شرایط ثمن معامله چیست

فسخ قرارداد

عقد بیع چیست؟

عقد بیع عقدی است که به‌موجب آن شخصی، مالی را در ازای مال دیگر به شخص دیگری واگذار می‌ کند. به این صورت که مالک مال، یعنی فروشنده در ازای دریافت پول، مالیکت مال خود را به شخص دیگر، یعنی خریدار واگذار می‌کند و متقابلا خریدار نیز با دریافت مال از فروشنده پول خود را در اختیار وی قرار می‌دهد. اصلی ترین و مهم ترین عقد در کلیه سیستم های حقوقی همین عقد بیع است عقد بیع به زبان ساده تر یعنی خرید و فروش، که در قانون مدنی شرایط انعقاد و آثار آن مطرح گردیده است. برای ادامه میتوانید عقد اقاله را مطاله بفرمایید.

طبق ماده ۳۳۸ قانون مدنی عقد بیع عبارت است از: « تملیک عین به عوض معلوم». به بیان دیگر، عقد بیع عقدی است تملیکی که موجب انتقال مالکیت مبیع از فروشنده به خریدار و انتقال ثمن معامله از خریدار به فروشنده می گردد. گفتنی است که در عقد بیع معوض یعنی مورد معامله به صورت مجانی به طرف مقابل داده نمی شود و اگر این گونه باشد عمل حقوقی مورد نظر عقد بیع نخواهد بود.

مالکیت مبیع و ثمن

بیع عقدی تملیکی است و در صورتی که، عین خارجی یا در حکم آن باشد، به وسیله خودِ عقد به مالکیت مشتری (خریدار) منتقل می‌شود، اگرچه هنوز مبیع تسلیم مشتری نشده و ثمن (وجه یا پول) به بایع (فروشنده) داده نشده باشد. این امر از ماده ۳۳۸ قانون مدنی استفاده می‌شود که بیع را چنین تعریف می‌کند: «بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم» به طور معمول تسلیم مبیع (دادن مال مورد بیع به خریدار) نشان‌ دهنده اراده فروشنده در تعیین مبیع است.

وجود اجل (مدت) برای تسلیم مبیع یا تأدیه (پرداخت) ثمن، مانع از تملیکی بودن عقدبیع نخواهد بود و از لحظه تشکیل عقد، مبیع عین معین به خریدار و ثمن به فروشنده منتقل می‌شود. هر چند که برای تسلیم آنها مدتی مقرر کرده باشند. وجود خیار فسخ (اختیار بر هم زدن معامله) در عقد بیع مانع از انتقال مبیع به مشتری نمی‌‌شود. بنابراین هرگاه در معامله یک قطعه زمین، فروشنده شرط کرده باشد تا 6 ماه حق فسخ معامله را دارا باشد، بلافاصله پس از عقد مالکیت زمین به خریدار انتقال پیدا می‌کند، نه آن که انتقال مالکیت پس از انقضای 6 ماه حاصل شود.

نکته مهم در قرارداد بیع

قانونگذار در ماده 464 می گوید: معاوضه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین مالی می دهد به عوض مالی که از طرف دیگر می گیرد بدون ملاحظه اینکه یکی از عوضین مبیع و دیگری ثمن باشد. منظور آن است. که در عقد معاوضه، باید قصد انعقاد معاوضه را داشته باشند نه قصد انعقاد بیع. امروزه چنانچه یکی از دو مورد معامله پول باشد، آن پول ثمن و آن معامله بیع تلقی می گردد. نه معاوضه مگر اینکه متعاملین تصریح بر معامله دیگری نمایند یا قرائن، بر خلاف آن موجود باشد.

شرایط صحت قرارداد بیع

1- داشتن مالیت، مبیع باید دارای ارزش معاوضه باشد. و خرید و فروش آن قانونا ممنوع نباشد یعنی منفعت عقلایی داشته باشد.

2- بایع قدرت بر تسلیم داشته باشد، منظور از قدرت بر تسلیم، علم متبایعین است در حین عقد بر آنکه هریک می تواند آنچه را تملیک نموده و یا تعهد کرده. در زمان مقرر به دیگری تسلیم نماید.

3- معین باشد، مورد معامله باید معین باشد و بین چند چیز مردد نباشد.

4- مبهم نباشد، طبق ماده 342 مقدار و جنس و وصف مبیع باید معلوم باشد و تعیین مقدار آن به وزن یا کیل یا عدد یا ذرع یا مساحت یا مشاهده تابع عرف بلد است.

آثار عقد بیع

مطابق ماده‌ی ۳۶۲ قانون مدنی، آثار بیعی که صحیحا واقع شده باشد به شرح زیر است:

الف) به مجرد وقوع بیع، مشتری مالک مبیع و بایع مالک ثمن می‌شود. نخستین اثر عقد بیـع تبدیل مالکیت است؛ به این معنا که با انعقاد عقد بیع، مشتری مالک مبیع و تمام منافع آن می‌گردد و فروشنده مالک ثمن می‌شود، به‌نحوی که می‌توانند هرگونه تصرفی که بخواهند در مال خود انجام دهد و حتی آن را با یک عقد جدید به غیر واگذار کنند.

ب) عقدبیع بایع را ضامن درک مبیع و مشتری را ضامن درک ثمن می‌کند. اثر دیگر عقد بیع تعهداتی است که برای هریک از طرفین در ضمانت جنس مورد معامله حاصل می‌شود. اگر پس از عقد بیع و دریافت ثمن مشخص گردد که مبیع متعق به غیر بوده است، مشتری حق دارد برای اخذ ثمن به بایع رجوع کند و چنانچه از فساد بیع اطلاعی نداشته باشد بایع باید از عهده‌ی تمام خسارت‌های وارده به مشتری نیز برآید. در رابطه با ثمن نیز همین قاعده حاکم است.

ج) عقدبیع، بایع را به تسلیم مبیع ملزم می‌کند تعهد بایع بر تحویل مبیع بنابر شروط مورد توافق طرفین از آثار عقد بیع است.

د) عقدبیع مشتری را به تأدیه‌ی ثمن ملزم می‌کند. تعهد مشتری بر تحویل ثمن نیز یکی دیگر از آثار عقد بیع است.

ماهیت عقد بیع

عـقد بیـع به بیان ساده عقدی می باشد. که در آن مالی به مالکیت خریدار در می‌آید. و در قبال آن، خریدار مابه‌ ازایی باید به فروشنده پرداخت نماید. که به ملکیت فروشنده وارد می شود.

ویژگی عقد بیع

عـقد مهم بیع دارای ویژگی‌ هایی از قرار ذیل می باشد:

1. بیع عقد تملیکی است، یعنی به محض انعقاد قرارداد بیع، اصولاً خریدار مالک مبیع خواهد شد.
2. بیع عقدی معوض است، یعنی اینکه فروشنده و خریدار باید مبیع و ثمن را با یکدیگر مبادله کنند.

انواع بیع

بیع بر 4 قسم است:

• هم مبیع حال باشد. و هم ثمن حال باشد، یعنی به محض انعقاد عقد بیع، فروشنده مبیع را به خریدار و خریدار ثمن را به فروشنده بپردازد. که به آن بیع نقد گفته می شود. در حقوق ایران اصل بر نقد بودن بیع است. مگر اینکه در قرارداد یا عرف برای تسلیم مبیع یا پرداخت ثمن، موعدی تعیین گشته باشد.
• اگر مبیع مؤجل و ثمن حال باشد. که بیع سلم یا سلف نامیده می‌ شود. برای مثال، قرارداد پیش‌ خرید خودرو که هنوز خودرویی تولید نشده است. ولی ثمن معامله به طور کامل پرداخت شده است.
• مبیع حال است. و ثمن موجل است. به عنوان مثال توافق شده باشد که خریدار 200میلیون ثمن را 2ماه بعد از انعقاد عقد بیع بپردازد. که به آن بیع نسیه می‌ گویند.
• هم مبیع و هم ثمن مؤجل می‌ باشد. مثلا پیش ‌فروش 100 دستگاه تلفن همراه هوشمند در مقابل 1 میلیارد تومان که توافق شده است. که هم فروشنده و هم خریدار 2ماه بعد از انعقاد عـقد بیع، آن را به طرف مقابل تسلیم کنند. که به آن بیع کالی به کالی می‌ گویند.

حق حبس در عقد بیع چگونه است؟

حق حبس از قواعد مربوط به عقود معوض است. که عـقد بـیع نیز جزء این عقود می باشد. بنابراین بایع می‌ تواند مبیع را به مشتری ندهد. تا ثمن را بگیرد. و مشتری نیز می‌ تواند ثمن را نپردازد. تا مبیع را از بایع تحویل بگیرد.

تعیین مبلغ مورد معامله

علیرضا صالحی/ یوسف یعقوبی قضات دادگاه تجدیدنظر استان تهران در بحث قراردادها۱، یکی دیگر از مواردی که هنگام تنظیم قراردادها با توجه به نوع آنها باید مورد امعان نظر قرار گیرد، تعیین مبلغ مورد معامله است. در این نوشتار به کلیات این موضوع می‌پردازیم. یکی از موضوعات اصلی که باید در هر معامله‌ای درج شود، مبلغ یا بهای معامله است. بدون تعیین مبلغ معامله و مبهم بودن آن، یکی از ارکان اساسی معامله مفقود و معامله محکوم به بطلان است.

این مبلغ در اصطلاح حقوقی، بسته به نوع معامله، قیمت یا ثمن معامله نامیده می‌شود. ثمن در لغت به معنی بها یا نرخ کالای مورد معامله خرید و فروش است. ثمن به بهایی گفته می‌شود که کالا در برابر آن معامله شده است خواه با ارزش متعارف آن در بازار برابر یا بیشتر یا کمتر باشد و قیمت عبارت است از ارزش کالا در بازار و عرف جامعه. در عقود مختلف مبلغ معامله می‌تواند دارای اسامی مختلفی باشد. به‌طور مثال در عقد بیع، ثمن؛ در عقد اجاره اشیا، اجاره‌بها؛ در اجاره اشخاص، اجرت یا مزد و در عقد وکالت، حق الوکاله نامیده می‌شود. از بارزترین عقود که بیشترین تبعات را در رابطه متعاملین و جامعه در بر دارد، عقد بیع است. از آثار بیع صحیح مالکیت فروشنده نسبت به ثمن و خریدار نسبت به مبیع است . با توجه به اینکه در کشورمان قراردادهای بیع املاک و خودروها و بعضا سایر اموال منقول، در دو مرحله انجام می‌شود، اصولا طرفین پس از مذاکرات ابتدایی و رضایت بر معامله، قراردادی در قالب قولنامه یا بیع‌نامه تنظیم و شرایط مورد توافق خود را در آن درج می‌کنند و در خصوص اموالی که دارای سند رسمی است، زمانی را نیز برای انتقال سند رسمی تعیین و اقدام می‌کنند که بنا بر توافق می‌توانند ثمن را نقد یا به وعده یا اقساط پرداخت کنند. نقد و مدت‌دار بودن هر یک از ثمن و مبیع منشأ تقسیم بیع به چهار قسم شده است: بیع نقد (ثمن و مبیع هر دو نقد باشند)، بیع کالی به کالی (هر دو مدت دار باشند)، بیع سلف یا سلم (ثمن نقد و مبیع مدت‌دار) و بیع نسیه ( مبیع نقد و ثمن مدت‌دار). در قراردادهای فروش امکان دارد در صورت عدم پرداخت ثمن معامله یا اقساط در سررسید از سوی خریدار، برای فروشنده حق فسخ در نظر گرفته شود و در این صورت فروشنده می‌تواند با اعمال حق فسخ خود با ارسال اظهارنامه‌ای برای خریدار مراتب فسخ معامله را اعلام و سپس با تقدیم دادخواست از مراجع قضایی (دادگاه‌های عمومی حقوقی در مورد اموال غیرمنقول و شوراهای حل اختلاف در مورد اموال منقول) درخواست تایید اعلام فسخ و استرداد مبیع را کند؛ البته بعضی مراجع مذکور، صرف تقدیم دادخواست را بدون آنکه قبل از آن اظهارنامه‌ای ارسال شده باشد، قرینه‌ای بر اعمال حق فسخ از سوی فروشنده می‌دانند و به دعوی رسیدگی خواهند کرد. در قرارداد امکان دارد حق فسخ برای خریدار در نظر گرفته شود، در این حالت فروشنده مکلف است ثمن را به خریدار مسترد کند؛ در غیر این صورت، خریدار می‌تواند به مراجع قضایی حقوقی مراجعه و با تقدیم دادخواست تقاضای تایید اعلام فسخ و استرداد ثمن را کند. گاهی اوقات طرفین معامله امکان دارد با توافق یکدیگر معامله را به هم بزنند که در اصطلاح حقوقی به آن تفاسخ یا اقاله می‌گویند و در این صورت هر یک از عوضین (ثمن و مبیع) به مالکین قبل از معامله مسترد خواهد شد. دعوی مطالبه ثمن، دعوی مالی محسوب و بر مبنای میزان مبلغ مورد مطالبه و براساس تعرفه موجود، باید هزینه دادرسی پرداخت شود. بحث انحلال قرارداد و شرایط آن نیازمند نوشتارهای دیگری است.

پاورقی

۱- مطالب ستون «بایسته‌های حقوق در بازرگانی» شنبه و سه‌شنبه هر هفته در صفحه ۵ چاپ می‌شود.

استرداد ثمن معامله

استرداد ثمن معامله استرداد ثمن معامله دعوی استرداد ثمن ، زمانی موضوعیت پیدا می کند که معامله به یکی از جهات ، فسخ یا اقاله شود و یا اینکه معامله از ابتدا باطل باشد . در چنین حالتی خریدار می تواند اقدام به طرح دادخواست حقوقی استرداد ثمن معامله کند . همچنین ممکن است استرداد ثمن بر اساس ماده 387 قانون مدنی ( ضمان معاوضی ) با این موضوع که اگر مبیع قبل از تسلیم بدون تقصیر و اهمال از طرف بایع تلف شود بیع منفسخ و ثمن باید به مشتری مسترد گردد . مگر اینکه بایع برای تسلیم به حاکم یا قائم مقام او رجوع نموده باشد که در این صورت تلف از مال مشتری خواهد بود ، عنوان گردد . بنابراین در چنین شرایطی با درخواست خریدار ، فروشنده ملزم به پس دادن ثمن می شود .

استرداد ثمن معامله

در دعوی استرداد ثمن خریدار خواهان است که به طرفیت فروشنده اقامه دعوی می کند . لازم به ذکر است که بهتر است دادخواست استرداد ثمن به همراه دادخواست تأیید فسخ و یا بطلان بیع مطرح شود . پس از رسیدگی و صدور حکم قطعی مبنی بر محکومیت خوانده ، خواهان باید درخواست صدور اجراییه کند . چنان چه اصل ثمن در دست محکوم علیه باشد ، اصل ثمن توقیف و مسترد می شود و اگر اصل ثمن موجود نباشد ، به طرق مختلف از جمله معرفی اموال متعهد به قسمت اجرا ، اموال محکموم علیه توقیف و مبلغ ثمن از محل فروش آن به محکوم له پرداخت می شود و در صورت عدم امکان توقیف با استناد به ماده 3 قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی ، می توان محکوم علیه را تا زمان پرداخت محکوم به یا اثبات اعسار ، حبس کرد .

جهت کسب اطلاعات بیشتر ، قبل از طرح دادخواست یا دفاع در دعوی و اخذ مشاوره از وکیل ملکی با ما تماس بگیرید . تلفن تماس : 09123939759

بهترین راه پرداخت پول در خرید خودرو چیست؟

پرداخت پول در خرید خودرو دست دوم یا صفر کیلومتر یکی از مسائل مهم حقوقی حین معامله است. روش‌های کم‌خطر جابه‌جایی پول، موضوعی است که معمولا از سوی خریداران مورد سوال قرار می‌گیرد. عده بسیاری به دنبال پاسخ این پرسش هستند که امن‌ترین راه پرداخت وجه مورد توافق حین خرید خودرو چیست؟ برای یافتن پاسخ این پرسش تا پایان این نوشتار ما را همراهی کنید.

معامله خودرو به‌صورت نقدی

در این مورد مقصود الزاما پرداخت وجه در قالب تراول چک یا حتی اسکناس نیست. بلکه واریز فوری وجه معامله به حساب فروشنده نیز در دسته راه‌های خرید نقدی خودرو قرار می‌گیرد. اگر قصد دارید به این شیوه خودرو بخرید باید توجه داشته باشید که لازم است بابت شرایط ثمن معامله چیست هر مبلغ پرداختی از طرف مقابل رسید دریافت کنید.

گاه در زمان تنظیم قولنامه 5 تا 10 درصد کل مبلغ مورد توافق به فروشنده پرداخت می‌شود. اما باید توجه داشته باشید که در این مرحله خریدار علاوه‌بر درج دقیق پرداختی در مبایعه‌نامه، باید از فروشنده رسید نیز دریافت کند. در چنین مواردی بخش عمده بهای خودرو در مرحله تعویض پلاک پرداخت می‌شود و معمولا 10 درصد مبلغ حین دریافت سند رسمی از سوی خریدار به فروشنده پرداخت خواهد شد. خرید اقساطی خودرو نیز معمولا در دسته این قبیل معاملات قرار می‌گیرد.

خرید خودرو اقساطی

زمانی که تصمیم به خرید یا فروش خودرو به صورت اقساطی را دارید، حتما باید اعتبارسنجی کاملی را پیرامون فرد یا شرکتی که با آن معامله می‌کنید انجام دهید.

در کل برای دریافت وام خودرو، شما باید از بانک‌ها، شرکت‌های لیزینگ معتبر و نمایشگاه‌های خودرو کمک بگیرید. بالاترین درجه ریسک را در این بین، دریافت وام از نمایشگاه‌های خودرو به خود اختصاص می‌دهد و در این معاملات باید احتیاط بیشتری کنید. در اینجا به بررسی نکاتی می‌پردازیم که در هنگام خرید لیزینگی خودرو باید به آن توجه کنید:

• حتما قبل از امضای قرارداد، آن را به‌طور کامل مطالعه کرده و از هر بخشی که به درستی متوجه آن نشدید عبور نکنید.
• میزان اقساط پرداختی و مبلغ نهایی که باید در طول مدت اقساط پرداخت کنید را با فروشنده چک کنید. بعضی از شرکت‌ها با ذکر عناوین متفاوتی سعی در کسب پولی بیشتر از قرارداد دارند و زمانی متوجه این قضیه خواهید شد که قرارداد را امضا کرده و موعد پرداخت اولین قسط آن فرا رسیده است.
• سعی کنید تا حد امکان برای مبالغ بالا از نمایشگاه‌ها وام دریافت نکنید؛ چرا که بسیاری از تامین کنندگان وام آن‌ها اشخاص حقیقی بوده و سند خودرو را تازمان پرداخت کامل اقساط به شما واگذار نمی‌کنند.
• در هنگام ثبت قرارداد فی مابین دو شخص حقیقی، حتما این نکته را مدنظر داشته باشید و در قرارداد ذکر کنید که با افزایش قیمت خودرو ثمن معامله تغییری نکرده و خریدار یا دریافت کننده وام، خودرو را با قیمت روز همان تاریخ خریداری کرده و فروشنده نیز با آن موافقت کند.
• حسن دریافت وام از بانک یا شرکت‌های لیزینگ معتبر، آن است که شما مشکلی مانند فوت وام‌دهنده یا فروشنده خودرو و ایجاد مشکل در انتقال سند را نخواهید داشت. چرا که وکالت بلاعزلی که فروشندگان حقیقی خودرو به شرط پاس شدن تمامی چک‌ها به شما می‌دهند، فقط در زمان حیات آن‌‌ها اعتبار دارد.
• سعی کنید تا حد امکان از شرکتی خدمات بگیرید که سند خودرو به نام شما و در رهن شرکت باشد. معمولا با این روش شما نیازی به ضامن نخواهید داشت و اعتبار قرارداد مابین شما نیز بالاتر است.

دریافت یا پرداخت وجه معامله خودرو در قالب چک

در این نوع معامله، فروشنده حتما باید چک رمزدار بین بانکی از شرایط ثمن معامله چیست خریدار دریافت و شماره چک و تاریخ آن را در مبایعه‌نامه درج کند. همچنین خریدار و فروشنده در ازای پرداخت و دریافت چک باید از طرف مقابل رسید معتبر دریافت کنند. دریافت کپی چک همراه با امضای فروشنده از سوی خریدار نیز یکی از محکم‌کاری‌های مرسوم در این نوع معاملات است.شرایط ثمن معامله چیست

معاوضه خودرو یا طاق زدن

معاوضه خودرو با خودرویی دیگر یا ملک به خصوص در شرایط فعلی که نرخ اقلام سرمایه‌ای به‌شدت تحت تاثیر تغییرات مستمر نرخ ارز تغییر می‌کند، بسیار مرسوم است. البته در خصوص معاوضه یا طاق زدن خودرو قانون مدون و ویژه‌ای وجود ندارد و این قبیل معاملات بیشتر به شکل توافقی صورت می‌پذیرند.

اما اگر قصد معاوضه خودرو با ملک و خودرو مدل بالاتر یا پایین‌تر دارید باید پیش از هر چیز خودرو یا هر دارایی موضوع معامله را از طریق راه‌های قانونی و معتبر ارزش‌گذاری کنید. به‌علاوه برای پرداخت یا دریافت وجه ارزش اضافی خودرو یا ملک نیز باید همه شرایط معامله در حالت عادی مد نظر قرار بگیرد. همچنین بهتر است این‌گونه معاملات را در محیط‌های امن مانند دفتر شرکت‌های معتبر فعال در زمینه خرید و فروش خودرو، نمایشگاه‌ها و بنگاه‌های مجوزدار خودرو یا دفاتر اسناد رسمی انجام بدهید.

پرداخت و دریافت در قالب چک، و مکتوب کردن کلیه مراحل معامله به‌علاوه دریافت رسید نیز موارد مهم جهت معاوضه خودرو هستند.

پرداخت یا دریافت وجه معامله خودرو با استفاده از رمزارزها

انجام معامله با استفاده از انواع رمز ارزها از جمله بیت کوین در شرایط فعلی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. دلیل این موضوع هم عدم شناخت کافی از این واحدهای نوظهور مالی و وجود زمینه‌های بسیار برای کلاهبرداری حین انجام معامله بر اساس آن‌ها است. اما به هر صورت اگر قصد دارید پرداخت پول در خرید خودرو را با چنین روشی انجام بدهید، از معامله وکالتی و غیرحضوری پرهیز کنید. در چنین شرایطی باید فقط و فقط به‌صورت حضوری خودرو مورد نظر را شرایط ثمن معامله چیست بخرید یا بفروشید.

همچنین توجه داشته باشید که معامله با رمز ارزهایی چون بیت کوین موجب معافیت از پرداخت مالیات معامله نخواهد شد. حتی اگر به‌جای وجه نقد، بیت کوین بپردازید یا دریافت کنید؛ پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو مندرج در سند رسمی بر عهده شما خواهد بود. تنها تفاوت معامله با رمزارز به عدم درج وجه معامله در سند یا قولنامه و دریافت مالیات در قالب مالیات بر دارایی مربوط می‌شود.

چند توصیه مهم برای پرداخت پول در خرید خودرو

در اینجا لازم است برای پرداخت پول در خرید خودرو، به 9 توصیه زیر دقت کنید:

• تحت هیچ شرایطی حتی حین معامله با شناخته‌شده‌ترین افراد نیز بدون در اختیار داشتن قولنامه یا مبایعه‌نامه کتبی وجهی به فروشنده نپردازید.
• توجه داشته باشید که دریافت پول با گرفتن وکالت از فروشنده 2 موضوع کاملا متفاوت هستند. حتی چنان‌چه در ازای پرداخت همه یا بخش عمده وجه مورد توافق، وکالت‌نامه معتبر از فروشنده دریافت کرده باشید؛ بازهم او می‌تواند مدعی شود وجهی بابت فروش خودرو از شما دریافت نکرده است!
• وجه معامله را اکیدا به شخصی بپردازید که سند رسمی خودرو به نام او زده شده است.
• معمولا توصیه می‌شود مبایعه‌نامه یا قولنامه را در محل تعویض پلاک تنظیم کنید و پیش از حضور در مراکز تعویض پلاک، وجهی جابه‌جا نکنید.
• در صورتی‌که خودرو اقساط خریداری می‌کنید حتما برگه‌های تسویه حساب را از فروشنده دریافت کرده و تکلیف باقیمانده وجه خودرو را به صراحت در مبایعه‌نامه معین کنید.
• اگر به دنبال فروش اقساطی خودرو خارجی یا داخلی هستید، باید حتما سابقه بانکی خریدار را پیش از معامله با دقت و وسواس بررسی کرده باشید.
• الزام قانونی تهیه 2 برگ از مبایعه‌نامه یا قولنامه مربوط به فروشنده و خریدار را حین معامله در نظر داشته باشید.
• توصیه می‌شود حین پرداخت پول در خرید خودرو تا آنجا که می‌توانید کم‌ترین بیعانه ممکن را پرداخت کنید. زیرا با این کار در صورت فسخ معامله با مشکلات کم‌تری مواجه خواهید شد.
• تنها در صورتی کل قیمت خودرو را یک‌جا پرداخت کنید که سند رسمی مورد معامله به نام شما زده شده باشد و درصدی از کل مبلغ معامله را تا تنظیم سند قطعی نزد خود به‌عنوان خریدار نگاه دارید.

توصیه پایانی

در خاتمه پیشنهاد می‌کنیم پرداخت پول در خرید خودرو را حتی‌الامکان در قالب چک رمزدار انجام بدهید تا در صورت بروز مشکل و طرح ادعاهای کذب از سوی فروشنده، ابزار قانونی بیشتری علاوه‌بر رسید و مبایعه‌نامه جهت اثبات پرداخت وجه خودرو مورد معامله در دست داشته باشید.

فسخ قرارداد چگونه است و تحت چه شرایطی در قانون امکان پذیر می باشد؟

فسخ در لغت به معنای نقض، زایل کردن، تباه کردن و شکستن آمده است و به آن انحلال ارادی قرارداد نیز گفته می‌شود. فسخ در اصطلاح حقوقی عبارت از پایان دادن حقوقی به قرارداد به وسیله یکی از دو طرف قرارداد یا یک شخص ثالث است.

فسخ یا انحلال ارادی قرارداد از حیث جایگاه حقوقی از جمله مباحث اسباب سقوط تعهدات و قراردادها است.موضوع فسخ قرارداد، مختص عقود لازم است؛ چرا که در عقود جایز هر کدام از طرفین می‌تواند هر زمان که اراده کند، عقد را بر هم بزند.

بحثی که در عقود لازم مطرح بوده، آن است که آیا مدعی فسخ عقد، حق فسخ دارد یا اینکه باید به عقد ملتزم بماند؟

ماهیت فسخ

با توجه به تعریفی که از فسخ ارائه شد، می‌توان گفت که فسخ، انشای یک‌طرفه انحلال قرارداد و تعهد است و مانند ابراء نوعی ایقاع محسوب می‌شود.

به این معنا که یک طرف به طور مستقل می‌تواند حق فسخ خود را اعمال کند، بدون اینکه نیازی به رضایت طرف دیگر باشد که به این عمل ایقاع گفته می‌شود.

مبنای فسخ قرارداد

مبنای فسخ قرارداد ممکن است متفاوت باشد؛ یعنی اینکه فسخ قرارداد مبتنی بر حقی است که یا به وسیله توافق طرفین ایجاد شده یا به وسیله حکم مستقیم قانون به وجود آمده و این حق برای یکی از طرفین یا هر دو یا شخص ثالث است:

فسخ قرارداد

توافق طرفین

طرفین قرارداد می‌توانند ضمن عقد یا خارج از آن برای یک یا هر دو طرف معامله یا شخص ثالث، حق فسخ قرار دهند؛ مثل این ‌که شخصی ماشینی را به دیگری بفروشد و در قرارداد آن شرط شود که هر کدام از طرفین یا شخص ثالث هر وقت مایل باشند، بتوانند ظرف یک ماه آن معامله را فسخ کنند.

به این حق در اصطلاح خیار شرط گفته می‌شود. همان‌گونه که در مواد 399 و 400 قانون مدنی به آن اشاره شده است. بر اساس ماده ۳۹۹ قانون مدنی، «در عقد بیع ممکن است شرط شود که در مدت معین برای بایع یا مشتری یا هر دو یا شخص خارجی اختیار فسخ معامله باشد.»

ماده ۴۰۰ این قانون نیز می‌گوید: «اگر ابتدای مدت خیار ذکر نشده باشد، ابتدای آن از تاریخ عقد محسوب است؛ در غیر این صورت تابع قرارداد متعاملین است.»

حکم مستقیم قانون

قانون در مواردی برای جلوگیری از ضرری که به طور ناخواسته از قرارداد، متوجه یکی از دو طرف معامله است، به طور مستقیم به او حق می‌دهد که بتواند با فسخ قرارداد، از ضرر مذکور شرایط ثمن معامله چیست شرایط ثمن معامله چیست جلوگیری کند.

مثل اینکه کسی خانه‌ای را اجاره کند و پس از مدتی متوجه شود که سکونت در آن میسر نیست که در اینجا فرد به استناد مواد 478 و 479 قانون مدنی حق دارد عقد اجاره را فسخ کند. ماده ۴۷۸ در این زمینه می‌گوید:

«هر گاه معلوم شود عین مستأجره در حال اجاره معیوب بوده، مستأجر می‌تواند اجاره را فسخ کند یا به همان نحوی که بوده است، اجاره را با تمام اجرت قبول کند اما اگر موجر رفع عیب کند، به نحوی که به مستأجر ضرری نرسد، مستأجر حق فسخ ندارد.»

همچنین بر اساس ماده ۴۷۹ قانون مدنی، «عیبی که موجب فسخ اجاره می‌شود، عیبی است که موجب نقصان منفعت یا صعوبت (سختی) در انتفاع باشد.»

شرایط فسخ‌کننده

1. قصد؛ فسخ‌کننده باید انحلال قرارداد را اراده کند.
2. رضا؛ فسخ‌کننده باید راضی به فسخ معامله باشد و اگر با اکراه چنین کرد، این فسخ اثر حقوقی ندارد.
3. اهلیت؛ کسی که می‌خواهد عملی حقوقی را فسخ کند، باید اهلیت این کار را داشته باشد و از نظر عقل و سن نیز مشکلی نداشته باشد.

فسخ قرارداد

موارد فسخ معامله و انواع خیارات

حق به هم زدن معامله را «خیار» گویند و خریدار و فروشنده در موارد ذیل می‌توانند معامله را به هم بزنند:

۱. خریدار شرایط ثمن معامله چیست و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشده باشند که این خیار را «خیار مجلس» می‌گویند.

۲. یکی از خریدار و فروشنده مغبون شده باشند. (خیار غَبن)

۳. طرفین در معامله مقرر کنند که تا مدت معینی هر دو یا یکی از آنان بتواند معامله را به هم بزند. (خیار شرط)

۴. فروشنده یا خریدار مال خود را بهتر از آنچه که هست، نشان دهد و طوری رفتار کند که قیمت مال در نظر طرف مقابل زیاد شود. (خیار تدلیس)

۵. فروشنده یا خریدار شرط کند که کاری انجام دهد، یا شرط کند مالی را که می‌دهد به طور مخصوصی باشد اما به آن شرط عمل نکند که در این صورت دیگری می‌تواند معامله را به هم بزند. ( خیار تخلّف شرط)

۶. در جنس یا عوض آن عیبی باشد. (خیار عیب)

۷. معلوم شود مقداری از جنس که فروخته شده، مال متعلق به دیگری است که اگر صاحب آن به معامله راضی نشود، خریدار می‌تواند تمام معامله را به هم بزند یا پول آن مقدار را از فروشنده بگیرد.

همچنین اگر معلوم شود مقداری از چیزی که خریدار به عنوان عوض داده، مال متعلق به دیگری است و صاحب آن راضی نشود، فروشنده می‌تواند تمام معامله را به هم بزند، یا عوض آن مقدار را از خریدار بگیرد. (خیار شرکت)

۸. فروشنده خصوصیات جنس معینی را که مشتری ندیده است، به او بگوید و بعد معلوم شود آن‌گونه که گفته، نبوده است.

در این صورت مشتری می‌تواند معامله را به هم بزند همچنین اگر مشتری خصوصیات عوض معینی را که می‌دهد، بگوید و بعد معلوم شود به طوری که گفته، نبوده است، فروشنده می‌تواند معامله را به هم بزند. (خیار رویت)

۹. مشتری پول جنسی را که به صورت نقدی خریده است، تا سه روز ندهد و فروشنده نیز جنس را تحویل ندهد.

اگر مشتری شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد و شرط تأخیر جنس هم نشده باشد، فروشنده می‌تواند معامله را بهم بزند.

اما اگر جنسی که خریده است، مثل بعضی از میوه‌ها باشد که اگر یک روز بماند، فاسد می‌شود، چنانچه تا شب پول آن را ندهد و شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد و شرط تأخیر جنس نیز نشده باشد، فروشنده می‌تواند شرایط ثمن معامله چیست معامله را به هم بزند. (خیار تأخیر)

۱۰. اگر مورد معامله حیوان باشد، خریدار تا سه روز می‌تواند معامله را به هم بزند. (خیار حیوان)

۱۱. فروشنده نتواند جنسی را که فروخته است، تحویل بدهد. به عنوان مثال، اسبی که توسط فروشنده فروخته شده است، فرار کند که در این صورت مشتری می‌تواند معامله را به هم بزند. (خیار تَعذّر تسلیم)

فسخ قرارداد

آثار فسخ

اثر فسخ نسبت به آینده است و اثری نسبت به گذشته ندارد. فسخ موجب می‌شود که عقد از زمان انشای فسخ منحل شده و آثار آن قطع شود.

بنابراین منافعی که مورد معامله داشته، اصولا تا زمان فسخ، باید متعلق به کسی باشد که به واسطه عقد مالک شده است؛ اما به دلیل اینکه نمائات و منافع متصله‌ را نمی‌توان از مورد معامله جدا کرد، می‌گوییم منافع منفصله آن تا زمان فسخ متعلق به کسی است که به واسطه عقد مالک شده و پس از فسخ، مورد معامله و منافع آن متعلق به کسی است که به واسطه فسخ مالک شده است.

اگر خریدار قیمت جنس را نداند یا در موقع معامله غفلت کند و جنس را گرانتر از قیمت معمول آن بخرد، چنانچه به قدری گران خریده که مردم او را مغبون می‌دانند و به کمی و زیادی آن اهمیت می‌دهند، می‌تواند معامله را به هم بزند.

اختیار بر هم زدن معامله در هنگام غبن

همچنین اگر فروشنده قیمت جنس را نداند یا موقع معامله غفلت کند و جنس را ارزانتر از قیمت آن بفروشد، در صورتی که مردم به مقداری که ارزان فروخته است، اهمیت بدهند و او را مغبون بدانند، می‌تواند معامله را به هم بزند.

در معامله بیع شرط، که مثلا جنس هزار تومانی را به هزار تومان یا کمتر می‌فروشند و قرار می‌گذارند که اگر فروشنده تا مدتی معین پول را بدهد، بتواند معامله را به هم بزند، در صورتی که خریدار و فروشنده قصد خرید و فروش داشته باشند، معامله صحیح است.

اگر فروشنده چای اعلا را با چای پَست مخلوط کند و به اسم چای اعلا بفروشد، مشتری می‌تواند معامله را به هم بزند.

اگر خریدار بفهمد مالی که گرفته است، عیبی دارد، به عنوان مثال حیوانی را بخرد و سپس بفهمد که یک چشم آن کور است، چنانچه آن عیب پیش از معامله در مال بوده و او نمی‌دانسته، می‌تواند معامله را به هم بزند، یا مابه‌التفاوت قیمت سالم و معیوب آن را بگیرد.

وجود عیب پیش از معامله، از موارد فسخ

اگر فروشنده بفهمد در عوضی که گرفته است، عیبی وجود دارد، چنانچه آن عیب پیش از معامله در عوض بوده و او نمی‌دانسته، می‌تواند معامله را به هم بزند، یا مابه‌التفاوت قیمت سالم و معیوب را بگیرد.

اگر بعد از معامله و قبل از تحویل گرفتن مال، عیبی در آن پیدا شود، خریدار می‌تواند معامله را به هم بزند همچنین اگر در عوض مال بعد از معامله و قبل از تحویل گرفتن، عیبی پیدا شود، فروشنده می‌تواند معامله را به هم بزند اما اگر بخواهند تفاوت قیمت بگیرند، بلا اشکال است.

لزوم فسخ معامله پس از فهمیدن عیب

اگر خریدار بعد از معامله، عیب مال را بفهمد و فورا معامله را بهم نزند، دیگر حق به هم زدن معامله را ندارد. برای فسخ معامله کافی است که فرد موضوع را به طرف مقابل اطلاع دهد یا اگر این اقدام مقدور و ممکن نیست، به دیگران اطلاع دهد که معامله را فسخ کرده است.

هرگاه خریدار بعد از خریدن جنس عیب آن را بفهمد، اگر چه فروشنده حاضر نباشد، می‌تواند معامله را به هم بزند.

فسخ قرارداد

موارد مقدور نبودن فسخ یا گرفتن تفاوت قیمت

در مواردی اگر خریدار بفهمد که مال عیبی دارد، نمی‌تواند معامله را به هم بزند یا تفاوت قیمت بگیرد که به شرح ذیل است:

• موقع خریدن، عیب مال را بداند.
• به عیب مال راضی شود.
• در وقت معامله بگوید که اگر مال عیبی داشته باشد، پس نمی‌دهم و تفاوت قیمت هم نمی‌گیرم.
• فروشنده در وقت معامله بگوید که این مال را با هر عیبی که دارد می‌فروشم، اما اگر عیبی را معین کند و بگوید که مال را با این عیب می‌فروشم و سپس معلوم شود عیب دیگری هم دارد، خریدار می‌تواند برای عیبی که فروشنده معین نکرده است، مال را پس دهد یا تفاوت قیمت بگیرد.

موارد امکان دریافت تفاوت قیمت

در سه صورت، اگر خریدار بفهمد که مال عیبی دارد، نمی‌تواند معامله را به هم بزند اما می‌تواند تفاوت قیمت بگیرد:

• بعد از معامله تغییری در مال بدهد که مردم بگویند، آن گونه که خریداری کرده و تحویل داده شده، باقی نمانده است.
• بعد از معامله بفهمد مال عیب دارد و فقط حق برگرداندن آن را ساقط کرده باشد.
• بعد از تحویل گرفتن مال، عیب دیگری در آن پیدا شود اما اگر حیوان معیوبی را بخرد و پیش از گذشتن سه روز عیب دیگری پیدا کند، اگر چه آن را تحویل گرفته باشد، باز هم می‌تواند آن را پس دهد.

همچنین اگر فقط خریدار تا مدتی که حق به هم زدن معامله را داشته باشد، مال عیب دیگری پیدا کند، اگر چه آن را تحویل گرفته باشد، می‌تواند معامله را به هم بزند.