ابزارهای مشتقه مالی

آدرس منابع غیر‌فارسی

ابزارهای مشتقه مالی

ابزار مشتقه جزو ابزار مدیریت ریسک در بازارهای مالی قلمداد می شوند. این ابزارها به تناسب رشد و توسعه سرمایه گذاری چه در بازارهای واقعی و چه در بازارهای مالی جهت پوشش ریسک سرمایه گذاری رشد پیدا کرده اند. مطلب زیر به مفهوم و انواع ابزار مشتقه می پردازد.

در مفاهیم مالی ابزار مشتقه عبارت است از: قراردادی که از یک طرف حق و حقوق و از طرف دیگر تعهدات منتشرکنندگان اوراق قرضه و افرادی که این اوراق را خریداری و برای تبدیل به گردش نقدی در آینده (یا مبادله با نوع دیگری از اوراق قرضه یا دارایی) بر پایه احتمالات آتی نگه می دارند، بیان می کند. اوراق مشتقه دارای ویژگی های بسیار زیادی است، بنابراین ارزش

برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سال‌های گذشته روزنامه‌های عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه می‌شود.
شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر مشترک شوید:

در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یک‌ساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامه‌ها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارت‌های بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارت‌های اعتباری بین‌المللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکان‌پذیر است.

به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!

ابزارهای مشتقه مالی

ابزار مشتقه، یک ابزار مالی است که ارزش آن از چیز دیگری نشأت گرفته است. مشتق مالی یک قرارداد یا ابزار مالی بوده که افزایش یا کاهش ارزش آن مبتنی بر ارزش دارایی دیگری است که از آن مشتق شده است. قیمت قرارداد مشتقات مالی ممکن است مبتنی بر قیمت سهام یا اوراق قرضه، قیمت یک کالای خاص مانند طلا یا نفت، متغیرهای اقتصادی و یا حتی شرایط آب و هوایی باشد. عمدۀ این ابزارها عبارت‌اند از قرارداد آتی، قرارداد اختیار معامله و سواپ‌. در ادامه قرارداد سواپ مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

یکی از ابزارهای کاربردی در گسترۀ مدیریت ریسک، قرارداد سواپ نام دارد که ابتدا در سال ۱۹۷۹ در لندن طراحی شد. در سال ۱۹۸۱ قرارداد سواپ پول توسط شرکت معروف سالومان برادرز طراحی و عرضه گردید که اولین مشتریان این قرارداد بانک جهانی و شرکت IBM بودند. بدین ترتیب دیری نپایید که استفاده از قرارداد سواپ به عنوان یکی از ابزارهای مهندسی مالی، فراگیر شد.

در قرارداد سواپ، مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی با نرخ ثابت و مجموعه‌ای از جریان‌های نقدی با نرخ شناور با یکدیگر تاخت زده می‌شوند. بدین صورت افرادی که به دنبال پرهیز از مواجهه با نوسانات قیمت هستند، جریان نقد ثابت و سایر مشارکت‌کنندگان بازار که به واسطۀ حرفۀ خویش از این فرصت‌ها استفاده می کنند با پذیرش ریسک آن ، جریان نقد شناور را برمی‌گزینند.

فرض کنید شرکت «الف» یک وام 5 میلیون دلاری 10 ساله با نرخ 12 ماهۀ قابل تعدیل لایبور بعلاوه 2 درصد را از یک بانک دریافت کند. همچنین فرض کنید که نرخ بهرۀ 12 ماهۀ لایبور در ابتدای هر سال، تعدیل می‌شود و تغییر می‌کند.

نرخ بهرۀ 12 ماهۀ لایبور می‌تواند هرساله به صورت قابل‌ توجهی تغییر کند و افزایش و کاهش یابد. اگر نرخ بهره کاهش یابد، آنگاه این شرکت، هزینۀ بهرۀ کمتری را برای وام پرداخت می‌کند و در مجموع سود خواهد کرد.

برای مثال اگر زمانی که این شرکت، قرارداد وام را می‌نویسد نرخ بهرۀ 12 ماهۀ لایبور 5 درصد باشد، شرکت برای سال اول 7 درصد نرخ بهره پرداخت خواهد نمود. اگر در سال دوم نرخ بهرۀ لایبور به 3 درصد کاهش یابد، آنگاه نرخ بهرۀ پرداختی شرکت برای سال دوم 5 درصد خواهد بود.

اما شرکت همچنان در معرض ریسک افزایش نرخ بهره قرار دارد. برای مثال، فرض کنید نرخ بهرۀ 12 ماهۀ لایبور به 8 درصد افزایش یابد. بنابراین نرخ بهرۀ پرداختی 10 درصد خواهد شد. برای حذف ریسک افزایش نرخ بهره، شرکت می‌تواند یک قرارداد سواپ نرخ بهره را منعقد کند.

شرکت می‌تواند وارد یک توافق‌نامۀ سواپ نرخ بهره شود که در آن موافقت می‌کند تا به شرکت «ب» نرخ بهرۀ 6.5 درصد را پرداخت کند. این نرخ بهره برای 5 میلیون دلار و به مدت 10 سال است. در مقابل، شرکت ب موافقت می‌کند تا به شرکت الف نرخ بهرۀ 12 ماهۀ لایبور تعدیل یافته را برای همان مبلغ و همان مدت پرداخت کند. طبق این قرارداد شرکت الف می‌تواند نرخ بهرۀ قابل تعدیل را به نرخ بهرۀ ثابت تبدیل کند. این شرکت اکنون نرخ بهرۀ 8.5 درصد را در طول 10 سال پرداخت می‌کند.

شکل زیر سواپ نرخ بهرۀ بین این دو شرکت را نشان می‌دهد. معمولاً بانک یا سایر مؤسسات مالی به عنوان یک واسطه، بین دو شرکت، ارائۀ خدمت می‌کنند که این خدمات در ازای کارمزد اندکی صورت می‌پذیرد.

اکثر قراردادهای سواپ به وسیلۀ شرکت‌ها و افراد ماهر صورت می‌پذیرد و به منظور مبادلۀ نرخ‌های بهره و ارزها انجام می‌شود. به عنوان مثال یک شرکت آمریکایی قصد دارد تا پرداخت‌هایی را از یک شرکت انگلیسی به پوند دریافت کند و این پرداخت در دو سال دیگر انجام خواهد شد. این شرکت قصد می‌کند تا مبالغ را به دلار دریافت کند و این فرآیند را از طریق یک سواپ ارزی انجام می‌دهد. از این طریق با پرداخت یک مبلغ ثابت به پوند می‌تواند مبالغ ثابتی را به دلار ماهانه دریافت کند و ریسک کاهش ارزش پوند را کاهش دهد.

سنجش آنلاین سواد مالی

موسسۀ حسابداران رسمی آمریکا سواد مالی را توانایی ارزیابی و مدیریت مؤثر امور مالی شخصی به منظور تصمیم‌گیری‌های عاقلانه در جهت رسیدن به اهداف زندگی و دستیابی به وضعیت مالی خوب تعریف کرده است. آکادمی مالی امید با طراحی آزمون‌های تعیین سطح، امکان سنجش دانسته‌های مالی کاربران را در سه سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته فراهم آورده است. متقاضیان با شرکت در این آزمون، طبق نمرۀ اخذ شده، گواهینامه دریافت می‌کنند.

ابزار مشتقه چیست و چگونه ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد؟

ابزار مشتقه (Derivative) اوراق معاملاتی هستند که به شما امکان می‌دهند ریسک سرمایه‌گذاری خود را بسیار کاهش دهید. با استفاده از ابزار مشتقه شما می‌توانید با هزینه اندکی به‌نوعی سرمایه‌گذاری خود را بیمه کرده و سود قطعی از آن بردارید.

نوع دیگری از ابزار مشتقه هم وجود دارد که ریسک شما را کاهش نمی‌دهد اما میزآن‌سود شما را بدون تغییر میزان ریسک، چندین برابر می‌کند. البته توضیح هرکدام از این‌ها خود مقاله مجزایی می‌خواهد.

درهرحال ما در این مقاله به‌صورت مختصر به معرفی ابزار مشتقه و انواع آن می‌پردازیم.

ریسک و سود، دو موجود جدانشدنی

نمی‌دانم چقدر کلا با بازار و بازارهای سروکار داشته‌اید؛ اما اگر داشته‌اید به‌احتمال‌زیاد می‌دانید که یک اصل خلل‌ناپذیر در بازار وجود دارد، آن هم این است که ریسک بالا با سود بالا همراه است و برای گرفتن سود بیشتر باید بیشتر هم ریسک کرد.

این‌یک اصلی کلی هر بازاری است. مهم نیست بازار سرمایه باشد یا بازار طلا و دلار یا برنج. کسی که می‌خواهد سود بیشتری در یک‌زمان مشخص ببرد، باید ریسکش را هم بپذیرد؛ یعنی بپذیرد که احتمال ضرر کردن هم بالاست.

قیمت‌ها در ابزار مشتقه

در کل چه در بازار مالی و چه در بازار کالاها قیمت‌ها بر پایه دو چیز تعیین می‌شوند. یکی ارزش اولیه و ذاتی متاع مورد معامله و دیگری میزان عرضه و تقاضای آن است.

مثلا در بازار سهام هنگامی شرکتی با‌عرضه اولیه می‌خواهد وارد بازار بورس شود، ارزش اولیه سهام ‌آن را بر پایه ارزش اسمی شرکت، دارایی‌ها و سودآوری آن معین می‌شود.

بعدا هم که شرکت وارد بازار بورس شد قیمت سهم آن با‌ عرضه و تقاضا تعیین می‌گردد. در این عرضه و تقاضا، ارزش ذاتی هم اهمیت ابزارهای مشتقه مالی دارد. ارزش ذاتی هم رقمی است که معامله‌گران بازار حاضر هستند برای سهام آن شرکت بپردازند.

در این میان هم اگر گزارش‌های مالی شرکت منتشر شود یا هر خبر دیگری که مربوط به کارایی و سودآوری شرکت است بیاید، قیمت معاملاتی سهام آن تغییر می‌کند زیرا این اخبار در نهایت روی عرضه و تقاضا خود را بروز می‌دهند.

در بازار کالاها مثل برنج، گندم و طلا هم پارامترهایی همچون قیمت تمام‌شده، قیمت دلار و در مورد طلا قیمت انس جهانی طلا که آن هم دوباره با همین پارامترها و همچنین عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند، روی قیمت آن کالاها در بازار ایران تاثیر دارند.

اما ابزارهای معاملاتی یا در اصل برگه‌های قرارداد معاملاتی هم در بازار وجود دارند که چون برای کالا یا شرکت خاصی صادر نمی‌شوند قیمتشان هم با پارامترها شرکت یا کالا تعیین نمی‌شود.
بگذارید این جمله را بیشتر بسط دهیم.

بازار اوراق بهادار

آنچه در بازار سهام معامله می‌شود سهام شرکت‌های مختلف است. پیش از آنکه بازار سهام الکترونیکی شود و موارد مورد معامله غیرملموس شوند و مشتری صرفا با یک اسم و چند رقم کارش را انجام دهد، معاملات حضوری بودند و سهام شرکت‌ها در اصل برگه‌های سهام آن شرکت بود که از طرف خود شرکت و تحت نظارت سازمان بورس صادر می‌شدند.

یعنی وقتی شما سهام یک شرکت را می‌خرید، آنچه در ازای پول تحویل می‌گرفتید برگه‌های سهام یک شرکت خاص بود. هر برگه سهام می‌توانست شامل یک یا چند سهام شرکت می‌شد. این برگه‌ها یا اوراق، قیمت داشتند و به همین دلیل هم به بازار آن‌ها، بازار بورس اوراق بهادار می‌گفتند.

ارزش این برگه‌ها همان‌طور که گفتیم بر پایه متغیرهای خود شرکت و عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

اما در بازار برگه‌های دیگری نیز وجود دارند که ارزش آن‌ها نه بر پایه متغیرهای مستقیم آن‌ها، بلکه بر پایه قیمت چیزی دیگری که این برگه‌ها برای آن صادر شده‌اند تعیین می‌شود. این برگه‌ها اوراق مشتقه یا ابزار مشتقه نام دارند.

ابزار مشتقه در اصل (برگه) قراردادهایی هستند که توسط متخصصین مالی برای کاهش ریسک معاملات اصلی ساخته شده است.

یکی از نمونه‌های این برگه‌ها، همان قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش است که در مقاله پیشین به آن پرداختیم.

از جمله دیگر ابزارهای مشتقه، قراردادهای آتی هستند.

قراردادهای آتی در ابزار مشتقه

برای اینکه روشن کنیم منظور از قراردادهای آتی چیست، بگذارید یک مثال بیاوریم.

فرض کنید که کشاورزی کارش کشت سیب‌زمینی است. سیب‌زمینی‌های این کشاورز در میانه تابستان می‌رسند و باید برداشت شوند. کیفیت سیب‌زمینی‌ها او نسبت به بقیه کشاورزان آن منطقه بهتر است. دلیلش این است که او هم بذر مناسب و البته گران‌تر تهیه می‌کند و هم هزینه‌هایی برای افزایش کیفیت خاک و آب محصولات خود می‌کند؛ اما یک مشکل وجود دارد.

مشکل اینجاست که زمان برداشت محصولات او با زمان برداشت محصولات بقیه کشاورزان یکی است. این مسئله باعث می‌شود در زمان فروش این محصولات، میزان عرضه سیب‌زمینی به بازار زیاد شود و در نتیجه قیمت سیب‌زمینی در بازار پایین بیاید.

طبیعتا هنگامی هم که او می‌خواهد محصولش را بفروشد، چون توقع عموم مشتریان بر اساس قیمت‌های بازار شکل‌گرفته، قانع کردن خریداران به اینکه کیفیت این محصول بالاست و قیمت‌ آن حداقل ۵۰ درصد بالاتر از بقیه است، سخت است. نتیجه آنکه میزان حاشیه سود این کشاورز نیز پایین می‌آید.

از آن‌سو یک کارخانه تولید چیپس هم در منطقه وجود دارد که مشخصا اصلی‌ترین ماده اولیه‌اش همین سیب‌زمینی است. این کارخانه به دنبال محصولات با کیفیت می‌گردد اما بازار پر از سیب‌زمینی‌هایی است که کیفیتشان پایین است.

قرارداد آتی سیب‌زمینی

در این میان این کارخانه با محصولات کشاورز ما مواجه می‌شود. کیفیت آن‌ها مناسب هستند و به درد کارخانه می‌خورند.

اما مشکل اینجاست که میزان محصولات تولیدی این کشاورز کمتر از مواد اولیه موردنیاز کارخانه است. در خط تولید هم نمی‌توان دو جور سیب‌زمینی متفاوت استفاده کرد.

آنچه رخ می‌دهد این است که کارخانه چیپس و این کشاورز یک قرارداد می‌بندند.

قرارداد آن‌ها شامل این مسئله است که کشاورز متعهد می‌شود در زمان مشخصی در سال بعد، سیب‌زمینی با همین کیفیت و البته سه برابر وزن بیشتر محصولات امسال خود را به کارخانه بدهد. کارخانه هم در این قرارداد تضمین می‌کند که سیب‌زمینی‌های تولیدی او را در قیمت مشخص‌شده در قرارداد در سال بعد بخرد.

این‌یک قرارداد آتی یا آینده کالا است؛ یعنی قراردادی که در آن دو طرف متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده کالایی را با هم مبادله کنند. وقتی‌که سررسید این قرارداد می‌رسد کارخانه باید پول کل سیب‌زمینی‌ها را بدهد و کالایش را تحویل بگیرد.

مزیت این قرارداد برای کارخانه این است که مدیران کارخانه اطمینان دارند که مواد اولیه موردنیازشان را حداقل برای مصرف چند ماه در سال بعد با قیمت مشخص دارند.

اگر در سال بعد به هر دلیلی قیمت سیب‌زمینی بالا برود، اهمیتی ندارد. کارخانه به‌طورقطع با مبلغ خاصی از الان خریدش را انجام داده است.

کشاورز هم مطمئن است که حالا به‌طورقطع محصولات سال بعدش با قیمت مشخصی خریداری خواهند شد. اهمیتی ندارد قیمت سیب‌زمینی در بازار پایین برود یا نه. او مشتری‌اش را دارد. از آن‌سو چون مطمئن است که کل محصول خود را خواهد فروخت می‌تواند سرمایه‌گذاری بیشتری انجام دهد و زمینش را بزرگ‌تر کند تا بتواند میزان سیب‌زمینی را که به کارخانه تعهد کرده است، تولید کند.

به این نوع قرارداد آتی، قرارداد Forward می‌گویند. دلیلش این نام‌گذاری هم این است که تنها تضمین اجرای این قرارداد برگه‌های آن و اعتماد طرفین است. هیچ سازمانی در این میان وجود ندارد که بر این قرارداد، مفاد آن و اجرای آن نظارت داشته باشد.

قراردادهای آتی در بورس کالای ایران

در ایران بورس کالا برای سامان‌دهی به همین مسئله تشکیل شده است. بورس کالا محلی است که در آن تولیدکنندگان و مشتریان محصولات در آن به تبادل کالا و عقد قراردادها می‌پردازند. بورس کالا همچنین مکانی است که در آن تولیدکنندگان و خریداران می‌توانند همدیگر را بیابند.

در بورس کالا قرارداد‌های آتی برای کالاهای مختلفی می‌تواند شکل بگیرد. بورس کالا این قراردادهای آتی را سامان‌دهی می‌کند. چنین قراردادهایی صرفا به این خاطر که همین استانداردها و قوانین برای قراردادها دارند، قراردادهای Future نام دارند.

همچنین این قراردادهای آتی مثل بقیه ابزار مشتقه همچون اختیار معامله، بین سرمایه‌گذاران معامله نیز می‌شود.

در نتیجه در این قرارداد آتی در نهایت کسی که در تاریخ سررسید قرارداد برگه‌های قرارداد را دارد باید پول کالا را بپردازد و کالا را دریافت کند.

مشخصا قیمت معاملاتی این قراردادهای آتی تابع قیمت تضمینی موجود در قرارداد و همچنین قیمت محصول در بازار است. به همین دلیل هم به این‌ها ابزار مشتقه می‌گویند؛ زیرا هم خود قرارداد و هم قیمت آن‌ها از چیز دیگری که پایه آن قرارداد است مشتق می‌شود.

انواع ابزار مشتقه

در کل چهار نوع ابزار مشتقه در دنیا وجود دارد.

۱- قرارداد آتی با مقررات و سازمان‌دهی (Future) که همانی است که در سطور بالا گفتیم.

۲- قرارداد آتی بدون مقررات (Forward) همانند مثال بالایی است و قراردادهایی که برخی از صنف‌ها از جمله طلا‌فروش‌ها با یکدیگر می‌بندند و هیچ سازمانی در این میان دخیل نیست.

۳- قراردادهای اختیار معامله (Option): این نوع ابزار مشتقه را در مقاله اختیار خرید و اختیار فروش توضیح داده‌ایم.

۴- قرارداد معاوضه (Swap): در این نوع ابزار مشتقه دو طرف معامله قرارداد می‌بندند که دو ابزار مالی را با یکدیگر معاوضه کنند؛ مثلا یک نفر ابزارهای مشتقه مالی امتیاز دریافت یک وام را با اختیار خرید یک سهم خاص که در مالکیت فرد دیگری است معاوضه می‌کند.

در ایران ابزار مشتقه توسط بورس کالا ارائه و مدیریت می‌شود. اگر شما بخواهید در ابزار مشتقه معامله انجام دهید باید یک کد معاملاتی در بورس کالا داشته باشد. تنها ابزار مشتقه در بورس کالا نیز قراردادهای آتی و قرارداد اختیار معامله است.

دسته‌بندی ابزار‌ مشتقه

ابزار مشتقه را در کل می‌توان در دو دسته طبقه‌بندی کرد:

ابزار مشتقه مبتنی بر کالا مثل همین قراردادهای آتی کالا مثل سکه، گندم، پسته و زعفران که در بورس کالای ایران وجود دارند.

دیگری ابزار مشتقه مالی هستند. مثال آن هم همین قراردادهای اختیار معامله و همین قرارداد معاوضه است. البته ابزار مشتقه مالی دیگری هم در دنیا وجود دارند که البته از حوزه این مقاله خارج هستند.

کاهش ریسک در ابزار مشتقه

همان‌طور که در مثال قرارداد آتی خرید سیب‌زمینی گفتیم، ابزار مشتقه ریسک را برای هر دو طرف کاهش می‌دهند. برای مثال اگر در همین معامله آتی خرید سیب‌زمینی، اگر در زمان سررسید قیمت سیب‌زمینی در بازار بیشتر از قیمت قرارداد باشد، کشاورز علی‌رغم اینکه کمتر سود کرده، اما ضرر هم نکرده است. از آن‌سو کارخانه سود کرده است.

اگر هم در سررسید، قیمت سیب‌زمینی در بازار کمتر از قرارداد آتی سیب‌زمینی باشد، کارخانه ضرر کرده است اما ضرر آن محدود است. از آن‌سو در عوض مواد اولیه با کیفیت خریده است.

مشابه این قضیه در قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش هم وجود دارد؛ مثلا اگر در قرارداد اختیار فروش یک سهم، قیمت آن سهم در سررسید بیشتر از قیمت تضمینی خرید در قرارداد باشد، سرمایه‌گذار قرارداد خود را اجرا نمی‌کند و از خیر مبلغی که برای خرید قرارداد اختیار فروش پرداخت کرده می‌گذرد.

اگر هم در آن زمان قیمت سهم کمتر از قیمت خرید تضمینی باشد، سرمایه‌گذار با اطمینان و با سود جنس خود را می‌فروشد.

به همین دلیل ابزار مشتقه برای مدیران سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌هایی که می‌خواهند مدیریت ریسک انجام دهند، بسیار جذاب است؛ زیرا آن‌ها می‌توانند با استفاده از چنین ابزارهایی ریسک سبد تحت مدیریت خود را تغییر دهند.

دوره مدیریت عالی بانک (DBM)

هدف اصلی در این دوره، تجهیز مدیران عالی نظام بانکی کشور به دانش روز و ارتقاء سطح علمی و مهارت‌های شغلی مورد نیاز در مراتب مدیریت عالی بانک‌ها و موسسات اعتباری است.

دوره‌های کوتاه مدت

برنامه های آموزشی فصلی در حوزه های اعتبارات، مدیریت مهارت های فردی، مالی، حسابداری، خزانه داری، بازار سرمایه، بازاریابی، مدیریت ریسک، تطبیق، مبارزه با پولشویی، بانکداری بین الملل و خدمات بانکی

مباحثه‌های علمی

دوره در سطح کارشناسی ارشد

این دوره در رشته­ های بانکداری اسلامی، مدیریت امور بانکی، مالی-گرایش مهندسی مالی و مدیریت ریسک، مالی-گرایش حقوق مالی و حسابداری بانکی برگزار می شود.

دوره‌های غیرمرتبط

آن عده از کارکنان نظام بانکی که از بابت مدارک تحصیلی دانشگاهی غیرمرتبط شناخته می­ شوند، در صورت گذراندن این دوره، از مزایای تحصیلی دانشگاهی برخوردار می­ شوند.

کنفرانس‌های مدیریتی

ارائه خدمات مشاوره­ ای در خصوص مسائل روز بانکی به اعضای هیأت مدیره، مدیران ارشد و میانی بانک ­ها و موسسات اعتباری غیربانکی

ابزارهای مشتقه (Derivatives)

تعریف

ابزار مشتقه به مفهوم اوراق بهادار مالی و با ارزشی مبتنی بر یک دارایی مرجع یا گروهی از این دارایی‌ها _به‌عنوان معیاری برای دارایی مرجع_ است. ابزار مشتقه به‌نوبه خود قراردادی بین دو یا چند طرف تجاری است و قیمت آن از نوسانات در دارایی مرجع حاصل می‌شود. متداول‌ترین دارایی‌های مرجع در ابزار مشتقه شامل سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ‌های بهره و شاخص‌های بازار هستند. این دارایی‌ها معمولاً از طریق کارگزاری‌ها، خریداری می‌شوند.

متون منتخب از منابع غیر‌فارسی

• English Definition 1: A financial contract whose value depends on the value of one or more underlying reference assets, rates or indices, on a measure of economic value or on factual events.
• English Definition 2: Derivatives in banking language are financial instruments whose prices depend on the price movements in a reference variable, known as the underlying. Underlying assets may be shares, equity indices, government bonds, currencies, interest rates, commodities like wheat and gold, or also swaps. Derivative financial instruments may be unconditional forward transactions or they may be options.
• English Definition 3: A derivative is a financial security with a value that is reliant upon or derived from, an underlying asset or group of assets—a benchmark. The derivative itself is a contract between two or more parties, and the derivative derives its price from fluctuations in the underlying asset. The most common underlying assets for derivatives are stocks, bonds, commodities, currencies, interest rates, and market indexes. These assets are commonly purchased through brokerages.

ترجمه متون منتخب از منابع غیر‌فارسی

1. منبع اول: ابزار مشتقه قراردادی مالی است که ارزش آن بستگی به ارزش یک یا چند دارایی مرجع، نرخ‌ها یا شاخص‌های خاص و یا سنجه‌ای از ارزش اقتصادی یا رویدادهای مالی دارد.
2. منبع دوم: ابزارهای مشتقه در زبان بانکداری به مفهوم ابزارهایی مالی هستند که قیمت‌های آنها به تغییرات قیمت متغیرهای مرجع وابستگی دارد. این دارایی‌های مرجع می‌توانند سهام، شاخص‌های سرمایه‌ای، اوراق قرضه دولتی، ارزها، نرخ های بهره، کالاهایی مانند گندم، طلا و یا حتی قراردادهای سوآپ باشند. ابزارهای مشتقه به عنوان ابزارهای مالی می‌توانند در قالب معاملات آتی غیرمشروط یا به صورت قراردادهای اختیار معامله شکل بگیرند.
3. منبع سوم: ابزار مشتقه به مفهوم اوراق بهادار مالی و با ارزشی مبتنی بر یک دارایی مرجع یا گروهی از این دارایی‌ها _به‌عنوان معیاری برای دارایی مرجع_ است. ابزار مشتقه به‌نوبه خود قراردادی بین دو ابزارهای مشتقه مالی یا چند طرف تجاری است و قیمت آن از نوسانات در دارایی مرجع حاصل می‌شود. متداول‌ترین دارایی‌های مرجع در ابزار مشتقه شامل سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ‌های بهره و شاخص‌های بازار هستند. این دارایی‌ها معمولاً از طریق کارگزاری‌ها، خریداری می‌شوند.

آدرس منابع غیر‌فارسی

• Reference Address 1: https://www.ecb.europa.eu/home/glossary/html/glossd.en.html
• Reference Address 2: https://www.bundesbank.de/en/homepage/glossary
• Reference Address 3: https://www.investopedia.com/terms/d/derivative.asp

متون منتخب از منابع فارسی

1. تعریف فارسی اول: ابزارهای مشتقه نوعی ابزار مالی است که قیمت آن رابطه قوی با مواد اولیه، ارز، متغیر اقتصادی یا ابزار مالی دارد. انواع اصلی ابزارهای مشتقه عبارتند از قراردادهای آتی، معاملات سلف، سوآپ‌ها و معاملات اختیار.
2. تعریف فارسی دوم: ابزارهای مشتقه ابزارهایی هستند که ارزش آنها از ارزش آینده دارایی‌های واقعی _دارایی پایه_ که مبنای قرارداد است مشتق می‌شود. دارایی پایه می‌تواند هرگونه دارایی مانند نفت، طلا، ارز، مسکن و . باشد. مشتقات را می‌توان در یک تقسیم‌بندی کلی به چهار گروه طبقه‌بندی نمود: الف) قراردادهای آتی خاص یا Forwards؛ ب) قراردادهای آتی یکسان یا Futures؛ ج) اختیارات یا options و د) معاوضات یا swaps. قیمت همة اقسام مشتقات به تبع تغییرات قیمت دارایی پایه تغییر می‌نماید.

آدرس منابع فارسی

• ۱. آدرس منبع فارسی اول: لو، جاناتان (۱۳۹۴)، فرهنگ تشریحی مالی و بانکی آکسفورد. مترجم محمدحسن مهدوی، تهران: نشر ادبستان.
• ۲. آدرس منبع فارسی دوم: معصومی‌نیا، غلامعلی (۱۳۸۵)، بررسی فقهی ابزارهای مشتقه، دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، شماره ۶.

الگوی نوشتار تعریف