرمایه خرید و فروش می‌شود، در واقع سهام کسب و کارهایی است که اجزای ریز و درشت اقتصاد یک کشور را شکل می‌دهند. پس طبیعی است که با رونق اقتصاد، بورس نیز رونق بگیرد و همراه با رکود آن دچار رکود شود.
واقعیت این است که ماهیت بورس با نوسان گره خورده و این شامل همه بورس‌ها از نیویورک و لندن و پاریس گرفته تا دوبی، ریاض و پکن می‌شود. اما نوسان و افت‌ و خیز در بازارهای سرمایه یکسان نیست و در زمان‌ها و مکان‌های مختلف متفاوت است.

فعالان بازار بورس به صورت روزانه بر مبنای مقدار نوسان‌ موجود در هر سهم دست به معامله می‌زنند و به اصطلاح «نوسان‌گیری» می‌کنند. شاخص کل بازار سرمایه نیز ممکن است دچار نوسان‌های ضعیف و گاه شدید شود. بازار هر بار که در یک دوره زمانی رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند، روند نزولی به خود گرفته و به اصطلاح دوران اصلاح سهام آغاز می‌شود.

ممکن است بورس یک کشور، زمانی که بازار سرمایه کشورهای دیگر شاهد افت شدید است، با رشد مواجه شود- عکس این قضیه نیز صادق است. هرچند امروزه با جهانی شدن اقتصاد بازار سرمایه در کشورهای مختلف بر همدیگر تأثیر می‌گذارند، اما حدی از استقلال و تفاوت وجود دارد که ناشی از شرایط خاص اقتصادی، سیاسی و حتی وضعیت اجتماعی و فرهنگی هر کشور است.

تاریخ بورس سرشار از افت و ریزش است
نوسان‌های جزئی و کم و بیش معمولی جزو ذات بازار سرمایه است، اما تاریخ بازارهای مالی جهان سرشار از افت و خیزهای شدید و معنادار نیز هست. رکودهای اقتصادی در اواخر دهه ۱۹۲۰، دهه ۱۹۷۰، سال ۲۰۰۸ و جدیدترین آنها مشکلات اقتصادی ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا اثرات عمیقی بر بازار سرمایه داشته و کاهش شدید شاخص‌های بورس در سراسر جهان را در پی داشته است.

در رکود تاریخی سال ۱۹۲۹ و سال بعد از آن شاخص داوجونز به ترتیب ۱۷.۱۷- و ۳۳.۷۷- درصد در سال افت داشتند. افت و کاهش شدید این شاخص در سال ۱۹۳۱ نیز ادامه داشت و به ۵۲.۶۷- درصد رسید که در تاریخ بورس آمریکا بی‌سابقه است. این شاخص تا پایان دهه ۱۹۳۰ در سال‌های ۱۹۳۲ و ۱۹۳۷ نیز به ترتیب ۲۳.۰۷- و ۳۲.۸۲- درصد افت را تجربه کرد.

با وقوع بحران مالی در سال ۱۹۷۳ و سپس در ۱۹۷۴، شاخص داوجونز به ترتیب ۱۶.۵۸- و ۲۷.۵۷- درصد کاهش را به خود دید. سپس این شاخص در سال ۲۰۰۲ نیز ۱۶.۷۶- درصد کاهش را تجربه کرد، اما در بحران مالی سال ۲۰۰۸ تجربه دهه ۱۹۳۰ دوباره تکرار شد.

تجارب کاهشی شاخص داوجونز در ۴ دهه گذشته
سال	تغییر سالانه
۲۰۲۰	۲.۶۶-
۲۰۱۹	۲۲.۳۴
۲۰۰۸	۳۳.۸۴-
۲۰۰۲	۱۶.۷۶-
۱۹۷۴	۲۷.۵۷-
۱۹۷۳	۱۶.۵۸-
۱۹۳۷	۳۲.۸۲-
۱۹۳۲	۲۳.۰۷-
۱۹۳۱	۵۲.۶۷-
۱۹۳۰	۳۳.۷۷-
۱۹۲۹	۱۷.۱۷-

صاحب‌نظران اقتصادی بحران مالی سال ۲۰۰۸ را بزرگترین بحران مالی اقتصادی در مقیاس جهانی بعد از رکود اقتصادی سال ۱۹۲۹می‌دانند. این بحران مالی که از آمریکا و به ویژه از بازار مسکن این کشور آغاز شد، پیامدهای زیانباری برای بازارهای مالی سراسر دنیا در بر داشت به‌گونه‌ای که تغییر سالانه شاخص داوجونز برای این سال ۳۳.۸۴- درصد و شاخص اِم‌اِس‌سی‌آی (MSCI) که نشان دهنده میانگین قیمت سهام ۱۶۴۷ شرکت بزرگ حاضر در بورس جهان است، ۵۳.۷۵- درصد بود.

میزان تغییر سالانه شاخص جهانی MSCI از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹
سال	تغییر سالانه
۲۰۱۹	۷۵.۱۲
۲۰۱۸	۱۶.۵۱
۲۰۱۷	۶۰.۶۲
۲۰۱۶	۹.۲۲
۲۰۱۵	۵۲.۰۴
۲۰۱۴	۸.۵۱
۲۰۱۳	۴۱.۰۸
۲۰۱۲	۵.۸۹-
۲۰۱۱	۱۵.۴۸-
۲۰۱۰	۲۲.۵۲
۲۰۰۹	۷۹.۰۵
۲۰۰۸	۵۳.۷۵-
۲۰۰۷	۰.۰۰

کرونا و افت شدید بازارهای مالی جهان
جدی‌ترین تجربه افت شدید و به اصطلاح «شارپی» بازارهای مالی دنیا به شیوع ویروس کرونا و به دنبال آن اعمال محدودیت‌ها در کشورهای مختلف مربوط است.
در هفته آخر ماه فوریه (اوایل اسفندماه) شاخص اِم اِس سی آی(MSCI) ۸.۹ درصد کاهش یافت.

شاخص بورس آلمان نیز در اواسط ماه مارس ۲۰۲۰ با ۷ درصد کاهش به پایین‌ترین حد از سال ۲۰۱۶ رسید. همچنین شاخص‌های بورس لندن و پاریس به ترتیب ۶ و ۸ درصد افت داشتند.

پیش از بازارهای اروپایی، بورس نیویورک نیز در ماه مارس سال جاری میلادی افت ۷ درصدی را تجربه کرده بود. شاخص اِس اَند پی ۵۰۰ (S&P۵۰۰) که بیانگر میانگین قیمت ۵۰۰ شرکت برتر بورس نیویورک است، ۷ درصد سقوط کرد. این میزان افت از زمان رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸ بی‌سابقه بود.

افت شاخص‌های اصلی بازارهای بورس در کشورهای آسیایی نیز از اواخر ماه ژانویه آغاز شده بود. شاخص «نیکی ۲۲۵» بورس ژاپن با نزول ۱.۷ درصدی به ۲۲,۹۷۷.۷۵ واحد رسید. شاخص «کوسپی» بازار بورس کره جنوبی نیز افت ۱.۷ درصدی را تجربه کرد. در نهایت اینکه شاخص بورس هنگ کنک ۲.۴ درصد و شاخص «سنسکس» هند نیز ۰.۷ درصد کاهش داشتند.

حک بورس در بافت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه
طبق گفته‌ها و شواهدی که ارائه شد، می‌توان گفت افت‌وخیز در ذات بورس قرار دارد و بخشی از ماهیت آن است. در این میان آنچه اهمیت دارد، رفتار سهامداران در زمان افت و خیزهای قابل توجه بورس است. نتایج بیشتر مطالعات انجام شده نشان می‌دهد به طور کلی چهار عامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی-فرهنگی و روانی به عنوان عوامل بیرونی و دو عامل شرایط بورس و شرکت‌ها به عنوان عوامل درونی رفتار سهامداران را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

یعنی رونق و ریزش بورس را نباید تنها به یک عامل نسبت داد. به طور مثال نمی‌توان گفت رفتار و یا موضع گیری‌ها و سیاستگذاری‌های یک دولت خاص باعث و بانی افت و خیزهای بازار سرمایه است. گاهی روحیات و رفتارهای سهامداران میلیونی فعال در بورس به عاملی تعیین کننده در بورس بدل می‌شود.

درست است که در بیشتر تجربه‌های سقوط بورس که در بالا اشاره شد، رکود و بحران‌های اقتصادی نقش اصلی را داشتند اما نباید از فرهنگ و سبک زندگی مردم نیز غافل شد. برای مثال بحران مالی ۲۰۰۸ ریشه در بحران مسکن داشت که آن نیز به شدت به سبک زندگی مردم آمریکا که داشتن خانه شخصی در مرکز آن قراردارد، مربوط می‌شود. ارائه تسهیلات بی‌رویه برای خرید خانه از یک طرف و گرایش زیاد مردم آمریکا به خرید خانه‌های گران قیمت از طرف دیگر بحران ۲۰۰۸ را رقم زد.

اینجاست که جامعه‌شناسان از اصطلاح «حک شدگی» استفاده می‌کنند؛ فعالیت‌های اقتصادی چون خریدوفروش خانه یا معامله سهام در بازار بورس، در دل فرهنگ یک جامعه حک شده است.

فرهنگ، سبک و شیوه زندگی، تحصیلات، محل زندگی (روستایی، شهری)، جایگاه و پایگاه اقتصادی و طبقاتی سهامداران همچون بستری است که خمیرمایه رفتار آنها را شکل می‌دهد. سهامداری رفتاری است که در دل ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی و روحی و روانی سهامداران حک شده است.

بازار سرمایه با ریسک همراه است. افراد بسته به اینکه چه تحصیلاتی داشته باشند و هوش و سواد اقتصادی و بورسی آنها در چه سطحی باشد، رفتارهای متفاوتی از خود نشان خواهند داد. حتی جنسیت سهامداران نیز در کم و کیف رفتار آنها مؤثر است؛ بدون شک نگرش و دیدگاه زنان سهامدار همانند مردان نیست. سن نیز عاملی مهم در چگونگی فعالیت سهامداران است. همه این عوامل در میزان ریسک پذیری سهامداران و تصور و دیدگاه و پیش بینی آنها از آینده سهام تعیین‌کننده است.

همچنین، شایعه همواره عنصری مهم در بازار سرمایه بوده و هست که باید سهامداران از پیامدهای آن آگاه باشند. ویژگی‌ها و مشخصات یاد شده عاملی مهم در میزان اثرپذیری سهامداران از شایعه‌هایی است که امروزه به مدد فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی فعال در آن به سرعت برق و باد در بین جامعه پخش می‌شود.

انتظار می‌رود سهامداران ابتدا با مطالعه و به دور از تأثیر شایعه‌ها، بدبینی‌ها و خوش‌بینی‌های بی‌پایه و اساس، دانش و اطلاعات کافی درخصوص فعالیت در بازار سرمایه را کسب کنند و با قبول ذات ریسک پذیر بورس در این عرصه وارد شوند.

شاخص بورس چیست؟

بازار بورس اوراق بهادار، به مانند هر بازار دیگر، دستخوش اصل و قانون عرضه و تقاضا کالا قرار دارد.

برای نمایش رونق این بازار باید روش‌ها و شاخص‌های ارزیابی مناسبی ابداع و محاسبه شود.

ابتدا بازار یا بورس اوراق بهادار را معرفی کرده سپس به شاخص‌های کارایی چند بورس مطرح خواهیم پرداخت و شیوه محاسبه هر یک را مشخص خواهیم کرد.

در انتها نیز با شاخص‌ بورس تهران آشنا شده و نحوه محاسبه آن را تعیین خواهیم کرد. البته به غیر از شاخص کل به شاخص‌های دیگری که در تابلو بورس اوراق بهادار تهران نمایش داده می‌شود نیز خواهیم پرداخت.

انواع شاخص بورس

هر چند روش‌های مختلفی برای دسته‌بندی و تفکیک شاخص‌های بازارهای مالی وجود دارد، ولی شاید بهترین روش تفکیک آن‌ها بر اساس محل یا ناحیه‌ای باشد که محاسبه شاخص بازار در آن صورت می‌گیرد.

شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی

بر اساس ناحیه یا محلی که شاخص بازار در آن اندازه‌گیری می‌شود، می‌توان شاخص‌ها را به معیارهای محلی (Local) یا ملی (National) و جهانی (Global) طبقه‌بندی کرد.

این امر از این جهت مناسب است که اگر بخواهیم دو یا چند بازار مالی را در بین دو یا چند کشور مقایسه و مشخص کنیم که کدام کشور‌، محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری خارجی است، از شاخص‌های جهانی کمک می‌گیریم.

ولی اگر واحد ارزی یا پولی کشورها مهم نباشد، بهترین شرایط برای سرمایه‌گذاری توسط شاخص‌های مالی محلی صورت می‌گیرد. شاخص بازار در ناحیه یورو یا شاخص‌های بازار آمریکا لاتین از جمله شاخص‌های ناحیه‌ای هستند.

برای مثال شاخص‌هایی نظیر MSCI-World یا S&P 100 بر اساس چند کشور و ناحیه می‌تواند یک شاخص جهانی باشند و در مقابل شاخص‌های مربوط به بازارهای مشخص مانند شاخص آمریکایی S&P 500 یا Nikkei 225 در ژاپن به عنوان شاخص‌های ملی شناسایی می‌شوند زیرا شرکت‌های چند ملیتی در محاسبه این شاخص‌ها نقش کمرنگ‌تری دارند.

شاخص‌های وزنی

از نظر نحوه محاسبه شاخص بازار مالی می‌توان آن‌ها را به شاخص‌های وزنی و بدون وزن نیز تقسیم‌بندی کرد.

در شاخص‌های وزنی، حجم شرکت‌ها و سرمایه اولیه آن‌ها و همچنین تعداد سهام شناور در تعیین شاخص بورس به کار گرفته می‌شوند.

بنابراین هر چه شرکت بزرگ‌تر و یا سرمایه بیشتری باشد، دارای سهم بیشتری در تعیین شاخص بورس خواهد بود.

به این ترتیب وزن‌ها نشان دهنده سهم یا اهمیت بیشتر یک شرکت در تعیین شاخص بورس است. در نتیجه با افزایش یا افول سهام این گونه شرکت‌ها، شاخص رشد یا نزول بیشتری را نشان خواهد داد.

در عوض نوع دیگری از شاخص‌ها بدون در نظر گرفتن وزن، محاسبه می‌شوند.

به این ترتیب همه شرکت‌ها (چه بزرگ و چه کوچک) در شیوه محاسبه شاخص بورس یا بازار مالی، نقش یکسانی دارند و به این ترتیب رشد یا رکود شرکت‌های کوچک نیز در تغییرات شاخص بورس تاثیر گذار است.

به این ترتیب با توجه به اختلاف در شاخص وزنی و بدون وزن پی می‌بریم که بازار به سمت صنایع بزرگ تمایل دارد یا صنایع کوچک بازده و کارایی بهتری دارند.

در ادامه به معرفی بعضی از شاخص‌های معروف بازارهای مالی می‌پردازیم و خصوصیت هر یک را بیان خواهیم کرد.

ابتدا شاخص‌های جهانی مورد بررسی قرار گرفته سپس به شاخص‌های محلی یا بازارهای مالی در کشورها خواهیم پرداخت.

شاخص بازار اوراق بهادار تهران نیز در آخر به طور مفصل‌تر مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.

شاخص کل قیمت چیست؟

همان‌طور که پیش از این نیز مطرح شد شاخص نماگری است که سطح عمومی قیمت یا بازدهی را برای گروهی یا کل سهام نشان می‌دهد.

بنابراین شاخص کل قیمت نشان‌دهنده سطح عمومی قیمت کلیه سهام موجود در بازار بورس است.

از آنجایی که شاخص یک عدد است و واحد اندازه‌گیری خاصی برای آن تعریف نشده است به منظور اینکه قابلیت تفسیر و تحلیل پیدا کند به این صورت عمل می‌گردد.

یک سال مشخص را به عنوان سال پایه تعریف می‌کنند و تمامی ارقام شرکت‌ها در آن سال را به عنوان ارقام مبنا در سال پایه تعریف می‌کنند.

پس از آن تغییرات قیمتی سهام در سال‌های بعد را نسبت به آن سال می‌سنجند و از این طریق رشد یا نزول شاخص اتفاق می‌افتد.

نکاتی مهم در رابطه با شاخص کل قیمت:

در این شاخص زمانی که شرکت‌ها از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران افزایش سرمایه می‌دهد و یا تعداد شرکت‌ها کم و یا زیاد می‌شوند تعدیل می‌گردد که به دلیل پیچیدگی محاسبات از تشریح شیوه آن خودداری می‌گردد.

زمانی که یک سهم به دلایل مختلفی مانند شفاف‌سازی؛ برگزاری مجمع عمومی عادی و یا به طور فوق‌العاده بسته می‌شود قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی به عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص منظور می‌گردد.

از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکت‌های مختلف اثر می‌پذیرد و بنابراین شرکت‌های بزرگ‌تر موجب تغییرات بزرگ‌تر شاخص بورس می‌گردند

نبایستی صرفاً تغییرات این شاخص را مبنا قرار داد و برای تحلیل و ارزیابی وضعیت کلی بازار بایستی از سایر شاخص‌ها نیز کمک گرفت.

یکی از اتفاقات رایج در بازار این هست که کلیت بازار نزولی است اما چون سه تا ۵ سهم بزرگ بازار صعود سنگین داشته‌اند شاخص کل رشد قابل‌توجهی را ثبت می‌کند.

سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر اساس میزان نقدشوندگی، درصد شناوری سهام، وضعیت سودآوری، تعداد سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیم‌بندی می‌کند.

شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفته‌شده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه می‌گردد و از آن به عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می‌گردد.

شاخص کل هم‌وزن:

شیوه محاسبه شاخص کل هم‌وزن مشابه شاخص قیمت کل است با این تفاوت که از تعداد سهام شرکت در محاسبه شاخص استفاده می‌گردد.

در واقع در این شاخص فارغ از اینکه شرکت‌ها چه اندازه‌ای دارند اثر یکسانی را خواهند داشت در حالی که در شاخص قیمت کل تعداد سهام یک شرکت به عنوان وزن قیمت‌ها اثر بااهمیتی در محاسبات دارند.

تفاسیر مهم هم‌زمان از شاخص کل قیمت و شاخص کل هم‌وزن:

در بازار بورس تفاسیر هم‌زمان شاخص قیمت کل و شاخص هم‌وزن بسیار رایج است.

زمانی که شاخص کل صعودی است اما شاخص هم‌وزن نزولی است به این معنی است که اغلب سهام بازار نزول داشته‌اند در حالی که شاخص کل به دلیل رشد چند سهم مهم شاخص ساز مثبت شده است.

زمانی که شاخص کل نزولی است و شاخص هم‌وزن صعودی است به این معنی است که سهام شاخص ساز و بزرگ بازار به دلایل مختلف نزول کرده‌اند و در نتیجه شاخص کل کاهش پیدا کرده است.

اما عموم سهام بازار افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند اگر این حالت طی دو الی ۴ روز کاری اتفاق بیفتد به این معنی خواهد بود که سرمایه‌گذاران برای کسب سود بایستی به سمت سهام کوچک و متوسط متمایل شوند.

اگر هر دو شاخص باهم نزول کنند:

در این حالت عموم بازار با کاهش قیمت روبه‌رو شده است و اگر این موضوع براتی چندین روز متوالی اتفاق بیفتد بستگی به شرایط حاکم بر بازار ممکن است شاهد این تفسیر ایجاد گردد که بازار به سمت رکود پیش می‌رود.

اگر هر دو شاخص صعود کنند:

در این حالت عموم سهام بازار بورس صعودی می‌شوند و رخداد این حالت در طی چند روز می‌تواند حکم به صعودی بودن بازار طی روزها یا ماه‌های آتی را بدهد.

شاخص قیمت و بازده نقدی چیست؟

شاخص قیمت و بازده نقدی بیانگر بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران است.

لازم به ذکر است که سود حاصل از سرمایه‌گذاری در بازار بورس از دو محل است:

سود نقدی مصوب مجامع

سود ناشی از افزایش قیمت سهام

شاخص اخیر هر دو مورد را در خود دارد و هر دو را نمایش می‌دهد.

این شاخص به شاخص TEDPIX معروف است.

شاخص بازده نقدی چیست؟

این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه می‌نماید و از این دریچه بازدهی ناشی از کلیه سودهای پرداختی توسط شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌نماید.

نکته مهم آنکه وقتی این شاخص نزول نماید به این معنی است که در مجامع سود کمتری پرداخت می‌گردد و در این حالات نبایستی خیلی به انتظار کسب سود نقدی سنگین باشیم و انتظارات و یا سبک معامله‌گری خود را اصلاح نماییم.

شاخص صنعت و شاخص مالی:

پیش از اینکه بخواهیم در رابطه با این دو شاخص مطالبی را خدمت شما بیان کنیم لازم است تا به این نکته اشاره‌کنیم که شرکت‌ها را بر اساس ماهیت فعالیتشان می‌توان تقسیم‌بندی کرد.

شرکت‌های تولیدی و خدماتی دو دسته اصلی شرکت‌های بورسی را شامل می‌شوند.

بیش از ۶۰ درصد شرکت‌های فعال در بورس را شرکت‌های تولیدی تشکیل می‌دهند.

هم‌چنین مشاوره مالی و شرکت‌های تأمین سرمایه جزو خدمات مالی محسوب می‌شوند.

شرکت‌های حاضر در دسته اول را در زمره شاخص صنعت و شرکت‌های حاضر در حوزه دوم را در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌کنند.

برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فن‌آوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌گردند.

لازم به ذکر است که شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکت‌های فعال در آن شاخص هستند، در واقع مشابه شاخص کل قیمت محاسبه می‌گردند و تفاوت آن‌ها با شاخص مزبور در تعداد شرکت‌های حاضر در آن صنعت است.

شاخص سهام آزاد شناور(TEFIX) :

عموماً برخی از شرکت‌های حقوقی مالکیت اصلی و عمده شرکت‌های سهامی را بر عهده دارند.

زمانی که یک شرکت یا شخص حقوقی یا حقیقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد به عنوان سهامدار اصلی آن شرکت شناخته می‌شود و سهام تحت مالکیت آن‌ها معمولاً جزو سهامی به حساب نمی‌آید که به صورت فعال در بازار معامله شود.

شناوری سهام به درصدی از سهام یک شرکت اشاره دارد که نزد سرمایه‌گذاران خرد (غالبا حقیقی) قرار دارد و قابلیت فروش مجدد در آینده نزدیک را دارد و خرید سهام با هدف نگهداری و یا افزایش کنترل و نفوذ در شرکت خریداری نمی‌گردد.

درصد شناوری یک سهم در سایت بورس اوراق بهادار نمایش داده می‌شود.

شاخص سهام آزاد شناور، تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت را محاسبه می‌کند که توسط سرمایه‌گذاران خرد مورد معامله قرار می‌گیرد.

شیوه محاسبه مشابه شاخص کل قیمت است و تفاوت با آن شاخص در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌گردد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر:

سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یک‌بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه می‌نماید.

شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارائه می‌نماید.

بنابراین شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است با این تفاوت که تعداد شرکت‌های لحاظ شده در این شاخص تنها ۵۰ شرکت است در حالی که در شاخص کل بیش از ۱۰۰ شرکت در آن لحاظ می‌گردند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر:

بزرگی شرکت‌ها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه می‌شود.

برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت از رابطه زیر کمک گرفته می‌شود:

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت

۳۰ شرکت بزرگ‌تر شامل شرکت‌هایی می‌شود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگ‌تر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد می‌نماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است.

معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگ‌تر هستند رقم شاخص را تغییر بااهمیتی می‌دهند.

کلام آخر:

در بالا به تشریح مهم‌ترین شاخص‌های محاسبه شده در سازمان بورس پرداختیم.

نکته مهم و حیاتی پیرامون شاخص این هست که با استفاده از تحلیل شاخص‌ها صرفاً می‌توان یک دیدگاه کلی از وضعیت جاری بازار کسب کرد و اینکه برای ارزیابی تغییر وضعیت در بازار (برای مثال از رکود به رونق) باید رفتار شاخص را طی چندین روز و یا چندین هفته بررسی کرد تا بتوان به نتیجه قطعی دست یافت.

محافظت از سرمایه در دوران کرونا

در هفته ی اخیر، بازار بورس اوراق بهادار دچار ضربه ی شدیدی شد و در ادامه نیز با نوسانات و بی ثباتی های دیگری پیش رو بود، به طوری که پیامدهای ناشی از افزایش شیوع بیماری کرونا و کاهش بهای نفت باعث وحشت سرمایه گذاران شد.

این رکود اقتصادی برای افرادی که حجم بالایی را در بازار سرمایه گذاری کرده بودند و به خصوص سرمایه گذاران جدیدی که به تازگی به بازار سهام پیوسته بودند، دوران تاریک و اضطراب آوری بود.

با این حال مهم است که بدانید این اولین و آخرین شیب نزولی در بازار نخواهد بود و می تواند فرصت خوبی باشد تا استراتژی سرمایه گذاری خود را بررسی نمائید.

در همین راستا خبرگزاری CNBC با کارشناسان مالی گفتگویی ترتیب داده تا بهترین توصیه ها را در زمینه ی مدیریت سرمایه گذاری در دوران رکود اقتصادی به گوش مخاطبان برساند.

ویروس کرونا در متن داستان چه کرد؟

بازار بورس بزرگترین ضربه را بعد از بحران مالی سال 2008 تجربه کرد. پس از آن در روز چهارشنبه، داور پس از اینکه سازمان بهداشت جهانی ویروس کرونا را به عنوان یک بیماری همه گیر معرفی نمود، وارد بازار خرسی شد.

این رکود اقتصادی پایان دوره ی یازده ساله ی بازار گاوی بود. اما فردی لیم، بنیانگذار و مدیر ارشد سرمایه گذاری StashAway، خاطر نشان نمود كه به این قضیه بایستی در چارچوب وضعیت های اورژانسی مربوط به سلامت عمومی نگاه کرد.

مدیر دارایی دیجیتال داده های شیوع بیماری را از سال 1980 مورد بررسی قرار داد تا تأثیر آن ها بر شاخص MSCI را در دوره های زمانی مختلف کشف کند.

تاثیر بیماری های همه گیر گذشته بر بازارها:

طبق معیار شاخص سهام جهانی MSCI

طی تحقیقات صورت گرفته، لیم اظهار داشت: ” برخی از بیماری های همه گیر باعث اصلاح بازار شدند، درست همانطور که الان شاهد این موهضوع هستیم، با این وجود تاثیرات این بیماری ها بر روی بازار به صورت کوتاه مدت بوده و اغلب برای مدت کمتر از دو ماه دوام داشته است. با این حال بیماری ایدز در سال 1981 با حدود پنج ماه دوام، به عنوان یک استثناء و همچنین تاثیرگذارترین بیماری در روند بازار شناخته می شود.”

استیو بریس، استراتژیست ارشد سرمایه گذاری در بانک خصوصی استاندارد چارترد، با جانبداری کمتری در مورد این قضیه اظهار نظر نمود و خاطر نشان کرد که بسیاری از بازارها قبلاً نیز این شکل از رکود اقتصادی را تجربه کرده اند. با این حال، وی افزود که می تواند برای سرمایه گذاران فرصتی فراهم نماید تا به جای وحشت و فروش سهام، سهام خود را حفظ نموده و متضرر نشوند.

با سرمایه ی خود چه کنیم؟

به عقیده ی بریس، زمانی که به دنبال فرصت های درآمد زایی و سرمایه گذاری در مواقعی که عدم قطعیت بر بازار حکمفرماست می باشید، بایستی استراتژی حیاتی سرمایه گذاری را به خاطر بسپارید: متنوع سهام بخرید و با شیب تدریجی و آهسته رو به جلو حرکت کنید.

وی افزود: ” با وجود نوسانات شدیدی که اخیرا در بازار رخ داده است، سرمایه گذاران بایستی همواره آمادگی روبرو شدن با این موضوع را داشته باشند. از سهام کم شروع کنید و اطمینان حاصل نمائید که در کلاس های دارایی مهم همچون سهام، اوراق قرضه، پول نقد، طلا و همچنین بخش های مهم بازار سرمایه گذاری کرده باشید.”

لورنا تان، رئیس سواد برنامه ریزی مالی در بانک چند ملیتی DBS در سنگاپور، این موضوع را تایید نمود که دوره های بی ثباتی می تواند زمان خوبی برای ورود به بازار بورس و سنجش میزان ریسک پذیری شما باشد.

با این حال، وی افزود که این کار برای ریسک گریزها مناسب نمی باشد و توصیه نمود که چهار رکن اصلی زیر را دنبال کنید.

برای بلند مدت سرمایه گذاری کنید

پیش از هر چیزی اطمینان حاصل نمائید که حقوق سه تا شش ماه تان را برای روز مبادا به صورت نقدی پس انداز کرده اید، چرا که هر میزان پولی که در بازار سرمایه گذاری می کنید، بایستی برای اهداف بلند مدت دست نخورده باقی بماند.

مشارکت تدریجی داشته باشید

یک مبلغ ثابت را به طور مرتب روی یک محصول خاص سرمایه گذاری کنید. این سرمایه گذاری بایستی در یک دوره ی بلند مدت انجام شود. این امر به شما امکان می دهد در صورت پایین بودن مبلغ، واحدهای بیشتری خریداری نمائید و بالعکس. این استراتژی معروف به dollar-cost averaging یا همان میانگین گیری می باشد.

از سود مرکب بهره مند شوید

زمان در بازار، مهم تر از زمانبدی بازار است. با چسبیدن به یک برنامه ی سرمایه‌ گذاری منظم، سودی مضاعف برای خود حاصل نمائید.

تنوع، تنوع، تنوع

صندوق های شاخص کم هزینه و با مدیریت منفعل یا صندوق های مبادله ای (ETFs) را در نظر بگیرید که در معرض طیف گسترده ای از سهام قرار می گیرند.

لیم همچنین خاطرنشان کرد که شیب نزولی بازار فعلی می ‌تواند یک فرصت مناسب و ویژه را برای سرمایه گذاران جوانی فراهم کند که یک جدول زمانی طولانی برای بازی دارند.

طبق گزارش StightsAway’s Insights 2020، افرادی که به طور مداوم در طول اصلاحات و هنگام افت بازارها سرمایه گذاری کرده بودند، عملکرد بهتری نسبت به افرادی که در این دوران عقب نشینی نموده بودند داشتند.

در همین حال، طبق گفته ی دررو آروا، مدیرعامل مدیریت دارایی دیجیتالی Syfe، کسانی که تا پیش از این در بازار مشارکت داشتند نیز بایستی استقامت کنند.

وی گفت: “در این گونه اوقات استرس زا، نه تنها بازار بلکه افراد نیز مورد هیجانات قرار می گیرند. سعی کنید دچار احساسات نشوید و تصمیم منطقی بگیرید، مگر اینکه نیاز فوری به پول نقد داشته باشید. بنابراین هیچ گاه دارایی خود را بخاطر ترس و وحشت از شرایط بازار نفروشید.”

چشم انداز بلند مدت

در حالی که متخصصان مالی انتظار دارند که این روند نزولی و رکود اقتصادی در کوتاه‌ مدت ادامه پیدا کند، اما اغلب توافق کرده ‌اند که بازارها طی چند ماه یا سال آینده بهبود پیدا خواهند کرد.

Tan از DBS می گوید: “تاریخ نشان داده است که بازارها همانند فنر به جایگاه اصلی خود باز می گردند.”

لیم موافق این نظر است و خاطر نشان کرد که شاخص‌های اقتصادی زیربنایی در ایالات‌متحده و چین قوی هستند و رویدادهای اخیر احتمالا رشد آن ها را به تاخیر می اندازد، اما این رشد را دچار هیچ گونه خدشه ای نمی کند.

وی ادامه داد که به ویژه چین نشانه‌ های مثبتی از بهبودی را اعلام کرده است و در همین حال، دولت‌ها در کشورهای دیگر، از جمله در ایالات‌متحده ی آمریکا، اقدامات مالی پیشگیرانه ای را برای حمایت از اقتصاد خود انجام داده ‌اند.

و در آخر اینکه به گفته ی متخصصین امور مالی، سرمایه گذاری بیش از حد در این بازار می تواند ریسک بزرگی باشد.

اقتصاد جهان ، چشم اندازهای پیش رو و اوضاع بورس تهران

انتشار نسخه جدید گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی توسط صندوق بین‌المللی پول (IMF) در ماه جولای نشان می‌دهد که چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان در سال ٢٠١٩ معادل ٠.١ واحد درصد کمتر از آخرین برآورد در ماه آپریل است. برای منطقه خاورمیانه نیز رشد اقتصادی معادل ١% (در مقابل برآورد ١.۵ درصدی سه ماه قبل) در نظر گرفته شده است. بیشترین نرخ رشد اقتصادی همسایگان ایران در سال ٢٠١٩ مربوط به ترکمنستان (۶.٣%) خواهد بود و کمترین نرخ رشد نیز مربوط به ترکیه (منفی ٢.۵%) خواهد بود. برای عراق و عربستان نیز به ترتیب نرخ‌های ٢.٨% و ١.٨% برآورد می‌گردد.

اقتصاد جهانی

انتشار نسخه جدید گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی توسط صندوق بین‌ المللی پول (IMF) در ماه جولای نشان می‌دهد که چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان در سال 2019 معادل 0.1 واحد درصد کمتر از آخرین برآورد در ماه آپریل است. برای منطقه خاورمیانه نیز رشد اقتصادی معادل 1% (در مقابل برآورد 1.5 درصدی سه ماه قبل) در نظر گرفته شده است. بیشترین نرخ رشد اقتصادی همسایگان ایران در سال 2019 مربوط به ترکمنستان (6.3%) خواهد بود و کمترین نرخ رشد نیز مربوط به ترکیه (منفی 2.5%) خواهد بود. برای عراق و عربستان نیز به ترتیب نرخ‌های 2.8% و 1.8% برآورد می‌گردد.

بر همین اساس پیش‌بینی‌ها از رشد قیمت نفت و سایر کامادیتی‌ها در سال 2019 و 2020 نیز نسبت به پیش‌بینی‌های قبل با کاهش مواجه شده است.

روند تغییرات شاخص کالایی بلومبرگ نشان می‌دهد که قیمت کامادیتی‌ها هنوز رشد بالایی را در سال 2019 تجربه نکرده‌اند و در یک ماهه اخیر نیز روند کاهشی خود را ادامه داده اند.

روند تغییرات شاخص جهانی MSCI World Materials که دربرگیرنده شرکت‌های فعال در حوزه مواد شیمیایی، کانه‌های فلزی و غیرفلزی، فلزات اساسی، محصولات کشاورزی، و بسته بندی می‌شود نشان می‌دهد که طی سال 2019 تقریبا روند رو به رشدی داشته اند.

شاخص جهانی MSCI World Materials

در زمینه قیمت نفت به عنوان یکی از مهمترین کامادیتی‌ها که بر قیمت بسیاری از محصولات پالایشی و پتروشیمی اثر گذار است وضعیت تعداد دکل‌های نفتی امریکا نشان می‌دهد که برای چهارمین هفته متوالی با کاهش مواجه بوده است. تعداد دکل‌ها چشم انداز میزان تولید نفت امریکا را نشان می‌دهد. بنظر می‌رسد که هم اکنون شرکت‌های نفت خصوصی امریکا بیشتر بدنبال استفاده از قیمت‌های جدید و رشد سودآوری هستند تا افزایش عرضه نفت.

اقتصاد ایران

انتشار نسخه جدید گزارش چشم‌انداز اقتصاد جهانی توسط صندوق بین‌المللی پول (IMF) در ماه جولای نشان می‌دهد که چشم‌انداز رشد اقتصادی ایران در سال 2019 منفی 6% خواهد بود. با این وجود صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد که برای سال 2020 اقتصاد ایران از رکود خارج شود و در پنج سال آینده نرخ‌های رشدی در محدوده 1% را تجربه نماید.

پیش‌بینی بانک جهانی در مورد ایران نیز نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی این نهاد کاهش داشته و برای سال 2019 به منفی 4.5% و برای سال 2020 به مثبت 0.9% رسیده است. لذا پیش‌بینی هر دو نهاد برای سال 2019 منفی و برای سال‌های پس از آن مثبت است.

انتشار آمار مربوط به نقدینگی در پایان سال 1397 نشان می‌دهد که با وجود شرایط نامطلوب اقتصاد ایران در سال قبل، رشد نقدینگی معادل 23.1% بوده که نسبت به سال قبل تنها 1 واحد درصد افزایش یافته است. ترکیب اجزاء نقدینگی نیز به شکلی بوده که پایه پولی 24.2% (عمدتا از محل خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی) افزایش یافته و ضریب فزاینده پولی نیز 0.9% کاهش یافته است. این تغییرات، بیانگر عملکرد مناسب بانک مرکزی در کنترل شرایط کشور و مقابله با خطر ایجاد ابرتورم در کشور است.

ارقام رشد نقدینگی در شش سال اخیر (پس از شوک ارزی 90-91) نشان می‌دهد که نقدینگی در این سال‌ها حدوداً چهار برابر (4.09 برابر) شده است. با توجه به وجود رابطه بلندمدت میان نقدینگی و تورم، رشد 300 درصدی در قیمت هرگونه دارایی نظیر ارز در دوره مذکور، می‌تواند به عنوان تخلیه کامل اثر تورمی ناشی از نقدینگی در آن دارایی تلقی شود. همانگونه که در نمودار مشاهده می‌شود، پذیرفتن این استدلال به معنای اتمام روند رشد قیمتی برخی دارایی‌ها خواهد بود و رشد قابل ملاحظه‌ای (بیش از رشد نقدینگی) در قیمت برای سال‌های بعد نمی‌توان متصور بود.

انتشار آمار مقدماتی تجارت خارجی (غیرنفتی) سه‌ماهه کشور توسط گمرک نشان می‌دهد که ارزش دلاری صادرات و واردات سه ماهه نخست سال 98 نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل 1.2% و 8.7% کاهش یافته است. البته مقایسه سطح صادرات و واردات با روندهای بلندمدت نشان می‌دهد که افت محسوسی در تجارت خارجی کشور ایجاد نشده است. با این وجود بررسی تغییرات وزنی صادرات نشان می‌دهد که در سه ماهه 98 رشد محسوس 44 درصدی نسبت به سال قبل ایجاد شده است. با توجه به آنکه جزئیات آمارها هنوز منتشر نشده و به قطعیت نمی‌توان درباره علت رشد وزنی صادرات اظهار نظر کرد، اما در این زمینه دو فرضیه وجود دارد؛ اول اینکه به نظر می‌رسد سبد صادراتی کشور تا حد زیادی تغییر یافته و وزن اقلام صنعتی و معدنی (خام فروشی) در آن افزایش یافته است و دوم آنکه تخفیف‌های قابل ملاحظه‌ای در قیمت کالاهای صادراتی لحاظ شده است .

از دیگر نکات مهم در زمینه آمار تجارت گمرکی سه ماهه، تغییر مشهود مقاصد صادراتی است به شکلی که در حال حاضر مقصد حدود یک-پنجم کالاهای صادراتی کشور ترکیه است و این کشور تا پیش از این در فهرست پنج مقصد برتر صادراتی نبوده است. افزایش سهم عراق و کاهش سهم سایر کشورها نیز از دیگر تغییرات مقاصد صادراتی در بهار 98 بوده است. لازم به ذکر است که با توجه به رشد بسیار زیاد نرخ ارز ، در حال حاضر صادرات جذابیت بالایی دارد و ثبت نرخ رشد مثبت صادرات در سال 1398 چندان دور از انتظار نخواهد بود.

نرخ ارز که در دو سال گذشته یکی از متغیرهای مهم اثرگذار بر اقتصاد ایران بوده است، در تیرماه کاهش محسوسی را تجربه نموده به شکلی که در برخی روزها در محدوده 11 هزار تومان نیز مورد معامله قرار گرفته است. البته بعد از شوک منفی قابل ملاحظه در میانه‌های ماه، در پایان ماه نرخ دلار مجددا به محدوده بیش از 12 هزار تومان افزایش یافته است. به نظر می‌رسد مجموعه اقدامات صورت گرفته توسط بانک مرکزی نظیر بخشنامه جدید نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات (نحوه برگشت ارز پتروشیمی‌ها حداقل 60% سامانه نیما، حداکثر 10% اسکناس و مابقی واردات در مقابل صادرات، و برای سایر صادرکنندگان عرضه حداقل 50% ارز در سامانه نیما، حداکثر تا 20% به صورت اسکناس و مابقی واردات در مقابل صادرات تعیین شد) و آماده‌سازی سامانه متشکل ارزی در کنار تغییر اساسی سیاست‌های تنظیم بازار (لغو ممنوعیت‌های صادراتی و جایگزینی آن‌ها با عوارض صادراتی) از مهمترین عوامل زمینه‌سازی بوده که کاهش نرخ ارز را در ماه‌های اخیر به دنبال داشته است. لازم به ذکر است که بازده منفی این دارایی مالی در ماه‌های اخیر و کاهش تقاضای سفته‌بازی برای آن نیز در کاهش نرخ ارز موثر بوده است. میانگین نرخ دلار آزاد در تیرماه حدود 12600 تومان بوده و شکاف آن با دلار نیما به 10% رسیده است.

نوسانات بازارهای مالی ایران که به دنبال اتخاذ سیاست پولی انبساطی بانک مرکزی (کاهش نرخ سود سپرده بانکی از 18 درصد به 15 درصد) در شهریور 1396 آغاز و سپس به دلیل برخی معادلات سیاسی و اقتصادی در اردیبهشت 1397 تشدید شد، در هفت فصل اخیر ادامه یافته است. بررسی وضعیت رشد این بازارها نشان می‌دهد با وجود آنکه در فصول ابتدایی، فاصله قابل ملاحظه‌ای میان بازده طلا و ارز با بازده بورس و مسکن ایجاد شده اما به نظر می‌رسد که نوعی روند همگرایی در بلندمدت وجود دارد و در حال حاضر بازده بازارها به یکدیگر نزدیک شده است. ثبت بازده منفی در دو ماه اخیر برای ارز و طلا و رشد مثبت مسکن و بورس، موجب شده که پس از حدود یک سال، شکاف میان این بازارها به حداقل برسد.

بررسی تجربه شوک ارزی ابتدای دهه 1390 و سرریز آن در بازار سرمایه نشان می‌دهد که با گذشت سه سال، بخش قابل ملاحظه‌ای از رشد قیمت ارز در بازار سرمایه تخلیه شده است و رشد متناسبی در ارزش بازار سرمایه ایجاد شده است. البته این تغییرات با وقفه زمانی و با تاخیر نسبت به نوسانات نرخ ارز صورت گرفته است. با توجه به این تجربه می‌توان انتظار داشت که شرایط مشابهی نیز برای شوک ارزی اخیر وجود داشته باشد و به تدریج باقیمانده شوک ارزی نیز بر روی قیمت سهام و ارزش بازار مشاهده شود. حذف تدریجی ارز 4200 تومانی (برای برخی کالاها نظیر دارو)، آزادسازی قیمت دیگر کالاها (نظیر خودرو و فرآورده‌های نفتی)، تعدیل قیمت محصولات دیگر گروه‌ها با نرخ تورم (نظیر محصولات غذایی و آشامیدنی) و افزایش ارزش شرکت‌های وابسته به صادرات کالاهای پایه، مجموع مواردی است که انتظار می‌رود تا پایان سال رخ داده و موجبات رشد بیشتر بازار را فراهم آورند. در کنار این موارد باید توجه داشت که افزایش نسبی ریسک سیاسی در شرایط فعلی نسبت به سال‌ 1392 مهمترین چالشی است که می‌تواند رشد بازار را کند نماید.

رشد پیوسته بازار در چهارماهه ابتدای 98 و کاهش نرخ ارز در این دوره سبب شده تا ارزش دلاری بورس تهران در پایان تیرماه نسبت به ابتدای سال معادل 42.5% رشد نماید و به محدوده 73 میلیارد دلار برسد که بیشترین رقم از ابتدای سال 1397 است. مقایسه این رقم با میانگین بلندمدت ارزش دلاری بازار در دهه 90 نشان می‌دهد که ارزش بازار هنوز هم در محدوده‌ای پایین‌تر از مقادیر تاریخی خود قرار دارد و انتظار رشد بیشتر ارزش دلاری بازار در ماه‌های آتی چندان دور از انتظار نخواهد بود.