تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
تفاوت بورس و فرابورس چیست ؟ همه ما نام بورس را شنیده ایم. بورس جایی است که در آن سهام و دیگر اوراق بهادار و حتی کالا معامله می شوند و از طریق بورس سرمایه ها به سمت شرکت ها وموسسات جذب می شوند. اما فرابورس چیست؟ شنیدن این واژه ها ممکن است ما را کمی گیج کند اما ما می خواهیم شما را با فرابورس و بورس و تفاوت های این دو آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.
همه ما بورس را به سهام می شناسیم اما باید بدانید که بورس فقط مختص به سهام نیست. این روزها عده زیادی از مردم در حال آمدن به بورس هستند چون شنیده اند که می توانند در آن سود بسیار خوبی بدست آورند و سود آن از بانک بسیار بیشتر است (البته ضرر آن هم مسلما بیشتر است). بورس و فرابورس بازارهایی مالی است که در آنها معاملات هنگفتی صورت می پذیرد و می تواند برای افراد باحوصله و باهوش فرصت بسیار خوبی باشد. برای فهمیدن بهتر مطالب بیایید ابتدا بورس و فرابورس را تعریف کنیم و سپس به توضیح تفاوت های این دو بپردازیم.
بازار بورس
در بورس، چیزهای مختلفی شامل کالاهای واقعی و دارایی های مالی مورد معامله قرار می گیرند. به بورسی که در آن دارایی های مالی( مانند سهام و اوراق قرضه) خرید و فروش می شود، بورس اوراق بهادار می گویند و به بورسی که در آن کالای واقعی خرید و فروش شود بورس کالا گفته می شود.
در ایران عموما بورس را به عنوان جایی می شناسند که در آن سهام شرکت ها و موسسات خرید و فروش می شوند. در بورس شرکت ها تحت قوانین مشخص و شفافی فعالیت می کنند و افراد سهامدار نیز طبق آن قوانین به خرید و فروش سهام می پردازند.
شرکت ها سهام خود را به بورس عرضه می کنند تا از طریق جذب سرمایه بتوانند به اهداف تجاری خود دست یابند. بورس می تواند به رشد اقتصادی شرکت ها کمک شایانی کند.
بازار فرابورس
شاید با خود بگویید که حتما این بازار با بورس تفاوت هایی اساسی دارد اما اصلا این گونه نیست. بازار فرابورس مشابه خود بورس است اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده تر از بورس است. شرکت هایی که نیاز دارند فوری وارد چرخه جذب سرمایه شوند وارد بازار فرابورس شوند چون شرایط پذیرش آن راحت تر است. ورود به فرابورس نیازمند الزامات کمتری است و موسسات و بنگاه های اقتصادی می توانند در کمترین زمان وارد شده و به فروش سهام خود و جذب سرمایه بپردازند.
به عبارتی ساده تر، فرابورس بازاری مشابه بورس است که شرایط ورود به آن برای شرکت ها راحت تر است. به طور کلی فرابورس دارای پنج بازار است : بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه.
در ایران فرابورس شامل بازارهای اول، دوم و پایه می باشد. بازار اول سخت گیرتر از دوم و بازار دوم سخت گیر از بازار پایه است. به عبارتی دیگر اگر شرکتی نتوانست در بازار اول فرابورس پذیرش شود، می تواند به بازار دوم بورس برود و اگر در آنجا نتوانست شرایط لازم را برای ورود کسب کند می تواند از طریق بازار پایه اقدام به خرید و فروش سهام کنید.
اکثر شرکت های سهامی می توانند وارد یکی از این بازارها شوند چون شرایط ورود به آنها بسیار راحت تر و منعطف تر است. پس حالا که مفهوم بازار فرابورس را درک کردید دیگر از نام آن نترسید چون فرابورس تفاوت چندان زیادی با خود بورس ندارد.
تفاوت های بورس و فرابورس
حال که با مفهوم تفاوت های بورس و فرابورس آشنا شدیم بیایید به تفاوت های این دو بپردازیم.
بازار بورس دارای دو بازار اول و دوم است. اگر یک شرکت در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل می شود. این موضوع دقیقا مانند لیگ اول و دوم فوتبال است که اگر تیمی در لیگ دسته یک خوب عمل نکند باید به لیگ دسته دو برود. همین موضوع برای بورس هم صادق است. اگر شرکتی هم در بازار دوم خوب عمل کند می تواند به بازار اول منتقل شود. البته باید توجه داشته باشید اگر یک شرکت در بازار دوم بورس هم عملکرد خوبی نداشته باشد از بازار اخراج خواهد شد چون در حال ضربه زدن به بورس است.
بازار فرابورس اما همانطور که پیش تر گفته شد دارای 5 بازار اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و بازار پایه است. پذیرش شرکت های سهامی عام در بازار اول و دوم و دیگر اوراق بهادار نیز در بقیه بازارها صورت می گیرد.
نحوه پذیرش
بازار فرابورس تشکیل شده است تا شرکت های کوچک تر و ضعیف تر هم بتوانند سهام خود را برای جذب سرمایه عرضه کنند برای همین پذیرش در آن راحت تر و ساده تر می باشد.
برای مثال برای پذیرش در فرابورس حداقل یک سال باید از تاسیس شرکت گذشته باشد اما در بورس این عدد دو سال است. یعنی یک شرکتی که تازه تاسیس شده است تنها باید یک سال برای ورود به فرابورس صبر کند اما برای ورود به فرابورس باید دوسال صبر کند. همین موضوع خیلی اوقات فرابورس را به گزینه ای بهتر تبدیل می کند.
یکی دیگر از تفاوت های بین بورس و فرابورس در زیان انباشته است. اگر شرکتی دارای زیان انباشته باشد به هیچ عنوان نمی تواند در بورس پذیرش شود (چه در بازار اول و چه در بازار دوم) اما همان شرکت می تواند در بازار فرابورس وارد شود به شرط آن که برنامه اجرایی مناسبی را برای خروج از زیان ارائه کند.
از دیگر تفاوت های بین فرابورس و بورس تفاوت در میزان سهام شناور است. در بورس می توان با حداقل 10 درصد سهام شناور( درصد سهام افراد حقیقی) وارد بازار دوم بورس شد اما برای ورود به بازار دوم فرابورس تنها به 5 درصد سهام شناور است. این برای شرکت های کوچک تر که افراد حقیقی چندانی سهام دار آن نیستند بسیار مناسب است و فرابورس را به گزینه ای بهتر برای آنها تبدیل می کند.
حداقل میزان سرمایه
جالبترین قسمت تفاوت بین بورس و فرابورس در حداقل میزان سرمایه ثبت شده توسط شرکت برای فعالیت است. برای ورود به بازار دوم بورس یک شرکت حداقل باید 20 میلیارد تومان سرمایه داشته باشد اما برای ورود به بازار دوم فرابورس تنها کافی است که 100 میلیون تومان سرمایه داشته باشد. به عبارتی شرکت های با سرمایه بسیار اندک هم می توانند وارد فرابورس شوند و به عرضه سهام خود بپردازند.
اگر در بورس باید یک شرکت در بازار اول آن حداقل هزار نفر و در بازار دوم آن 250 نفر سهامدار وجود داشته باشد برای بازار فرابورس در بازار اول آن حداقل 200 نفر و بازار دوم عدد مشخصی وجود ندارد(هر تعداد سهامدار می توانند باشند).
برای حضور در بازار اول بورس یک شرکت باید سه دوره پیش از اقدام به پذیرش باید سودآور بوده باشد اما برای حضور در بازار اول بورس تنها یک دوره سودآوری پیش از پذیرش کافی است.
همه تفاوت هایی که در بالا بیان شد باعث می شود تا بازار فرابورس بازاری جذاب و عالی برای بسیاری از شرکت ها باشد. اما باید توجه داشت که درست است ورود به فرابورس خیلی راحت تر است اما باید دانست ریسک معامله در آن هم بالاتر است و هم چنین شفافیت معاملات در فرابورس کمتر است.
مزایای فرابورس
ورود و پذیرش آسان
برای ورود در فرابورس شما نیاز به حداقل سرمایه، حداقل سوددهی و دیگر موارد را دارید. حتی اگر شرکتی زیان ده باشد اما بتواند سوددهی خود را کم و کمتر کند می تواند وارد بازار فرابورس شود. شرایطی که فرابورس برای شرکت ها و موسسات فراهم کرده است باعث شده تا بسیار مورد توجه قرار گیرد و اکنون شرکت های مطرح بسیاری در آن فعالیت داشته باشند.
جذب سرمایه
مانند بورس، فرابورس هم به خوبی می تواند در جذب سرمایه برای شرکت ها فعالیت داشته باشد. شرکت ها با عرضه سهام و فروش آنها به مالکان حقیقی و حقوقی می توانند به سرمایه لازم برای تامین اهداف تجاری خود دست یابند. خوبی فرابورس اسن است که شرکت های کوچکتر هم می توانند این جذب سرمایه را انجام دهند چون به راحتی می توانند در فرابورس پذیرش شوند و شروع به کار کنند.
معافیت مالیاتی
شرکت هایی که در بازار فرابورس پذیرفته شده اند دارای مزیت های مالیاتی بسیار خوبی هستند. شرکت هایی که در فرابورس، سهام خود را عرضه می کنند(به غیر از شرکت های پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا 10 درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه گذاری سهام
شرکت هایی که در بازار فرابورس پذیرش شده اند، می توانند از طریق وثیقه گذاشتن سهام خود برای گرفتن تسهیلات مالی اقدام کنند. این کار برای شرکت های با سرمایه های پایین تر بسیار خوب و مفید است. بانک ها سهام شرکت های فرابورس را به عنوان یک دارایی مطمئن جهت وثیقه گذاری قبول می کنند.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند با ارائه کردن مدارک و اسناد لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار، منابع مالی طرح‌های موردنظر خود را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تامین کنند.
امکان خارج شدن از بازار فرابورس
اگر شرکت یا موسسه ای تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس بیرون بیاید، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن روند مشخصی این کار به آسانی میسر خواهد بود. در ضمن، شرکت های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر از بورس به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهامی که در بازارهای فرابورس ایران معامله و خرید و فروش می شوند به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و میزان نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستندو عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد و به اصطلاح قفل نمی شود.
تنوع در بازار فرابورس
مزایا و راحتی پذیرش شرکت ها در فرابورس باعث شده است تا شرکت های متنوعی در بورس حضور داشته باشند و به همین دلیل سهامداران می توانند در سبد سهام خود انواع سهام ها را داشته باشند و به این ترتیب، احتمال ضرر و کاهش سرمایه آنها کمتر می شود.
سرمایه گذاری در بورس و فرابورس
همانطور که در ابتدا گفته شد این روزها بورس حسابی مورد توجه قرار گرفته است. اما سرمایه گذاری در بورس و فرابورس کار مناسبی است؟ در این بخش پایانی می خواهیم به طور خلاصه درباره مزایای سرمایه گذاری در بورس و فرابورس صحبت کنیم.
بیشتر سرمایه نقدی مردم اکنون در بانک های می باشد و تنها بخش کوچکی از آن در بورس است. در حالی که در کشورهای دیگر این درصد بسیار بیشتر است و سهم سرمایه بورس و فرابورس بالاتر است. سرمایه گذاری در بورس اکنون دیگر به یکی از علاقه مندی های خیلی از مردم تبدیل شده است و همین موضوع باعث می شود تا آینده بورس و فرابورس آینده پررونقی باشد.
از سوی دیگر به خاطر تحریم ها قیمت نفت کاهش پیدا کرده و درآمد ارزی کشور نیز پایین آمده است. در چنین شرایطی بانک مرکزی مجبور به چاپ پول برای چرخاندن چرخ اقتصاد است و همین مسئله تورم را در پی دارد که شما در حال مشاهده کردن آن تفاوت بورس و فرا بورس هستید. با بالا رفتن تورم قیمت سهام در بورس و فرابورس رشد خواهند کرد و شاخص بورس نیز افزایش خواهد داشت.
جلوگیری از تورم
دولت برای کنترل ارز و جلوگیری از تورم ناچار است از بورس حمایت کند و همین طور که می بینید در حال انجام این کار نیز می باشد. این روزها تلاش دارد تا سرمایه مردم را به سمت بورس بکشاند چون توجه به بورس و افزایش رونق آن باعث شکوفایی اقتصادی و رونق شرکت های تولیدی و موسسات تجاری می شود. از آنجایی که بسیاری از شرکت های خود دولت هم در بورس یا فرابورس هستند دولت مجبور است تا این بازار را پررونق نگه دارد و ارزش سهام را بالاتر ببرد.
با این کار هم به رونق شرکت ها کمک خواهد کرد و هم کسری بودجه خود را جبران می کند. بورس و فرابورس امسال رشد بسیار خوبی خواهند داشت و بنابراین افراد باهوش و خواهان سود مالی نباید این فرصت را از دست بدهند. یادتان باشد که برای موفقیت در بورس و فرابورس، داشتن اطلاعات کافی و قدرت تحلیل و صبر از ضروریات است.
تفاوت بورس و فرا بورس
بورس بازاری است که در آن دارایی‌ها معامله میشوند. این بازار به سه دسته بورس کالا، ارز و اوراق بهادار تقسیم میشود. در بورس کالا، همان‌گونه که از نامش مشخص است، کالاهای معینی خرید و فروش میشود. در این بورس، معمولاً مواد اولیه معامله میشوند و هر کالایی بورس خودش را دارد؛ مثلاً بورس نفت. در بورس ارز، پول‌های خارجی خرید و فروش میشوند که البته این بورس در ایران فعال نیست. در بورس اوراق بهادار، دارایی‌های مالی مانند سهام شرکت‌ها، اوراق مشارکت و.. معامله میشود. در بورس اوراق بهادار یا به اختصار، بورس، بستری ایجاد شده تا خریداران و فروشندگان بتوانند معاملات را انجام دهند. در این بازار قوانینی وجود دارد که منافع سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران را حفظ میکند. به عبارت بهتر، بورس سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران را در کنار هم قرار می‌دهد تا هر دو با توانایی‌ها و دارایی‌هایی خود موجب منفعت دو طرف شوند.
فرابورس چیست؟
در بازار بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که سبب میشود هر شرکتی توانایی ورود به آن را نداشته باشد. فرابورس نیز مانند بورس اوراق بهادار، بازاری برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌ها و معامله سهام دارد. وظیفه فرابورس، سازمان‌دهی آن بخش از شرکت‌های علاقه‌مند به فعالیت در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را کسب نکرده‌اند.
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
بازار بورس و فرابورس تفاوت‌هایی با هم دارند که در این بخش، مهم‌ترین آنها را معرفی می‌کنیم.
بازارهای بورس و فرابورس
یکی از تفاوت‌های ساختاری بورس و فرابورس تقسیم‌بندی بازارهای آنها است. بورس شامل دو بازار اول و دوم است. شرکت‌هایی که در بازار اول فعالیت میکنند، در صورتی که عملکرد مناسبی نداشته باشند، به بازار دوم منتقل میشوند و در طرف مقابل، شرکت‌هایی که عملکرد مناسبی در بازار دوم داشته باشند، می‌توانند به بازار اول منتقل شوند.
ساختار جدید فرابورس ایران از پنج بازار تشکیل شده است: بازار اول، بازار دوم، بازار پایه (زرد، نارنجی و قرمز)، بازار سوم و ابزارهای نوین مالی. در بازار اول فرابورس، سهام شرکت‌ها و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری پذیرش و معامله میشود. بازار دوم فرابورس تنها شامل سهام شرکت‌های سهامی عام است. سهام شرکت‌های زیان‌ده، تازه تأسیس و آن‌هایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته میشود. بازار پایه نیز یکی از بازارهای فرابورس است که به منظور عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شده است. شرکت‌های این بازار فرایند پذیرش را طی نمی‌کنند و به سه دسته تقسیم میشوند. طبق قوانین جدید، شرکت‌های این بازار در سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی شده‌اند و دامنه نوسان روزانه آنها، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد است.
مالیات در فرابورس
شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معاف هستند که این مزیت مستقیماً متوجه سهامداران نیز میشود. همچنین، صاحبان سهام در شرکت‌های فرابورس، نسبت به سهامی که در اختیار دارند، در مجمع عمومی حق رأی خواهند داشت.
تنوع بازارهای فرابورس
وجود بازارهای متنوع آن برای پوشش سلایق مختلف، از جاذبه‌های فرابورس است. بنابراین، سهامداران می‌توانند در شرکت‌های مختلف سرمایه‌گذاری کرده و به این ترتیب، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهند.
تسهیلات و تأمین مالی شرکت‌ها
بانک‌ها شرکت‌های فعال در فرابورس را به عنوان وثیقه جهت دریافت تسهیلات می‌پذیرند. بنابراین، شرکت‌های فرابورس می‌توانند از این طریق برای دریافت تسهیلات اقدام کنند. همچنین، اگر شرکت‌ها به فرابورس پذیرفته شوند و در آن فعالیت کنند، می‌توانند از تأمین مالی از طرف سهامداران برخوردار شوند.
پذیرش شرکت‌ها و قوانین نظارتی
روند پذیرش شرکت‌ها در فرابوس ساده‌تر است و الزامات ساده‌تری نسبت با بورس دارد. شرایطی مانند حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل سهام شناور، حداقل تعداد سهامداران، حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه، زیان انباشته، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها و سودآوری معیارهای سختگیرانه‌تری در بورس دارند.
روش و زمان معامله در بورس و فرابورس
روش معامله در بورس و فرابوس، اساساً تفاوت خاصی ندارد. همان‌گونه که از طریق پلتفرم‌های آنلاین به خرید و فروش سهام بورس اقدام می‌کنید، می‌توانید معاملات سهام شرکت‌های فرابورس را نیز انجام دهید. البته زمان معاملات در فرابورس، انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به بورس دارد.
به طور خلاصه میتوان گفت که سود سهام، افزایش قیمت سهام، تنوع سرمایه‌گذاری، اطمینان از محل سرمایه‌گذاری، معافیت مالیاتی، حق خرید سهام جدید و نوسان‌های روزانه قیمت سهام از جاذبه‌های فرابورس است.
بورس بهتر است یا فرابورس؟ / تفاوت این دو بازار چیست؟
بورس با فرابورس تفاوت زیادی دارد در این گزارش به تفاوت های این دو بازار میپردازیم.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری ایسکانیوز؛ بازارهای مالی تشکیلات پیچیده‌ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت‌گذاری بازار ایفا میکنند. به‌طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت میگیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته میشود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند.
بورس چیست؟
بورس بازاری است که در آن دارایی‌ها معامله میشوند. این بازار به سه دسته بورس کالا، ارز و اوراق بهادار تقسیم میشود. در بورس کالا، همان‌گونه که از نامش مشخص است، کالاهای معینی خرید و فروش میشود. در این بورس، معمولاً مواد اولیه معامله میشوند و هر کالایی بورس خودش را دارد؛ مثلاً بورس نفت. در بورس ارز، پول‌های خارجی خرید و فروش میشوند که البته این بورس در ایران فعال نیست. در بورس اوراق بهادار، دارایی‌های مالی مانند سهام شرکت‌ها، اوراق مشارکت و.. معامله میشود. در بورس اوراق بهادار یا به اختصار، بورس، بستری ایجاد شده تا خریداران و فروشندگان بتوانند معاملات را انجام دهند. در این بازار قوانینی وجود دارد که منافع سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران را حفظ میکند. به عبارت بهتر، بورس سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران را در کنار هم قرار می‌دهد تا هر دو با توانایی‌ها و دارایی‌هایی خود موجب منفعت دو طرف شوند.
فرابورس چیست؟
در بازار بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که سبب میشود هر شرکتی توانایی ورود به آن را نداشته باشد. فرابورس نیز مانند بورس اوراق بهادار، بازاری برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌ها و معامله سهام دارد. وظیفه فرابورس، سازمان‌دهی آن بخش از شرکت‌های علاقه‌مند به فعالیت در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را کسب نکرده‌اند.
برای درک بهتر تفاوت بورس و فرابورس باید قبل از هر چیز به سازوکار بازارهای مالی توجه کنیم؛ به طور کلی به هر بازاری که در آن دارایی (به شکل اوراق) معامله شود، بورس گفته میشود. اما در ایران سازمانی داریم به نام «سازمان بورس و اوراق بهادار». وقتی از «بورس» حرف می‌زنیم باید حواس‌مان باشد که از بورس به طور کلی (به مفهوم بازاری که در آن اوراق معامله میشود؛ مانند بورس نیویورک، بورس شانگهای، بورس ژاپن، بورس کالا و …) یا اینکه منظورمان همین «سازمان بورس و اوراق بهادار» ایران است.
تفاوت بازار بورس و فرابورس چه مواردی هستند؟
1) اولین تفاوت بین بازار بورس و فرابورس، وضعیت ساختاری تقسیم‌بندی بازارهای زیرمجموعه در آن است، به عبارت ساده‌تر هر یک از بازارهای بورس و فرابورس دارای تقسیم‌بندی ساختاری تفاوت بورس و فرا بورس در خود هستند. بازار بورس در تقسیم‌بندی خود به دو دسته بازار اول و بازار دوم تقسیم میشود.
اما تفاوت این دو دسته بازار اول و دوم در بورس چیست؟
شرکت‌هایی که عملکرد مناسب و سوددهی مناسبی داشته باشند در بازار اول بورس فعالیت می‌نمایند و در صورتی که عملکرد آنها دچار مشکل شود و به حد نصاب‌های حضور در بازار اول نرسند به بازار دوم بورس منتقل میشوند. عکس این موضوع نیز صادق است، شرکت‌هایی که عملکرد مناسبی نداشته‌اند و به بازار دوم منتقل شده‌اند در صورت بازگشت به عملکرد ثابت می‌توانند به بازار اول بازگردند.
2) دومین تفاوت بازار بورس و فرابورس در میزان دامنه‌نوسان روزانه معاملات در گذشته بوده‌است به شکلی که دامنه‌نوسان در بازار بورس یک درصد و در بازار فرابورس ۵ درصد بود اما در زمان حال و پس از تغییر قوانین در بازار اصلی بورس دامنه‌نوسان آن هم به ۵ درصد روزانه افزایش یافت.
3) سومین تفاوت بازار بورس و فرابورس در مالیات شرکت‌هاست، شرکت‌هایی که در بورس فعالیت میکنند ده درصد مالیات می‌پردازند اما شرکت‌های فعال در بازار فرابورس از پرداخت مالیات ۱۰ درصدی معاف هستند. این تفاوت برای پرداخت مالیات هم برای شرکت‌های فعال در فرابورس مناسب و مفید است و هم برای سرمایه‌گذاران این بازار بسیار مناسب و پرفایده است.
4) چهارمین تفاوت بازار بورس و فرابورس در تنوع زیرمجموعه‌های آنها و طبعا تنوع این بازارها برای سلایق متفاوت سرمایه‌گذاران است. در این حالت سرمایه‌گذاران می‌توانند با ایجاد سبدی از سهم‌های مختلف بازار بورس و فرابورس هم ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند و هم سرمایه‌گذاری متنوع تری در شرکت‌های مختلف داشته باشند.
5) مورد بعدی در خصوص این تفاوت‌ها که بسیار مهم و چشمگیر است، دریافت تسهیلات بانکی شرکت‌هاست. شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت دارند می‌توانند از این طریق برای دریافت تسهیلات از بانک‌ها اقدام نمایند. با توجه به وضعیت شرکت‌های فعال در بازار فرابورس، دریافت تسهیلات از بانک‌ها می‌تواند در شرایط شرکت‌ها تاثیر بسیار مناسبی داشته باشد و باعث پیشرفت آنها شود.
6) از دیگر تفاوت‌های بازار بورس و فرابورس برای سرمایه‌گذاران میزان ارزش شرکت‌های فعال در آن‌هاست، شرکت‌هایی که در بازار بورس فعالیت میکنند شرکت‌هایی بزرگ‌تر، سوده‌تر و برای سرمایه افراد مناسب‌تر هستند. اما شرکت‌های فعال در فرابورس بعضا شرکت‌های کوچک و تازه‌کار بوده و به اندازه حضور در بازار بورس سودده نیستند و سرمایه‌گذاری در فرابورس ریسک بیشتری نسبت به فعالیت در بازار بورس دارد.
7) تفاوت بنیادی و مهم دیگر این دو بازار در روند پذیرش شرکت‌هاست، همانطور که پیشتر نیز اشاره شد روند پذیرش شرکت‌ها در بازار بورس بسیار دشوارتر از فرابورس است، شرایطی مانند حداقل تعداد سهامداران، سرمایه ثبت شده، سهام شناور و سابقه فعالیت شرکت فاکتورهای اصلی جهت ورود شرکت‌ها به بازار بورس و یا فرابورس است.
بورس بهتر است یا فرابورس؟
تا اینجا دانستیم که بازارهای مالی گوناگونی وجود دارد که میشود در این بازارها انواع اوراق بهادار را خرید و فروخت. همچنین گفتیم که بورس و فرابورس در واقع دو بازار مالی مستقل از یکدیگرند که شرایط پذیرش شرکت‌ها در هر کدام از این بازارها متفاوت است.
به‌طور کلی پذیرش سهام شرکت‌ها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از بورس است. در واقع در معنای عام، در فرابورس (که میتوان آن را به‌نوعی «خارج از بورس» هم نامید) سهام شرکت‌هایی معامله میشود که روند انتشار اطلاعات‌شان منظم نیست یا سودآوری پایداری ندارند (البته ممکن است این وضعیت درمورد بعضی از شرکت‌های فرابورسی تغییر کند و این شرکت‌ها مجوز حضور در بورس را به دست بیاورند).
جمع‌بندی
در تفاوت بورس و فرابورس باید گفت؛ بورس جایی است که در بستر آن انواع اوراق بهادار و کالا معامله میشود. در ایران سازمان بورس و اوراق بهادار عهده‌دار نظارت بر فعالیت‌های بورس‌هاست. فرابورس هم شرکت مستقلی است که مهم‌ترین وظیفه‌اش این است که برای شرکت‌هایی که امکان حضور در بورس را ندارند، این فرصت را فراهم کند که به بازار سرمایه دسترسی داشته باشند. روی هم رفته شرکت‌های بورسی در مقایسه با شرکت‌های فرابورسی (به‌ویژه شرکت‌های حاضر در بازار پایه) شفافیت مالی و سودآوری بهتری دارند و خرید سهام‌شان سرمایه‌گذار را در معرض ریسک پایین‌تری قرار می‌دهد.
فرق بورس و فرابورس به زبان ساده
با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی کشور سرمایه گذاری در بورس یکی از بهترین روش های کسب سود است.
در این مطلب با بررسی فرق بورس و فرابورس خواهیم پرداخت تا دریابید که این دو بازار از نظر عملی چه کارکردی دارند.
انواع بازار بورس
با همه گیرتر شدن بورس در این روزها و افزایش تقاضا،لازم است که انواع بازار های بورسی در ایران را بشناسیم تا سرمایه گذاری هوشمندانه ای داشته باشیم.
سپس در ادامه مطلب دو بازار مهم یعنی بورس و فرابورس را برایتان مقایسه خواهیم کرد.
بورس کالا
بازار بورس کالا ، بازاری منسجم است و تعداد زیادی از عرضه کنندگان پس از کارشناسی و قیمت گذاری ، کالای خود را عرضه میکنند.
از جمله کالای موجود در این بازار برای خرید و فروش میتوان به کالای خامی چون فلزات،پنبه،گندم،برنج و زعفران و…. اشاره کرد.
بورس انرژی
بازار بورس انرژی را نیز میتوان مانند بازار بورس کالا تلقی کرد با این تفاوت که کالاهای خرید و فروش شده در این بازار حامل های انرژی مانند نفت و گاز و برق هستند.
در این بازار همچنین اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای خرید و فروش شده هم برای سرمایه گذاری موجودند.
بورس اوراق بهادار
در علم اقتصاد بورس بازاریست که خرید و فروش اوراق بهادار و همچنین قیمت گذاری در آن انجام میشود.
همچنین سهام شرکت ها و اوراق مشارکت نیز در این بازار خرید و فروش شده و اکثر سرمایه گذاران در این بخش فعال هستند.
83 سال از اولین فعالیت شرکت بورس اوراق بهادار تهران میگذرد و به نوعی پیشکسوت بازار های بورسی است.
در این سالها کارکرد معاملات بورسی تغییر کرده و هم اکنون با یک رایانه یا تلفن همراه امکان پذیر است.
بازار بورس اوراق بهادار به دو بازار اول و دوم ، بر طبق تفاوت قوانینشان تقسیم میشود.
این قوانین برای ثبت شرکت هاست به طوری که برای ثبت در تابلوی بازار اول نسبت به بازار دوم قوانین سخت تری پیش روی شرکت هاست.
فرابورس
میتوان گفت بازار فرابورس (OTC) وابسته به بازار بورس اوراق بهادار است زیرا سهام شرکت هایی که نتوانسته اند به بازار بورس اوراق بهادار راه پیدا کنند در فرابورس خرید و فروش میشوند.
به همین جهت این دو بازار با هم مقایسه شده و سوال های زیادی را به وجود می آورند.
مهم ترین مسئولیت فرابورس ایران ساماندهی شرکت هایست که میخواهند وارد بازار سرمایه شوند اما شرایط ورود به بازار بورس اوراق بهادار را ندارند.
فرابورس برخلاف بورس دارای پنج بازار است : بازار اول،بازار دوم،بازار سوم،بازار ابزار های نوین مالی و همچنین بازار پایه که تقسیم بندی آن بر اساس دامنه نوسان است.
بدین صورت که در تابلوی قرمز دامنه نوسان مثبت و منفی یک درصد ، در تابلوی نارنجی معاملات با دامنه نوسان مثبت و منفی 2 درصد و در بازار زرد دامنه نوسانات مثبت و منفی 3 درصد است.
شرکت ها بر مبنای ریسک سرمایه گذاری و شفافیت صورت های مالی و میزان بدهی و … در این بازار ها قرار میگیرند.
بهتر است بدانید :
انجام معاملات در بازار های بورس و فرابورس
در حال حاظر خرید و فروش در بازار های بورس و فرابورس روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 تا 12:30 انجام میگیرد.
زمان ثبت سفارشات نیز از ساعت 8:30 تا 9 ، هنگام پیش گشایش بازار است.
دامنه نوسان در بازارهای بورس و فرابورس
معامله های بازار بورس اوراق بهادار همواره با دامنه نوسان 5% انجام میشود.
اما داستان در فرابورس کمی متفاوت است.
در بازار پایه اگر هریک از سهام به مدت سه روز متوالی صف های خرید یا فروش داشته باشند دامنه نوسان آنها برای روز بعد تغییر میکند.
تغییر بازه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد و نارنجی و قرمز از 3 و 2 و 1 تغییر کرده و به ترتیب 5 و 4 و 2 میشوند.
فرق بورس و فرابورس به زبان ساده
- بازار فرابورس برخلاف بورس های کلاسیک مکان فیزیکی متمرکزی برای معامله گران و متخصصان ندارد.
- ساعات کاری فرابورس انعطاف پذیرتر است.
- قوانین در بازار فرابورس معمولا طبق توافق طرفین است.
- بازارهای فرابورس بیشتر از بورس اوراق بهادار است.
- شرایط معاملات طبق نظر طرفین بوده و مزایایی مثل کاهش ریسک و شفافیت قیمت ها را شامل نمیشود.
- نوسان مجاز روزانه در فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است.
بورس بهتر است یا فرابورس؟
همان طور که گفته شد شرکت هایی که شرایط لازم را برای پذیرش در بازار بورس ندارند یا برایشان دشوار است وارد بازار فرابورس شده و آنجا ثبت میشوند.
طبق مقررات،مزایایی که برای شرکت های پذیرفته شده در بورس تعریف شده در بازار فرابورس هم وجود دارد پس این دو بازار در عمل تفاوت چندانی ندارند.
کد بورسی شما برای معامله در بازار های بورس و فرابورس یکی است.
ولیکن برای انجام معاملات سهام یا سایر اوراق بهادار در فرابورس باید از طریق یکی از کاگزاران فرابورس اقدام کنید.
شرکت های کارگزاری فرابورس مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار را دارا بوده و حکمی واحد دارند.
تنها تفاوت آنها برای شما مزایا و خدمات جانبی است که در اختیارتان میگذارند.
کلام آخر :
تقسیم بندی بازار بورس ایران به بازارهای گفته شده ،توانسته تنوع سرمایه گذاران را در بازار سرمایه پوشش دهد و از هر قشر پذیرای سرمایه گذاران باشد.
وارد شدن به بازار سرمایه تا حدودی دلهره آور بوده اما اگر میخواهید بدانید سرمایه گذاری در بورس را چگونه شروع کنید نگران نباشید.ما همراهتان هستیم.
تمرکز اصلی ما این است تا با شناخت بازارهای بورسی سرمایه گذاری بهتر و در نتیجه بازدهی بیشتر را به ارمغان بیاوریم.
توسط کیانا ابراهیمی
مفهوم فلسفی و دقیق خونه مهم نیست، این مهمه که میدونم شغل من خونه منه، بلدم توش راه برم؛ تک تک آجرهاشو میشناسم و بهش تعصب دارم؛ جاییه که وقتی بهش سر میزنم قوی میشم چون ریشه هامو داره:)
تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
بورس و فرابورس بازارهای مالی تشکیلات پیچیده ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت گذاری بازار ایفا میکنند. به طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت میگیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته میشود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند.
به بیان ساده، بورس محلی است که در آن بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان یا خریداران و فروشندگان، معامله‌ای صورت میگیرد. برای روشن شدن این موضوع ابتدا به تفکیک به هر ۲ بازار می پردازیم و سپس تفاوت بورس و فرابورس را خواهیم گفت.
بازار بورس
در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار میگیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش میشود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار میگیرند، بورس کالا گفته میشود.
نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش میشوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است). بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام میشود.
خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام میشود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکت‌های موجود سرمایه‌گذاری کند.
بازار فرابورس
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.
از مهم‌ترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
علاوه بر اینکه انواع متنوعی از اوراق بهادار در بازار فرابورس قابل معامله هستند، ورود به آن نیز نیازمند شرایط و الزامات کمتری است.
سازوکارهایی ساده‌تر و تنوع در شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ایران، امکانی را فراهم کرده تا بنگاه‌های اقتصادی بتوانند با کسب حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، به این بازار مالی وارد شده و از تمامی مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار مبادلات اوراق بهادار بهره‌مند شوند.
فرابورس دارای پنج بازار است با نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله میشوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود.
در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام میشود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.
در هر دو بازار بورس و فرابورس، انجام معامله از طریق کارگزاری‌هایی انجام میشود که دارای مجوز قانونی از سازمان بورس اوراق بهادار هستند. این کارگزارها درواقع واسط میان خریدار و فروشنده هستند.
اما تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
تقسیم بندی بازار
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم میشود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد.
ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج میشود. بازار فرابورس ایران نیز همانطور که در ابتدا توضیح داده شد، دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است.
بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم بندی و تعداد این دو بازار است.
فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکت‌های کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. در جدول زیر می‌توانید تفاوت بورس و فرابورس را در خصوص شرایط پذیرش به خوبی مشاهده کنید:
| شرایط پذیرش | بازار بورس | بازار فرابورس | |||
| تابلوی اصلی بازار اول | تابلوی فرعی بازار اول | بازار دوم | بازار اول | بازار دوم | |
| حداقل سرمایه ثبت شده شرکت | ۱۰۰ میلیارد تومان | ۵۰ میلیارد تومان | ۲۰ میلیارد تومان | یک میلیارد تومان | ۱۰۰ میلیون تومان |
| حداقل سهام شناور | ۲۰ درصد | ۱۵ درصد | ۱۰ درصد | ۱۰ درصد | پنج درصد |
| حداقل تعداد سهامداران | هزار نفر | ۷۵۰ نفر | ۲۵۰ نفر | ۲۰۰ نفر | – |
| حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه | سه سال | سه سال | دو سال | حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد | حداقل یک سال از تاسیس آن گذشته باشد |
| زیان انباشته | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | نداشته باشد | برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد |
| نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها | ۳۰ | ۲۰ | ۱۵ | ۱۵ | – |
| سودآوری | سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد | – |
مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس
سهولت پذیرش
پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.
تامین مالی
شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تامین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره تفاوت بورس و فرا بورس ببرند. علاوه بر این امکان تامین مالی از محل جذب سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.
معافیت مالیاتی
شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس میکنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.
وثیقه گذاری سهام
سهامداران شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.
امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی
شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تامین کنند.
امکان خروج از فرابورس
اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت‌های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.
نبود حجم مبنا
سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آنها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.
در نظر داشته باشید که سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می‌توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری های رسمی دریافت کنید.
دیدگاه شما